علائم، عوامل و درمان تروما

تروما یا ضربه روحی پاسخی احساسی به رویدادی است که فرد آن را به شدت استرس زا می داند. به عنوان مثال می توان به قرار گرفتن در یک منطقه جنگی یا یک حادثه اشاره کرد. تروما می تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روحی را ایجاد کند.

ناگفته نماند تمامی افرادی که یک حادثه استرس زا را تجربه می کنند دچار تروما نمی شوند. انواع مختلفی از تروما نیز وجود دارد. برخی از افراد دچار علائمی می شوند که پس از چند هفته برطرف می شوند، در حالی که برخی دیگر اثرات طولانی مدت بیشتری خواهند داشت.

با درمان، افراد می توانند علت اصلی تروما را برطرف و مواردی جهت کنترل علائم خود پیدا کنند.

طبق گفته انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، تروما "یک پاسخ احساسی به یک رویداد وحشتناک مانند یک تصادف، تجاوز جنسی یا حوادث طبیعی است."

با این حال فرد ممکن است نسبت به هر اتفاقی که از نظر جسمی یا روحی خطرناک و آسیب زا باشد؛ آن را تجربه کند.

فرد آسیب دیده می تواند طیف وسیعی از احساسات را بلافاصله پس از رویداد و در دراز مدت احساس کند. تروما می تواند علائم فیزیکی و اثرات طولانی مدت بر سلامت فرد داشته باشد. اگر علائم ادامه یابد می تواند نشان دهنده این باشد که تروما به یک اختلال سلامت روانی به نام اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل شده است.

انواع مختلفی از تروما وجود دارد، از جمله:

ترومای حاد: این ضربه ناشی از یک رویداد استرس زا یا خطرناک است.

ترومای مزمن: این آسیب ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض رویدادهای بسیار استرس زا است؛ به عنوان مثال می توان به موارد کودک آزاری یا خشونت خانوادگی اشاره کرد.

ترومای پیچیده: این آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض چندین رویداد آسیب زا است.

ترومای ثانویه: این نوع شکل دیگری از تروما است. با این شکل از تروما، فرد علائم تروما را از تماس نزدیک با فردی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده است، ایجاد می کند.

علائم تروما

علائم تروما از خفیف تا شدید متغیر است. عوامل زیادی تعیین می کنند که یک رویداد آسیب زا چگونه بر شخص تأثیر می گذارد، از جمله موارد زیر:

• ویژگی های شخصیتی
• وجود سایر بیماری ها و اختلالات روانی
• نوع و ویژگی های حادثه
• پیشینه و رویکرد فرد برای کنترل احساسات

همچنین ببینید:

 گیاهان چگونه سلامت روحی را بهبود میبخشند!؟

پاسخ های عاطفی و روانی

افرادی که تروما را تجربه کرده اند ممکن است دارای موارد زیر باشند:

• انکار
• خشم و عصبانیت
• ترس
• غمگین بودن
• اضطراب
• افسردگی
• احساس گناه
• ناامیدی
• مشکل در تمرکز

این افراد اغلب از دیگران فاصله می گیرند. فرد حوادث آسیب زا را در ذهن خود زنده می کند، که می تواند منجر به کابوس های شبانه گردد.

آسیب جسمی و فیزیکی

همراه با یک واکنش عاطفی، تروما می تواند علائم فیزیکی را ایجاد کند، مانند:

• سردرد
• علائم گوارشی
• خستگی
• ضربان قلب شدید
• تعریق
• حالت تهوع

افراد ممکن است به سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و مشکلات مصرف مواد دچار شوند.

حوادث مختلفی سبب ضربه روحی در یک فرد می شود؛ از جمله موارد زیر:

• آزار جسمی، روانی
• تجاوز جنسی
• زایمان
• بیماری های خطرناک
• از دست دادن ناگهانی یکی از عزیزان
• ربوده شدن
• اقدامات تروریستی
• حوادث طبیعی
• جنگ

فرد همچنین می تواند پس از مشاهده یک اتفاق آسیب زا برای شخص دیگر؛ دچار تروما شود.

افراد واکنش های متفاوتی نسبت به رویدادهای آسیب زا دارند.

اختلال اضطراب پس از سانحه PTSD

 PTSDزمانی ایجاد می‌شود که علائم تروما در هفته‌ها و ماه‌های پس از حادثه ادامه داشته باشد یا تشدید یابد. PTSD ناراحت کننده است و در زندگی روزمره و روابط فرد مشکل ایجاد می کند.

علائم شامل اضطراب شدید و تکرار خاطرات مداوم از حادثه است.

یکی دیگر از علائم PTSD این است که فرد سعی می کند از فکر کردن به رویداد آسیب زا، بازدید از مکانی که در آن حادثه رخ داده است یا از محرک های آن اجتناب کند، می تواند نشانه ای از PTSD باشد.

 PTSDممکن است سال‌ها زمان ببرد، اگرچه درمان می‌تواند به افراد در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

عوامل خطر جهت ایجاد PTSD عبارتند از:

• ضربه روحی قبلی
• درد یا آسیب فیزیکی
• عدم حمایت بعد از ضربه روحی
• بروز همزمان با سایر عوامل استرس زا مانند مشکلات مالی
• اضطراب یا افسردگی قبلی

اکثر افرادی که یک رویداد آسیب زا را تجربه می کنند به PTSD مبتلا نمی شوند. مؤسسه ملی سلامت روان برآورد می کند که شیوع PTSD در طول زندگی در ایالات متحده 6.8٪ است.

همچنین ببینید:

 رنگ ها چگونه بر احساسات اثر دارند؟

تروما در دوران کودکی

تحقیقات نشان می دهد که کودکان به ویژه در برابر ضربه آسیب پذیر هستند زیرا مغز آنها هنوز در حال رشد است. کودکان در طول رویدادهای وحشتناک حالت استرس شدیدی را تجربه می کنند و بدن آنها هورمون های مربوط به استرس و ترس را ترشح می کند. این نوع تروما می تواند رشد طبیعی مغز را مختل سازد. در نتیجه تروما، به ویژه تروما مداوم، می تواند به طور قابل توجهی بر رشد عاطفی طولانی مدت، سلامت روان، سلامت جسمی و رفتار کودک تأثیر بگذارد.

احساس ترس ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد؛ که این موضوع فرد را در معرض خطر قابل توجهی قرار می دهد.

درمان

چندین روش درمانی می تواند به افراد مبتلا به تروما کمک کند تا زندگی خود را بهبود بخشند.

در ابتدا؛ در حالت ایده آل، فرد با یک درمانگر مشورت می کند.

انواع درمان که فرد آسیب دیده می تواند از آن بهره مند شود عبارتند از:

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری (CBT) به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری خود را تغییر دهند تا بر رفتارها و احساسات خود تأثیر بگذارند.

حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد

حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد یا EMDR یکی دیگر از درمان های رایج تروما است.

در طول EMDR ، افراد برای مدت کوتاهی تجارب آسیب‌ زای خاصی را تجربه می‌کنند در حالی که درمانگر حرکات چشم آنها را هدایت می‌کند.  هدف EMDR کمک به افراد برای پردازش و ادغام خاطرات آسیب زا است.

درمان های جسمی

برخی از درمانگران از تکنیک های جسمی برای کمک به ذهن و بدن برای پردازش تروما استفاده می کنند.

درمان های مبتنی بر بدن می تواند به طیف وسیعی از افراد کمک کند.  این درمان ها عبارتند از:

تجربه بدنی: این رویکرد شامل درمانگر است که به فرد کمک می کند تا خاطرات آسیب زا را در یک محیط امن یادآوری کند.

روان درمانی حسی حرکتی: این نوع درمان؛ روان درمانی را با تکنیک های مبتنی بر بدن ترکیب می کند تا خاطرات آسیب زا را به منابع قدرت تبدیل کند.

طب فشاری: در این روش پزشک با وارد کردن فشار بر روی نقاطی از بدن، سبب احساس آرامش در افراد می شود.

در حال حاضر، شواهد زیادی برای اثبات اثربخشی درمان‌های جسمانی به اندازه CBT و EDMR وجود ندارد. محققان خاطرنشان می کنند که داده های بیشتر در مورد این روش ها به تعیین نحوه عملکرد آنها کمک می کند.

داروها

دارو به تنهایی نمی تواند تروما یا PTSD را درمان کند، اما می تواند به فرد در مدیریت علائمی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب کمک کند. فرد باید در مورد انتخاب دارو با پزشک خود صحبت کند.

خود مراقبتی

تمرین خود مراقبتی می تواند به افراد در کنار آمدن با علائم عاطفی، روانی و جسمی تروما کمک کند. نمونه هایی از خودمراقبتی برای تروما عبارتند از:

ورزش

ورزش ممکن است به کاهش برخی از این اثرات کمک کند.

منبع معتبر تحقیقات نشان می دهد که ورزش هوازی ممکن است یک درمان موثر برای افراد مبتلا به PTSD باشد.

افراد می توانند در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنند.

ذهن آگاهی

تنفس آگاهانه و سایر تمرین‌های مبتنی بر تمرکز حواس می‌تواند به حضور افراد در زمان حال کمک کرده و آن‌ها را از یادآوری رویداد آسیب ‌زا باز دارد.

مطالعات نشان می‌دهند که درمان‌های مبتنی بر ذهن آگاهی؛ به تنهایی یا در کنار دیگر درمان ها، تاثیر امیدبخشی بر روی درمان PTSD دارد.

ارتباط با دیگران

کناره گیری از دیگران و منزوی شدن یکی از علائم رایج تروما است. با این حال ارتباط با دوستان و خانواده مهم است.

با توجه به انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، برقراری ارتباط با افراد می تواند به جلوگیری از تبدیل شدن تروما به PTSD کمک کند.

در صورتی که صحبت کردن در مورد تروما با دیگران آزاردهنده باشد، انجام آن ضروری نمی باشد.

سبک زندگی متعادل

فرد مبتلا به تروما دچار مشکلاتی در حفظ آرامش و خواب می شود. با این حال خواب، آرامش و رژیم غذایی همگی در سلامت روان نقش دارند. در صورت امکان، فرد باید موارد زیر را رعایت کند:

• خواب شبانه به مدت 7 تا 9 ساعت
• داشتن رژیم غذایی متعادل
• اجتناب از الکل و مواد مخدر
• با انجام فعالیت ذهنی و لذت بخش، استرس را از خود دور کنید

حمایت و پشتیبانی

در صورت لزوم، افراد می توانند از دیگران حمایت کنند. این شامل صحبت با افراد نزدیک یا پیوستن به یک گروه پشتیبانی برای افراد آسیب دیده از تروما است.

چه زمانی باید از متخصص کمک گرفت؟

افرادی که علائم مداوم یا شدید تروما را تجربه می کنند باید از یک متخصص کمک بگیرند. اگر علائم تروما در عملکرد روزانه یا روابط با دیگران تداخل ایجاد کند، کمک گرفتن ضروری می باشد. حتی افرادی که علائم خفیف دارند، در صورت صحبت کردن با دیگران حس بهتری خواهند داشت.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday