خلاقیت درمانی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

خلاقیت درمانی از اشکال هنری مانند رقص، طراحی یا موسیقی برای کمک به درمان برخی بیماری و مشکلات استفاده می شود. درمانگر برای کمک به افراد که طیف وسیعی از مسائل ذهنی، عاطفی و فیزیکی را تجربه می کنند، خلاقیت درمانی را انجام می دهد.

خلاقیت درمانی نیازی به داشتن هیچ نوع توانایی هنری خاص ندارد. بخشی از خلاقیت درمانی کمک به فرد جهت هدایت افکار و احساسات خود از طریق بیان هنری است. به این دلایل، خلاقیت درمانی برای افرادی که در بیان کلامی احساسات خود مشکل دارند، مفید می باشد.

به عنوان مثال هنگامی که فرد یک اثر هنری خلق کرد، می تواند انتخاب های خود را با درمانگر در میان بگذارد. صحبت با درمانگر در مورد ایجاد آنها به فرد در درک احساس بهتر کمک می کند.

چگونه خلاقیت درمانی مفید است؟

برای استفاده از خلاقیت درمانی لازم نیست حتما با مشکل خاصی درگیر باشید، جهت بهبود شرایط مختلف می توان از آن بهره برد. بر اساس اظهارات انجمن هنر درمانی آمریکا؛ افراد برای موارد زیر می توانند از خلاقیت درمانی استفاده کنند:

• بهبود عملکردهای شناختی و حسی حرکتی
• افزایش اعتماد به نفس و خودآگاهی
• افزایش مهارت های اجتماعی
• ایجاد قدرت عاطفی
• قدرت حل مسائل
• تحمل ناسازگاری ها، مانند غم و اندوه

یک مقاله در سال 2015 نشان می دهد که خلاقیت درمانی می تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• کمک به فرد در ایجاد روابط
• کمک به فرد برای درک بهتر
• ایجاد حواس پرتی از درد یا بیماری
• افزایش حس موفقیت فردی
• ایجاد حس آرامش

خلاقیت درمانی جهت درمان بیماری های زیر مفید است:

• بیماری سلامت روان
• بیماری آلزایمر
• ضربه یا آسیب
• فشار
• بیماری های مزمن مانند سرطان
• جراحت سر
• مصرف مواد
• ناتوانی های جسمی یا رشدی
• زوال عقل

در سال 2018، محققان مطالعاتی را در مورد خلاقیت درمان و اینکه چگونه می تواند به افراد دچار استرس کمک کند، بررسی کردند. آنها دریافتند که در 81.1٪ از مطالعاتی که مورد بررسی قرار دادند، شرکت در خلاقیت درمانی به طور قابل توجهی سطح استرس افراد را کاهش داد.

مقاله ای از سال 2020 نشان می دهد که خلاقیت درمان تأثیرات مثبت مختلفی بر افراد مبتلا به زوال عقل، سرطان، نارسایی قلبی، HIV یا ایدز و بیماری کلیوی دارد.

انواع خلاقیت درمانی

انواع مختلفی از خلاقیت درمانی وجود دارد که فرد ممکن است از آنها بهره مند شود. برخی خلاقیت درمانی ممکن است برای شرایط خاص مفید باشند.

ممکن است نیاز باشد فرد با درمانگر مشورت کند تا مشخص نماید کدامیک از انواع خلاقیت درمانی بهتر است.

از طرف دیگر، ممکن است فرد متوجه شود که به شکل خاصی از خلاقیت درمانی گرایش پیدا کرده است. حتی ممکن است فرد از طراحی یا مجسمه سازی در خانه بهره مند گردد.

با این حال، تمرین خلاقیت درمانی در خانه مزیت صحبت کردن با درمانگر در مورد خلاقیت را نخواهد داشت.

بخش های زیر انواع مختلف خلاقیت درمانی را با جزئیات بیشتری بررسی می کند.

موسیقی درمانی

موسیقی درمانی یکی از انواع خلاقیت درمانی است که برای تمامی افراد با سنین مختلف مفید می باشد.

جلسات موسیقی درمانی شامل موارد زیر است:

• بداهه نوازی موسیقی
• گوش دادن به موسیقی
• ترانه سرایی
• گفتگو در مورد اشعار
• اجرای موسیقی
• بحث در مورد موسیقی و تصاویر
• یادگیری از طریق موسیقی

همچنین ببینید:

موسیقی تاثیر درمانی بر مغز دارد؟

موسیقی سبب پردازش احساسات و ایجاد آرامش می گردد. موسیقی درمانی می تواند برای افراد در هر سن مفید باشد. موسیقی درمانی اغلب برای افراد با شرایط زیر کمک کننده واقع می گردد:

• مشکلات سلامت روان
• ناتوانی در یادگیری
• بیماری آلزایمر
• مصرف مواد
• آسیب مغزی
• درد حاد یا مزمن، از جمله دردهای مربوط به زایمان

در سال 2017، محققان پیشنهاد کردند که افراد مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط ​​سطح حافظه، جهت گیری، افسردگی و اضطراب را پس از جلسات موسیقی درمانی بهبود پیدا کرده است.

مطالعه دیگری نشان می دهد که گوش دادن به موسیقی، به ویژه موسیقی کلاسیک، تأثیر مثبتی بر افراد مبتلا به افسردگی دارد.

رقص درمانی

رقص درمانی شامل استفاده از حرکت برای افزایش رفاه عاطفی، اجتماعی، شناختی و جسمی فرد است. هدف رقص درمانی کمک به افراد در موارد زیر است:

• افزایش اعتماد به نفس و بهبود تصویر فرد از بدن
• توسعه مهارت های ارتباطی
• ایجاد روابط
• مقابله با مشکلات
• کشف برخی از الگوهای رفتاری
• گسترش سطح حرکات

رقص درمانی می تواند برای افرادی که دارای مشکلات اجتماعی، اختلالات رشد، مشکلات پزشکی، جسمی یا روانی هستند مفید باشد.

تحقیقات انجام شده در سال 2019 نشان می دهد که استفاده از رقص درمانی ممکن است برای بزرگسالان مبتلا به افسردگی مفید باشد. تحقیقات بیشتر در همان سال نشان داد که رقص درمانی می تواند سطح اضطراب و افسردگی را کاهش و در عین حال مهارت های شناختی و کیفیت زندگی را افزایش دهد.

شعر درمانی

در شعر درمانی، درمانگر از خواندن یا نوشتن شعر برای کمک به فرد در درک احساسات خود و دیگران استفاده می کند.

یکی از مطالعه‌های سال 2018 این نظریه را مطرح می‌کند که شعر درمانی ممکن است در درمان سرطان مفید باشد. این موضوع نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان می‌توانند از شعر برای بیان افکار و احساسات خود استفاده کنند.

هنر درمانی

هنر درمانی از اشکال مختلف هنری مانند نقاشی، طراحی یا مجسمه سازی، برای کمک به فرد استفاده می کند:

• کشف و درک احساسات شخصی
• مدیریت رفتار
• ارتقای خودآگاهی
• توسعه مهارت های اجتماعی
• کاهش استرس و اضطراب
• افزایش واقعیت گرایی
• افزایش اعتماد به نفس

در هنردرمانی بعد از خلق اثر، به فرد کمک می شود که در مورد احساسات خود صحبت کند. از این بابت در بازگشت آرامش به او موثر است.

در سال 2018، محققان چینی اثرات خلاقیت درمانی را برای افراد بزرگسال با سن بیش از 60 سال که در معرض خطر زوال عقل بودند، مورد مطالعه قرار دادند. جلسات شامل طراحی و قصه گویی بود که منجر به بهبود عملکرد شناختی بعد از 6 ماه شد.

درام درمانی

هدف از نمایش یا درام درمانی فراهم کردن زمینه ای برای به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات فرد است. درام درمانی می تواند به فرد کمک کند تجربیات درونی خود را از طریق روش های زیر به اشتراک بگذارد:

• بداهه پردازی ها
• بازی های تئاتر
• قصه گویی
• اجرا و نمایش

درام درمانی می تواند برای افراد در هر سنی مفید باشد؛ به ویژه برای افراد با شرایط زیر:

• دوران بهبودی از ترک اعتیاد
• داشتن خانواده ای ناسالم
• دارای ناتوانی و اختلال در رشد
• دارای تجربه آسیب روحی و روانی
• زندان رفتن
• بی خانمان
• مبتلا به ایدز
• افراد مسن
• افراد تحت درمان مشکلات بهداشت سلامت رفتاری
• مشکلات سلامت روان

تحقیقات انجام شده از سال 2019 نشان می دهد که درام درمانی ممکن است تأثیر مثبتی بر ادراک از خود و ابراز دانش آموزان دارای سلامت روان یا شرایط رفتاری داشته باشد.

خطرات و معایب در خلاقیت درمانی

یک مقاله از سال 2015 نشان می دهد که برخی افراد با خلاقیت درمانی اضطراب، افزایش درد را تجربه می کنند. با این حال این اثرات تنها در دو مطالعه بر روی افراد مبتلا به سرطان رخ داده است، بنابراین تحقیقات بیشتر برای تایید این یافته ها ضروری است.

مهم است که درمانگر واجد شرایط، درمان خلاقیت را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که فرد درمان مورد نیاز خود را دریافت می کند.

با این حال متخصصان هنردرمانی خاطرنشان می‌کنند که سایر متخصصان ممکن است آنها را جدی نگیرند، این موضوع منجر به از دست دادن افراد در مراجعه به خلاقیت درمانی می گردد.

علاوه بر این، این روش های درمانی بستگی به این دارد که افراد قادر به انجام فعالیت های خلاقانه باشند. برخی افراد ممکن است با این کار احساس راحتی نکنند که در این شرایط ممکن است خلاقیت درمانی برای آنها مناسب نباشد.

همچنین ببینید:

چگونه از سلامت روان خود مراقبت کنیم؟

خلاصه کلی

خلاقیت درمانی شکلی از درمان است که شامل درمان فردی از طریق فعالیت های مبتنی بر هنر می شود.

خلاقیت درمانی می تواند فواید زیادی داشته باشد و به نظر می رسد برای افرادی با شرایط مختلف جسمی، ذهنی و عاطفی مفید باشد.

اشکال مختلفی از خلاقیت درمانی وجود دارد که هر کدام به روش‌های متفاوتی درمان را ارائه می‌کنند. فرد می تواند با متخصص در مورد اینکه کدام نوع برای او مناسب است مشورت کند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday