سندرم متابولیک به مجموعه ای از عوامل بیماری اطلاق می شود که به نظر می رسد خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

سندرم متابولیک نوعی بیماری خاص نیست، اما مجموعه‌ای از عوامل خطر را که با احتمال بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 مرتبط است، را در کنار هم قرار می‌دهد.

اختلالات متابولیک شامل فشارخون بالا، قندخون بالا، چربی اطراف کمر و سطوح غیر طبیعی کلسترول می گردد.

علائم سندرم متابولیک

اگر فردی حداقل سه مورد از پنج علامت زیر را داشته باشد، پزشک اغلب سندرم متابولیک را در نظر می گیرد:

• چاقی مرکزی، احشایی، شکمی، به طور خاص اندازه کمر بیش از 40 اینچ در مردان و بیش از 35 اینچ در زنان
• سطح گلوکز خون ناشتا 100 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر
• فشار خون 130/85 mm/Hg یا بالاتر
• سطح تری گلیسیرید خون 150 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر
• سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) 40 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر برای مردان و 50 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر برای زنان

داشتن سه یا بیشتر از این عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

درمان سندرم متابولیک

هدف اصلی تشخیص و شناسایی افرادی است که ممکن است در معرض خطر ابتلا به سندرم متابولیک باشند، اما ممکن است از اصلاح شیوه زندگی به جای درمان دارویی استفاده کنند.

سطوح بالای گلوکز خون، فشار خون بالا و ناهنجاری های چربی و کلسترول اغلب می توانند در مراحل اولیه با اقدامات سبک زندگی مورد هدف قرار گیرند.

با این حال، برخی از افراد ممکن است در حال حاضر از دارو برای برخی از جنبه های سندرم متابولیک، مانند فشار خون بالا، هنگام دریافت تشخیص استفاده کنند.

کاهش وزن، به خصوص در قسمت فوقانی بدن می تواند یک درمان موثر باشد.

همچنین ببینید:

بهبود سندرم متابولیک با آووکادو!

اقدامات پیشنهادی برای پیشگیری و درمان کلسترول غیرطبیعی و سایر جنبه های سندرم متابولیک عبارتند از:

• داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب که قند، چربی و سدیم کمی دارد.
• انجام ورزش منظم
• اجتناب از سیگار کشیدن و عدم مصرف الکل

 AHA پیشنهاد می کند حداقل 150 دقیقه ورزش متوسط ​​را در هفته انجام دهید. این جلسات را می توان به جلسات 10 دقیقه ای تقسیم کرد.

پیاده روی سریع راه خوبی برای شروع است.

درمان دارویی

اگر درمان دارویی توصیه می شود، معمولاً متفورمین تجویز می شود.

این موضوع می تواند به برخی از گروه های پرخطر کمک کند، به ویژه افرادی که سطح گلوکز خون بالایی دارند و افرادی که در طیف چاقی قرار دارند که با اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی قابل کنترل نیستند.

متفورمین با نام های تجاری زیر به فروش می رسد:

• فورتامت
• گلوکوفاژ
• گلومتزا
• ریومت

این دارو برای استفاده پیشگیرانه در افرادی که به دلیل سندرم متابولیک در معرض خطر بالای دیابت هستند مجوز رسمی ندارد.

با این حال، برخی از پزشکان متفورمین را برای پیشگیری از دیابت در افرادی که سطح گلوکز بالا و چاقی شکمی دارند، تجویز می کنند.

مطالعه ای که در سال 2013 منتشر شدبه این نتیجه رسید که متفورمین در کاهش خطر ابتلا به دیابت دربزرگسالان دارای عوامل خطر موثر است.

اما تغییرات رژیم غذایی و ورزش تقریبا دو برابر بیشتر موثر هستند.

داروهای دیگری نیز ممکن است در درمان سندرم متابولیک استفاده شوند، مانند استاتین ها در افرادی که سطوح بالای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) دارند.

برای درمان فشار خون بالا از دارو استفاده می شود.

رژیم غذایی

رژیم غذایی DASH برای پیشگیری و درمان سندرم متابولیک توصیه می شود.

هدف این رژیم پیشگیری از فشار خون بالا است.

موارد زیر توصیه می شود:

• انتخاب مواد غذایی از منابع سالم
• محدود کردن مصرف گوشت قرمز، سدیم، چربی‌های اشباع شده و کل چربی‌ها و غذاها و نوشیدنی‌های شیرین
• مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات، غلات کامل، ماهی و آجیل

رژیم DASH به جای کاهش کالری، بر آنچه افراد مصرف می کنند تمرکز دارد.

اما افرادی که قصد کاهش وزن دارند می توانند رژیم را در سطح کالری پایین تری دنبال کنند.

تشخیص سندرم متابولیک

پزشکان برای تمامی دستورالعمل های پزشکی که برای تشخیص سندرم متابولیک استفاده می شود، توافق ندارند.

به عنوان مثال در مورد بهترین راه برای اندازه گیری و تعریف چاقی، اختلاف نظر وجود دارد.

گزینه ها عبارتند از شاخص توده بدنی (BMI)، نسبت قد به کمر، یا روش های دیگر.

همچنین ممکن است فرد فشار خون بالا یا گلوکز خون بالا داشته باشد که به چاقی مربوط نمی شود.

سندرم متابولیک و چاقی دوران کودکی

سندرم متابولیک می تواند در دوران کودکی همراه با چاقی زودرس، دیس لیپیدمی و فشار خون بالا شروع شود.

با توجه به نگرانی‌ها در مورد افزایش چاقی در میان جوانان در سال‌های اخیر، برخی خواستار غربالگری زودهنگام برای شناسایی افرادی هستند که در معرض خطر قلبی عروقی بالای هستند.

این موضوع می‌تواند تغییرات را به سمت سبک زندگی سالم‌تر هدف قرار داده و احتمال مشکلات سلامتی را در آینده کاهش دهد.

با این حال، چگونگی و زمان غربالگری و تشخیص سندرم متابولیک و چاقی در کودکان بحث‌ برانگیز است.

یکی از دلایل این است که کودکان در حال رشد، تنوع زیادی در این عوامل نشان می دهند.

بر اساس گزارش مرکز کنترل بیماری (CDC)، در ایالات متحده به طور کلی، تقریباً 1 نفر از هر 5 جوان 6 تا 19 ساله دارای چاقی هستند که سه برابر این تعداد در دهه 1970 است.

این افراد ممکن است با ورود به بزرگسالی در معرض خطر ابتلا به مشکلات سلامتی باشند.

علل سندرم متابولیک

سندرم متابولیک مجموعه ای از عوامل خطر است، بنابراین یک علت واحد وجود ندارد.

چاقی مرکزی یا اضافه وزن یک عامل اصلی است، اما سطوح غیرطبیعی چربی و کلسترول خون، فشار خون بالا و پیش دیابت نیز در خطر متابولیک قلبی نقش دارند.

عوامل خطر اجتناب ناپذیر، مانند سابقه خانوادگی می تواند شانس ایجاد برخی از مؤلفه ها را افزایش دهد.

با این حال، انتخاب سبک زندگی می تواند بر تمامی این عوامل تأثیر بگذارد.

رژیم غذایی سرشار از چربی و قند همراه با ورزش نکردن، با ایجاد چاقی و شرایط بیماری زا مرتبط است.

با این حال، علائمی مانند مقاومت به انسولین لزوماً همراه با چاقی نشان دهنده سندرم متابولیک نیستند.

مقاومت به انسولین یکی از ویژگی های سندرم متابولیک و چاقی است.

می تواند منجر به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 شود، اما می تواند نشانه ای از بیماری های دیگر نیز باشد.

به عنوان مثال می توان به بیماری کوشینگ، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، بیماری کبد چرب غیرالکلی و بیماری مزمن کلیه اشاره کرد.

سایر مشکلاتی که گاهی با سندرم متابولیک، مقاومت به انسولین و قند خون بالا همراه است شامل سطح پایین التهاب و نقص لخته شدن خون است.

همچنین می توانند در ایجاد بیماری های قلبی عروقی نقش داشته باشند.

همچنین ببینید:

دلایل چاقی و راه های پیشگیری و درمان آن!

عوامل خطر

عوامل زیر خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهند:

• چربی دور شکم
• سابقه خانوادگی سندرم متابولیک
• عدم ورزش همراه با رژیم غذایی پر کالری
• مقاومت به انسولین
• استفاده از برخی داروها

برخی از داروهایی که برای درمان التهاب، اچ‌آی‌وی، آلرژی و افسردگی استفاده می‌شوند می‌توانند خطر افزایش وزن یا تغییر در فشار خون، کلسترول و سطح قند خون را افزایش دهند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday