آیا بیش فعالی ارثی است؟
اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) تمایل دارد در خانواده ها ایجاد شود و به نظر می رسد که یک پیوند ژنتیکی قوی دارد. با شرایط و عوامل خطر آن آشنا شوید.
اختلال کم توجه و بیش فعالی (ADHD) معمولاً در خانواده ها دیده می شود و به نظر می رسد یک پیوند ژنتیکی قوی دارد.
محققان بر این باورند که برخی از انواع ژنتیک خطر ابتلا به ADHD را در افراد افزایش می‌دهند.
اما به دلیل پیچیدگی شرایط، محققان همچنان یک رابطه مشخص را با یک ژن یا مجموعه ای از ژن های خاص کشف نکرده اند.
این بدان معناست که محیط یک فرد نیز تأثیر قابل توجهی بر میزان احتمال ابتلای او به ADHD دارد.
بیش فعالی چیست؟
هنگامی که فرد مبتلا به بیش فعالی است، در توجه به وظایفی که تحریک کننده به نظر نمی رسند با مشکل روبرو هستند.
این وضعیت سبب بروز اشتباهات ناشی از بی دقتی در فرد مبتلا می گردد.
ADHD می تواند به روش های مختلفی بروز کند، اما کودکان و بزرگسالان معمولاً علائم زیر را تجربه می کنند.
علائم بیش فعالی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رویاپردازی مکرر
- فراموش کردن برخی موارد
- بی قراری زیاد
- ریسک های غیر ضروری
- به راحتی تسلیم وسوسه شدن
- عدم تحمل انتظار برای نوبت
بیش فعالی در بزرگسالان ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
- اشتباهات ناشی از بی دقتی در کار
- بیش از حد راه رفتن
- بیش از حد صحبت کردن
- عدم پیروی از دستورالعمل ها
- گم کردن وسایل به راحتی
- تجربه مکرر حواس پرتی
- قطع کردن حرف سایر افراد
در کودکان نیز ممکن است تفاوت هایی در نحوه بروز علائم بین دختران و پسران وجود داشته باشد.
توجه به این نکته مهم است در حالی که ADHD با چالش هایی همراه است، مزایای احتمالی متعددی نیز وجود دارد.
همچنین ببینید:
آنچه در مورد ورزش و ADHD باید بدانید
آیا بیش فعالی ارثی است؟
افردی که والدین، خواهر و برادر آنها مبتلا به ADHD باشد در معرض خطر بالاتری برای این وضعیت هستند.
برخی افراد با وجود داشتن سابقه خانوادگی این بیماری، هرگز دچار ADHD نمی شوند.
درواقع مطالعات انجام شده بر روی دوقلوها نشان نمی دهند که ابتلا به ADHD به صورت 100% ارثی است و عوامل محیطی نیز جهت بروز آن موثر است.
ساختار و عملکرد مغز افراد مبتلا به بیش فعالی
محققان تفاوت هایی را در ساختار مغز بین افراد مبتلا به ADHD و دیگر افراد مشاهده کردند.
کودکان مبتلا به ADHD معمولا دارای لوب فرونتال کوچکی هستند.
از آنجایی که لوب فرونتال مسئول حل مسئله، توجه و تصمیم گیری است، همین موضوع توضیح دهنده علت مشکل کودکان در تمرکز و عملکرد در هنگام حرکت است.
علاوه بر این، رشد لوب فرونتال در برخی از کودکان بیشتر طول می کشد، که ممکن است توضیح دهد چرا برخی افراد با افزایش سن علائم کمتر یا متفاوت ADHD را تجربه می کنند.
سایر عملکردهای لوب فرونتال عبارتند از:
- زبان
- قضاوت
- برنامه ریزی
- تاخیر در لذت و خوشنودی
- ادراک زمان
- تنظیم احساسات یا هیجان
شبکه‌های عصبی، که گروه‌هایی از سلول‌های عصبی متصل هستند، در افراد مبتلا به بیش فعالی، به ویژه شبکه های مربوط به پاداش و برنامه ریزی، رفتار متفاوتی دارند.
سایر شبکه های عصبی که در افراد مبتلا به ADHD متفاوت هستند به موارد زیر مربوط می شوند:
- تمرکز
- توجه
- حرکت
- تغییر توجه بین وظایف
دو انتقال دهنده عصبی وجود دارد که به نظر می رسد در افراد مبتلا به ADHD کمتر باشد:
- دوپامین
- نوراپی نفرین
داروهایی که ADHD را درمان می کنند بر تحریک مغز و افزایش سطح این انتقال دهنده های عصبی تمرکز دارند.
از آنجایی که ADHD یک وضعیت پیچیده است، محققان همچنان به طور کامل متوجه نشده اند که چرا این تفاوت ها در ساختار مغز باعث ایجاد آن می شود.
عوامل خطر بیش فعالی
در حالی که سابقه خانوادگی ADHD می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، سایر عوامل می توانند نقش مهمی ایفا کنند.
سایر عوامل خطر ADHD عبارتند از:
- آسیب مغزی
- قرار گرفتن در معرض سرب در سنین پایین یا در دوران بارداری
- قرار گرفتن در معرض الکل و دخانیات در دوران بارداری
- تولد زودرس
- وزن کم هنگام تولد
برخی افراد بر این باورند که مصرف بیش از حد قند یا تماشای بیش از حد تلویزیون باعث ADHD می شود.
با این حال تحقیقات از این باورها پشتیبانی نمی کند.
علائم بیش فعالی
سه نوع ADHD وجود دارد که هر کدام دارای علائم متفاوتی می باشند.
بیش فعالی از نوع بی توجه
اگر فرد دارای این نوع ADHD باشد، موارد زیر برای او دشوارتر خواهد بود:
- سازماندهی یا تکمیل وظایف
- توجه دقیق به جزئیات
- گوش دادن به صحبت دیگران
- جلوگیری از حواس پرتی
- حفظ یک روتین
بیش فعالی عمدتا تکانشی
اگر فرد دارای این نوع ADHD باشد، دچار مشکلات بیشتر در موارد زیر است:
- ساکت نشستن
- آرام صحبت کردن
- مقاومت در برابر وسوسه
- گوش دادن و قطع نکردن
- کنترل تکانشگری
بیش فعالی ترکیبی
اگر فرد به این نوع ADHD مبتلا باشد، ترکیبی از علائم فوق را خواهد داشت.
تشخیص
پزشک از دستورالعمل های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) پیروی می کند.
این موضوع تضمین می کند که همه استانداردهای مراقبتی یکسانی دریافت می کنند.
در زمان مشاوره، پزشک در مورد علائم تجربه سوال کرده و با بررسی سوابق پزشکی خانواده احتمال ابتلا بستگان فرد به ADHD را ارزیابی می کند.
اگر فرد دارای علائم مساوی در هر دسته باشد، ممکن است تشخیص ADHD نوع ترکیبی را دریافت کند.
همچنین ببینید:
آیا شکر باعث بیش فعالی کودکان می شود؟
درمان
درمان بیش فعالی معمولاً شامل ترکیبی از داروها است.
دارو
پزشک معمولاً محرک هایی را برای افزایش تمرکز و توجه تجویز می کند.
با این حال در برخی موارد، افراد ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ای را تجربه کنند، بنابراین پزشکان ممکن است به جای آن داروهای غیر محرک را توصیه کنند.
تاثیر این نوع داروها بیشتر زمان می برد اما تاثیر مشابهی در بهبود تمرکز و توجه دارد.
تراپی
تراپی یک درمان موثر است که می تواند به فرد مبتلا به بیش فعالی و خانواده اش کمک کند تا وضعیت خود را بهتر درک کنند.
انواع تراپی که ممکن است فرد دریافت کند عبارتند از:
- رفتار درمانی
- رفتار درمانی شناختی (CBT)
- آموزش مدیریت والدین
- تکنیک های مدیریت استرس
- ماندن در مدرسه از جمله اختصاص زمان اضافی برای امتحان گرفتن یا تحرک داشتن
خلاصه کلی
بیش فعالی معمولاً در خانواده ها ایجاد می شود، که نشان می دهد ژن ها در احتمال ابتلا فرد به این بیماری نقش دارند.
سابقه خانوادگی بیش فعالی لزوماً به این معنی نیست که فرد ADHD را حتما به ارث می برد؛ فقط آنها را در یک گروه پرخطر قرار می دهد.
سایر عوامل خطر برای ADHD عبارتند از آسیب مغزی و قرار گرفتن در معرض سرب، که نشان می دهد محیط اطراف فرد نیز یک عامل خطر مهم در کنار سابقه خانوادگی این بیماری است.
توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .
منابع:
دیدگاه تان را بنویسید