کراتینین چیست؟

کراتینین یک ماده زائد است که توسط عضلات شما ساخته می شود. کلیه ها برای فیلتر کردن کراتینین و سایر مواد زائد از خون، فعالیت می کنند. پس از فیلتر شدن، این مواد زائد از طریق ادرار از بدن دفع می شوند.

اندازه گیری سطح کراتینین می تواند بینش مهمی در مورد نحوه عملکرد کلیه ها ارائه دهد. پزشک شما می تواند سطح کراتینین را هم در خون و هم در ادرار شما اندازه گیری کند.

سطوح کراتینین که بالاتر یا کمتر از محدوده طبیعی است ممکن است نشان دهنده وجود یک بیماری باشد.

در این مقاله به طور دقیق‌تر به کراتینین بالا، علائم همراه با آن و زمان مراجعه به پزشک می پردازیم.

محدوده های معمولی و بالا

سطح کراتینین را می توان با استفاده از آزمایش خون یا آزمایش ادرار تعیین کرد.

آزمایش کراتینین خون

همچنین ممکن است این آزمایش را با نام آزمایش کراتینین سرم هم ببینید. در طی این آزمایش، خون از ورید بازوی شما جمع آوری می شود و سپس برای تجزیه و تحلیل بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود. طبق گفته کلینیک مایو، محدوده طبیعی کراتینین (برای بزرگسالان) در خون به طور معمول:

• واحدهای ایالات متحده: 0.84 تا 1.21 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL)
• واحدهای اروپایی: 74.3 تا 107 میکرومول در لیتر (umol/L)

سطح کراتینین بالاتر از مقادیر محدوده طبیعی ممکن است بالا در نظر گرفته شود. پزشک شما ممکن است بخواهد این مقادیر را با استفاده از آزمایش ادرار یا با تکرار آزمایش خون تأیید کند.

همچنین ببینید:

تفسیر آزمایش کراتینین سرم و مقدار طبیعی آن

آزمایش کراتینین ادرار

پزشک شما ممکن است یک نمونه ادرار تصادفی (تک) برای این آزمایش جمع آوری کند، اما به احتمال زیاد نمونه 24 ساعته را درخواست می کند.

نمونه ادرار 24 ساعته شامل جمع آوری ادرار شما در یک دوره 24 ساعته است.

با توجه به آزمایشگاه مایو کلینیک، محدوده طبیعی کراتینین ادرار در یک نمونه ادرار 24 ساعته عبارتند از:

• واحدهای ایالات متحده: 955 تا 2936 میلی گرم در 24 ساعت (میلی گرم در روز) برای مردان؛ 601 تا 1689 میلی گرم در 24 ساعت برای زنان
• واحدهای اروپایی: 8.4 تا 25.9 میلی مول در 24 ساعت (mmol/day) برای مردان. 5.3 تا 14.9 میلی مول در روز برای زنان

سطح کراتینین ادرار بالاتر از این محدوده ها، بالا در نظر گرفته می شود و ممکن است نیاز به آزمایش اضافی یا تکرار آزمایش باشد.

مقدار کراتینین در ادرار همچنین می‌تواند همراه با نتایج کراتینین سرم برای محاسبه کلیرانس کراتینین مورد استفاده قرار گیرد، که میزان فیلتر کردن خون توسط کلیه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.

نتایج بالای شما چه معنایی می تواند داشته باشد

بنابراین اگر سطح کراتینین بالایی داشته باشید به چه معناست؟ به طور کلی، سطوح بالای کراتینین می تواند نشان دهنده این باشد که کلیه های شما خوب کار نمی کنند.

دلایل احتمالی زیادی برای افزایش کراتینین وجود دارد که برخی از آنها ممکن است یک بار اتفاق بیفتند.

به عنوان مثال می توان مواردی مانند کم آبی بدن یا مصرف مقادیر زیادی پروتئین یا مکمل کراتین را نام برد. همه اینها می تواند به طور موقت برای کلیه های مشکل ایجاد کنند.

با این حال، سایر علل کراتینین بالا ممکن است به یک وضعیت بیماری اشاره کنند. بسیاری از این شرایط می توانند باعث آسیب یا بیماری شوند که بر عملکرد کلیه تأثیر می گذارد. آنها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• سمیت دارویی (آسیب کلیوی ناشی از دارو)
• عفونت کلیه (پیلونفریت)
• گلومرولونفریت
• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی، مانند تصلب شرایین یا نارسایی احتقانی قلب
• انسداد مجاری ادراری
• نارسایی کلیه، چه حاد و چه مزمن

علائمی که می تواند همراه با کراتینین بالا باشد

علائم کراتینین بالا می تواند به شرایط ایجاد کننده آن بستگی داشته باشد.

1- سمیت دارویی (آسیب کلیوی ناشی از دارو)

برخی از داروها می توانند باعث آسیب به کلیه ها و اختلال در عملکرد آنها شوند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:

• آنتی بیوتیک ها مانند آمینوگلیکوزیدها، ریفامپین و وانکومایسین
• داروهای قلبی عروقی، مانند مهارکننده های ACE و استاتین ها
• داروهای شیمی درمانی
• دیورتیک ها
• لیتیوم
• مهار کننده های پمپ پروتون

علائمی که همراه با کراتینین بالا هستند و می توانند به سرعت ایجاد شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احتباس مایعات، به ویژه در قسمت پایین بدن
• دفع مقادیر کم ادرار
• احساس ضعف یا خستگی
• گیجی
• حالت تهوع
• تنگی نفس
• ضربان قلب نامنظم
• درد قفسه سینه

2- عفونت کلیه (پیلونفریت)

عفونت کلیه نوعی عفونت مجاری ادراری (UTI) است. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که، باکتری ها یا ویروس ها قسمت های دیگر دستگاه ادراری را قبل از حرکت به سمت کلیه ها آلوده کنند.

در صورت عدم درمان، عفونت کلیه می تواند باعث آسیب به کلیه ها و حتی نارسایی کلیه شود. برخی از علائم عفونت کلیه که باید مراقب آنها بود عبارتند از:

• تب
• درد موضعی در پشت، پهلو یا کشاله ران
• ادرار مکرر یا دردناک
• ادراری که تیره، کدر یا خونی به نظر می رسد
• ادرار بدبو
• لرز
• حالت تهوع یا استفراغ

3- گلومرولونفریت

گلومرولونفریت زمانی رخ می دهد که قسمت هایی از کلیه که خون شما را فیلتر می کنند ملتهب شوند. برخی از علل بالقوه عبارتند از:

• عفونت ها
• بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و سندرم گودپاسچر

گلومرولونفریت می تواند منجر به اسکار و آسیب کلیه و همچنین نارسایی کلیه شود. علائم این بیماری عبارتند از:

• فشار خون بالا
• وجود خون در ادرار، که ممکن است آن را صورتی یا قهوه ای نشان دهد
• ادراری که به دلیل سطوح بالای پروتئین کف آلود به نظر می رسد
• احتباس مایعات در صورت، دست ها و پاها

4- دیابت

دیابت وضعیتی است که در آن قند خون شما بسیار بالا است. افزایش سطح قند خون می تواند منجر به انواع مشکلات سلامتی شود که یکی از آنها بیماری کلیوی است.

دو نوع دیابت وجود دارد، دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2. علائم دیابت نوع 1 می تواند به سرعت ایجاد شود در حالی که علائم نوع 2 اغلب به تدریج ایجاد می شوند. علائم عمومی دیابت عبارتند از:

• احساس تشنگی شدید
• تکرر ادرار
• افزایش اشتها
• احساس خستگی
• تاری دید
• احساس بی حسی یا گزگز در دست ها و پاها
• بهبود آهسته زخم

5- فشار خون بالا

فشار خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی فشارخون، به دیواره‌های شریان‌های شما خیلی زیاد باشد.

این می‌تواند به رگ‌های خونی اطراف کلیه‌ها آسیب بزند، در این صورت بر عملکرد کلیه تأثیر می گذارد و باعث کراتینین بالا می شود.

از آنجایی که فشار خون بالا اغلب علائمی ندارد، بسیاری از مردم نمی دانند که آن را دارند و اغلب در طول غربالگری معمول سلامت تشخیص داده می شود.

6- بیماری قلبی

شرایطی که بر قلب و عروق خونی تأثیر می گذارد، مانند تصلب شرایین و نارسایی احتقانی قلب نیز می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد.

این شرایط می تواند بر عبور جریان خون از طریق کلیه ها تاثیر بگذارد و منجر به آسیب یا از دست دادن عملکرد کلیه ها شود.

علائم آترواسکلروز معمولاً تا زمانی که یک سرخرگ به شدت باریک یا مسدود نشده باشد، رخ نمی دهد. همچنین شدت علائم به نوع شریان آسیب دیده بستگی دارد. برخی از علائم عمومی عبارتند از:

• درد قفسه سینه (آنژین صدری)
• تنگی نفس
• ضربان قلب غیر طبیعی (آریتمی)
• احساس خستگی یا ضعف
• علائم شبیه سکته مغزی، مانند فلج یا مشکل در صحبت کردن

علائم نارسایی احتقانی قلب می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در تنفس یا تنگی نفس
• احساس خستگی
• تورم در شکم و پاها

7- انسداد مجاری ادراری

دستگاه ادراری شما ممکن است به دلیل موارد مختلفی مانند سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات یا تومور مسدود شود.

هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است ادرار در کلیه ها تجمع پیدا کند و منجر به وضعیتی به نام هیدرونفروز شود.

علائم انسداد مجاری ادراری بسته به علت ممکن است به سرعت یا آهسته در طول زمان ایجاد شود. برخی از علائمی که علاوه بر سطح بالای کراتینین باید به آنها توجه کرد عبارتند از:

• درد در پشت یا پهلو
• ادرار مکرر یا دردناک
• خون در ادرار
• دفع مقدار کمی ادرار یا داشتن جریان ادرار ضعیف
• احساس خستگی

8- نارسایی کلیه

نارسایی کلیه به کاهش عملکرد کلیه و یکی از شایع ترین علل کراتینین بالا اشاره دارد. این می تواند حاد یا مزمن باشد.

علائم نارسایی حاد کلیه می تواند به سرعت ظاهر شود در حالی که علائم نارسایی مزمن کلیه در طول زمان ایجاد می شود. برخی از علائم نارسایی کلیه که باید مراقب آنها بود عبارتند از:

• احتباس مایعات، به ویژه در قسمت پایین بدن
• دفع مقادیر کم ادرار
• احساس ضعف یا خستگی
• سردرد
• گیجی
• حالت تهوع
• مشکل در خواب
• گرفتگی عضلات
• احساس خارش
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه

همچنین ببینید:

چه عواملی باعث درد کلیه می شوند؟

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم جدید، غیرقابل توضیح یا تکرار شونده را تجربه می کنید، به ویژه اگر شرایطی مانند بیماری کلیوی، دیابت یا بیماری قلبی دارید، همیشه باید با پزشک خود تماس بگیرید.

پزشک شما با توجه به علائم، درمان مناسبی را برای شما تعیین می کند.

مهم است که به یاد داشته باشید که درد قفسه سینه و نارسایی حاد کلیه باید همیشه جدی گرفته شود. اگر هر کدام را تجربه کردید، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

نتیجه کلی

دلایل بالقوه زیادی برای سطوح بالای کراتینین وجود دارد. علاوه بر این، علائم کراتینین بالا بسته به علت ممکن است متفاوت باشد.

در بسیاری از موارد، داروها با درمان وضعیتی که باعث افزایش کراتینین شده است، به رفع سطوح بالای کراتینین کمک می کنند.

برخی از نمونه ها عبارتند از آنتی بیوتیک برای عفونت کلیه یا داروهایی که به کنترل فشار خون بالا کمک می کنند.

در موارد نارسایی کلیه، ممکن است علاوه بر داروها برای کمک به فیلتر کردن سموم و مواد زائد از خون به دیالیز نیاز باشد.

در موارد شدید یا موارد مرحله نهایی، ممکن است نیاز به پیوند کلیه باشد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline