خودآزاری و آسیب رساندن به خود

آسیب رساندن به خود نوعی عمل آسیب زا و مکانیسمی جهت کنار آمدن با احساسات دردناک است؛ اما در درازمدت سبب آسیب روحی و جسمی می شود. این عمل همچنین ممکن است عواقب ناخواسته ای مانند جراحت شدید یا مرگ تصادفی داشته باشد.

با حمایت و درمان، افراد می توانند پریشانی خود را کاهش داده و راه های سالم تری برای مدیریت احساسات و کنار آمدن با تجربیات دردناک پیدا کنند.

پیشگیری از خودکشی

اگر فردی را می شناسید که در معرض خطر فوری آسیب رساندن به خود، خودکشی یا آسیب رساندن به شخص دیگری است؛ باید موارد زیر را انجام داد:

• قاطعانه از او بپرسید: آیا به خودکشی فکر می کنید؟
• بدون قضاوت به حرف او گوش دهید.
• با اورژانس تماس بگیرید.
• تا رسیدن کمک در کنار او بمانید.
• سعی کنید هر گونه سلاح، دارو یا سایر اشیاء خطرناک را بردارید.

آسیب ناشی از خودآزاری

صدمه به خود آسیبی است که شخص بدون قصد خودکشی به خود وارد می کند. نام های دیگر این رفتار عبارتند از خودزنی، صدمه به خود، خودزنی غیرخودکشی (NSSI) و نیمه خودکشی.

افراد اغلب به بازوها، پاها یا نیم تنه خود آسیب می رسانند زیرا دسترسی به این نواحی راحت تر است. برخی افراد پوست سر خود را نیز زخمی می کنند، زیرا می توانند زخم ها را زیر موهای خود یا کلاه خود پنهان کنند.

با توجه به سلامت روان آمریکا، رایج ترین روش های NSSI عبارتند از:

• بریدن پوست، که 70 تا 90 درصد از موارد خودزنی را تشکیل می دهد
• ضربه زدن به سر، که 21 تا 44 درصد را تشکیل می دهد.
• سوزاندن، که 15 تا 35 درصد را شامل می شود.

اکثر افراد از یکی از این چند روش جهت خودزنی استفاده می کنند. انواع دیگر عبارتند از:

• کشیدن مو
• چنگ زدن یا کندن پوست
• دستکاری زخم های درحال بهبودی
• فشار دادن اشیا و آسیب رساندن به دست ها
• مشت زدن به اشیاء
• ضربه زدن به خود با مشت یا اشیا
• قرار گرفتن عمدی در معرض عفونت یا سم
• پریدن از دیوارها یا ساختمان های بلند
• مصرف مایعات مضر مانند مواد شوینده

علت خودآزاری

افراد این کار را جهت کنار آمدن با احساسات منفی خود انجام می دهند. مکانیسم‌های مقابله رفتارهایی هستند که افراد برای مدیریت احساسات دشوار مانند ترس، خشم یا غم استفاده می‌کنند.

درک اینکه چگونه احساس درد فیزیکی می تواند به فرد کمک کند تا به صورت موقت درد عاطفی تسکین یابد برای دیگران دشوار است. اما از نظر فردی که به خود آسیب رسانده است، این تنها راه مقابله با آن است.

برخی افراد به علت موارد زیر خودآزاری می کنند:

• ابراز درد که احساس می کنند قادر به بیان آن نیستند
• انتقال ناراحتی خود به روش غیرمستقیم به دیگران
• دور کردن حواس خود از احساسات یا خاطرات دردناک
• احساس داشتن کنترل بر برخی از جنبه های زندگی
• احساس قطع ارتباط یا گسستگی
• مجازات خود به دلیل احساسات یا شکست ها

همچنین ببینید:

سلامت جسمی، روحی و روانی پس از ابتلا به کرونا

در حالی که برخی از انواع مکانیسم های مقابله ای می تواند مفید باشد، خودزنی یک مکانیسم مقابله ای ناسازگار است. این بدان معناست که اگرچه ممکن است فواید موقتی داشته باشد، اما در دراز مدت باعث آسیب روحی و جسمی می شود.

خودآزاری نیز می تواند به یک اجبار تبدیل شود. برخی افراد خودآزاری را فقط برای چندین بار انجام می دهند اما این رفتار برای برخی افراد دیگر به یک رفتار بلندمدت تبدیل شده است که توقف آن سخت است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند و چرا؟

با اینکه امکان خود آزاری در تمامی افراد وجود دارد اما برخی از گروه ها بیشتر از سایرین در معرض خطر هستند. این شامل:

نوجوانان و جوانان

خودآزاری در میان نوجوانان و جوانان بیشتر از سایر گروه های سنی است.

یک بررسی در سال 2017 مشخص کرد که شایع‌ترین سن خودزنی بین 12 تا 14 سالگی است.

دلایل این موضوع پیچیده است. افراد جوان ممکن است با احساس درک نشدن، انزوا یا طرد شدن توسط همسالان خود روبرو باشند.

افراد LGB

جوانانی که به یک گروه جنسی تعلق دارند، مانند همجنسگرا، لزبین ها  یا دوجنسگرا (LGB)، نسبت به افراد دیگر بیشتر در معرض آسیب به خود هستند.

بر اساس نظرسنجی رفتار خطرناک جوانان، این موضوع به طور مستقیم با خشونت، آزار و اذیت و تبعیض تجربه شده توسط جوانان LGB مرتبط است. احساس اجبار برای پنهان کردن هویت خود نیز یک عامل محسوب  می شود.

افراد با مشکلات سلامت روانی

خودآزاری می تواند نشانه وجود یک وضعیت سلامت روان باشد. فرد این عمل را به دلیل احساس نفرت از خود یا روشی جهت کنار آمدن با احساسات شدید ناشی از بیماری انجام می دهند.

افراد مبتلا به هر نوع بیماری روانی ممکن است دچار خودآزاری شود، اما افرادی که باعث افکار وسواسی یا رفتارهای اجباری می شوند به طور ویژه ای با آن مرتبط هستند. می تواند شامل موارد زیر باشد:

• اختلالات اشتها
• اختلال وسواس فکری عملی
• افسردگی یا اضطراب
• اختلال سوء مصرف مواد

خودآزاری همچنین می تواند پاسخی به آسیب گذشته باشد. تجارب آسیب زا مانند سوء استفاده جنسی، خشونت خانگی یا استرس مزمن می تواند باعث ایجاد طیفی از احساسات شدید شود. در برخی موارد منجر به اختلال استرس پس از سانحه نیز می گردد.

علائم آسیب های خودآزاری

دیدن علائم هشداردهنده آسیب به خود برای دوستان و خانواده دشوار است، زیرا بسیاری از افراد آسیب های خود را از دیگران پنهان می کنند.

برخی از علائمی که باید مراقب آنها بود عبارتند از:

• پوشاندن بازوها و پاها حتی در هوای گرم
• داشتن زخم های غیر قابل توضیح
• داشتن جراحت های مکرر، مانند بریدگی، کبودی، سوختگی، گازگرفتگی یا شکستگی استخوان
• گوشه گیری و اجتناب از تعامل اجتماعی
• خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
• داشتن مشکلات جدید یا بدتر شدن مشکلات در مدرسه، کار یا در روابط شخصی
• مشکل در مدیریت احساسات خود یا به شدت غمگین یا عصبانی به نظر رسیدن
• عدم اعتماد به نفس، نفرت از خود یا تمایل به تنبیه خود
• ابتلا به یک بیماری روانی دیگر، مانند سوء مصرف مواد یا اختلال خوردن

روش پیشگیری از خودآزاری

اولین گام در انجام این کار، اعتراف به خودآزاری و درک آسیب زا بودن نسبت به فواید آن.

از جمله اقدامات افراد در هنگام خودآزاری عبارتند از:

دریافت کمک

با یک دوست قابل اعتماد یا بزرگسال در مورد احساسات یا تجربیات آزاردهنده صحبت کنید. اگر صحبت با یکی از دوستان یا اعضای خانواده ممکن نیست، سعی کنید با معلم، پزشک یا مشاور صحبت کنید.

تمامی افراد در این زمینه آگاهی ندارند، پس در صورت نتیجه ندادن تلاش شما با فرد دیگر صحبت کنید.

دریافت پشتیبانی حرفه ای

حتی اگر کسی دوست یا فرد قابل اعتمادی داشته باشد که بتواند با او صحبت کند، ولی کمک گرفتن از متخصص همیشه مفید بوده است.

دور کردن هرگونه وسیله جهت خودآزاری

در صورت استفاده از اشیا تیز، مایعات خطرناک یا دیگر موارد آسیب زا باید آنها را از دسترس خارج کرد. در صورت امکان از شخص دیگری بخواهید که آنها را دور از شما و در جای امن نگه دارد.

تمرین تکنیک پرت کردن حواس

حواس پرتی می تواند راهی موثر برای جلوگیری از آسیب رساندن به خود باشد تا زمانی که میل به انجام آن از بین برود. عبارتند از:

• تماس گرفتن با یک دوست
• رفتن به پیاده روی، دویدن یا انجام هر ورزش دیگر
• انجام کاری خلاقانه، مانند طراحی یا نوشتن
• بازی با حیوانات
• تماشای برنامه های تلویزیونی یا فیلم های آرامش بخش

آزاد کردن احساسات سرکوب شده

در صورتی که احساسات دردناکی را تجربه می‌کنید، روش های جایگزین را برای ابراز یا رهاسازی آن‌ها امتحان کنید. این می تواند شامل موارد زیر باشد:

• گریه کردن
• جیغ زدن یا فریاد زدن در بالش
• مشت زدن به بالش
• خط خطی کردن یا پاره کردن کاغذ
• تخلیه احساسات با نوشتن آنها یا صحبت کردن با دیگران

یافتن جایگزین های موقت

برخی افراد استفاده از جایگزین های موقت و ایمن برای روش معمول خودآزاری را مفید می دانند.

برخی از جایگزین هایی که افراد استفاده می کنند عبارتند از:

• استفاده از یخ بر روی پوست
• نقاشی بر روی پوست جایی که فرد معمولاً جهت خودآزاری به آن آسیب وارد می کند

این رویکرد با علت آسیب رساندن به خود مقابله نمی کند یا به فرد کمک نمی کند در دراز مدت بهبود یابد. جهت بهبودی کامل، درمان توسط درمانگر ضروری است.

کمک به افراد با افکار خودآزاری

کمک گرفتن از متخصص بخش مهمی از بهبودی برای افرادی است که به خود آسیب می زنند. درصورتی که متوجه شدید فرد دارای خودآزاری است اقدامات زیر را انجام دهید:

1. رفع نگرانی های فوری: اولویت با کاهش یا پیشگیری از بروز آسیب است. در شرایط آسیب جدی، سم مصرف شده یا از دست دادن خون قابل توجه، با اورژانس تماس بگیرید.
2. ابراز محبت و حمایت: اگر کسی به خود آسیب رسانده باشد، طبیعی است که احساس ناراحتی کنید، اما عصبانی بودن یا سرزنش او ممکن است احساس گناه و شرمندگی را افزایش دهد. به یاد داشته باشید فرد که به خود آسیب رسانده است در حال حاضر درد زیادی را تحمل می کند.
3. گوش دادن به آنها: به فرد فرصت بدهید تا در مورد احساسات و تجربیات خود توضیخ دهد، اما عجله نکنید. وقتی آنها آماده صحبت هستند، احساسات و تجربیات آنها را تصدیق کنید.
4. پرداختن به نقش خودآزاری: اجتناب از صحبت در مورد خودآزاری شرایط را بدتر می کند. نشان دهید که خودآزاری ممکن است به فرد کمک کرده باشد تا با یک زمان دشوار کنار بیاید، اما مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم‌تر دیگری نیز وجود دارد.
5. کمک به تهیه یک برنامه: درصورتی که فرد به توقف خودآزاری تمایل داشته باشد اما روش کنار آمدن با آن را نمی داند، می توان با توجه به موارد بالا به او کمک کنید تا فهرستی از روش های جایگزین جهت مقابله با احساسات شدید آماده کند.
6. تشویق کردن آنها جهت مراجعه به متخصص سلامت روان: درمان می تواند به افراد اجازه دهد تا در مورد احساسات خود صحبت کنند. در این شرایط اطرافیان می توانند جهت مراجعه به فرد کمک کنند.
7. صبور بودن: اغلب ممکن است این رفتار بلافاصله متوقف نشود. یادگیری روش های دیگر مدیریت احساسات ممکن است زمان بر باشد.

درمان خودآزاری

درمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای اکثر افراد، این شامل ترکیبی از موارد زیر است:

• روان درمانی
• دارو برای کاهش علائم ناراحت کننده
• درمان بیماری هایی که همزمان ایجاد شده اند، مانند اختلال خوردن

نحوه درمان یک فرد می تواند به شدت علائم و میزان آسیب جدی به خود بستگی داشته باشد.

در موارد خودزنی شدید یا مکرر، ممکن است فرد نیاز به بستری در بیمارستان روانی داشته باشد.

برخی دیگر ممکن است از درمان سرپایی بهره مند شوند که مستلزم بستری شدن نیست.

انواع مختلفی از درمان وجود دارد، اما به طور معمول، آنها به افراد در زمینه زیر کمک می کنند:

• شناسایی علت خودآزاری
• پردازش رویدادها و احساسات دشوار
• یادگیری مهارت های جدید
• یادگیری مدیریت احساسات را به روشی سالم

همچنین ببینید:

فواید یوگا برای سلامتی روحی و جسمی

آیا خطر خودکشی وجود دارد؟

طبق تعریف، خودآزاری یک اقدام به خودکشی نیست. اما تحقیقات انجام شده در سال 2017 نشان می دهد که خود آزاری یکی از قوی ترین عوامل خطر خودکشی به شمار می رود. فراوانی رفتارهای خودآزاری نیز ممکن است خطر خودکشی را پیش بینی کند.

یک مطالعه در سال 2013 گزارش کرد دانش آموزانی که در ابتدا خودآزاری می کردند؛ افکار خودکشی را گزارش نکردند، اما با تکرار آن، در پایان مطالعه 3.4 برابر احتمال اقدام به خودکشی در آنها افزایش یافته بود.

با توجه به سلامت روان آمریکا، افرادی که احساس می کنند رفتارشان خارج از کنترل است یا می‌خواهند آن را متوقف سازنند، اقدام به خودکشی می کنند. مرگ تصادفی نیز یک خطر به شمار می رود.

خلاصه کلی

خودزنی یک مکانیسم مقابله ای است که می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. اغلب نتیجه احساسات یا تجربیات دشوار است.

با حمایت عزیزان و کمک گرفتن از متخصص، افرادی که به خود آسیب می رسانند می توانند تکنیک های مقابله سالم تری را بیاموزند و از رفتارهای خودآزاری بهبود یابند.

صحبت با عزیزان، پزشک یا متخصص سلامت روان اولین گام در روند بهبودی است.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday