آتلکتازی چیست؟ آنچه باید در مورد آن بدانید
آتلکتازی بیماری است که راه‌های هوایی یا کیسه‌های هوایی در ریه‌ها به طور کامل منبسط یا جمع نمی‌شوند. در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض کشنده شود.
آتلکتازی به منظور جمع شدن یک قسمت یا تمامی ریه، که این وضعیت سبب عدم جذب اکسیژن به مقدار کافی در ریه می شود. این بیماری معمولا برگشت پذیر است. با این حال بدون مراقبت های پزشکی، می تواند منجر به عوارض خطرناک شود.
آتلکتازی ممکن است هر دو ریه یا تنها بخشی از ریه را تحت تأثیر قرار دهد که علل و انواع مختلفی دارد.
حدود 90% افرادی که در زمان جراحی تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند، پس از آن دچار آتلکتازی می شوند.
گاهی اوقات، این بیماری را ممکن است فروپاشی کامل یا جزئی ریه نیز نامید. در این مقاله به انواع، علل، علائم، تشخیص، درمان و چشم‌انداز آتلکتازی می‌پردازیم.
انواع آتلکتازی
انواع آن بر اساس شرایطی که باعث ایجاد آنها می شود در چهار دسته قرار می گیرند.
غیر انسدادی
انواع آتلکتازی غیر انسدادی عبارتند از:
- فشردگی: به دلیل افزایش فشار بر روی ریه ها.
- چسبندگی: در اثر اختلال عملکرد یا کمبود سورفکتانت ریوی ایجاد می شود. این یک ماده صابون مانند است که کشش سطحی در کیسه های هوا ایجاد می کند و به باز ماندن آنها کمک می کند.
- سیکاتریزاسیون: به دلیل اسکار ایجاد می شود که باعث کوچک شدن ریه ها می شود.
- ریلکسیشن: از دست دادن تماس بین غشاهای متصل به دیواره قفسه سینه و غشاهای پوشاننده ریه ها که به پلور احشایی معروف است.
- آتلکتازی جایگزین: زمانی رخ می دهد که تومورها کیسه های هوایی را پر یا جایگزین کنند.
انسدادی
نوع انسدادی آن آتلکتازی بازدارنده نیز نامیده می شود.
انسداد باعث فقدان کامل یا جزئی تنفس در ناحیه آسیب دیده می شود، اگرچه جذب گاز در خون همچنان اتفاق می افتد.
هنگامی که تمام گاز جذب می شود، کیسه های هوا در نهایت فرو می ریزند زیرا انسداد مانع از ورود گاز بیشتر می شود.
همچنین ببینید:
ورزش هایی برای افزایش ظرفیت ریه
بعد از عمل
آتلکتازی بعد از عمل معمولاً در طی 72 ساعت پس از دریافت بیهوشی عمومی به دلیل تغییر در تبادل گاز ایجاد می‌شود.
کروی
آتلکتازی کروی کمتر از سایر اشکال رایج است.
این به دلیل چین خوردگی بافت ریه به غشاهای پوشاننده ریه ها و اتصال آنها به دیواره قفسه سینه، معروف به پلور خارجی، رخ می دهد.
تفاوت بین آتلکتازی و پنوموتوراکس
افراد ممکن است هم آتلکتازی و هم پنوموتوراکس را به عنوان ریه افتاده بدانند.
با این حال، اگرچه پنوموتوراکس می تواند باعث آتلکتازی شود، اما شرایط متفاوتی دارند.
پنوموتوراکس زمانی اتفاق می افتد که هوا بین غشای داخلی و خارجی یا پلور ریه ها جمع می شود، این موضوع باعث فشاری می شود که می تواند باعث فروپاشی ریه ها گردد.
علت آتلکتازی
علل این بیماری به نوع غیر انسدادی یا انسدادی آن بستگی دارد.
غیر انسدادی
علل آتلکتازی غیر انسدادی عبارتند از:
1- عمل جراحی
داروهای آرام بخش برای جراحی، مانند بیهوشی عمومی، نحوه عملکرد ریه ها و همچنین جریان تبادل گاز و تنفس را تغییر می دهند.
این کار می تواند باعث فروپاشی بافت های ریه یا مجاری تنفسی شود.
انواع خاصی از جراحی ها نیز ممکن است تنفس عمیق را دشوارتر یا دردناک تر کنند.
این امر در تبادل گاز و تنفس ایجاد می شود.
حدود 90٪ از افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند، به آتلکتازی مبتلا می شوند.
2- پلورال افیوژن
پلورال افیوژن زمانی اتفاق می‌افتد که مایع بین غشای داخلی و خارجی ریه‌ها جمع می‌شود که می‌تواند باعث فروپاشی جزئی یا کلی شود.
این وضعیت معمولاً با ایجاد عفونت، بیماری های التهابی و تومورهای بدخیم (سرطانی) ایجاد می شود.
3- آسیب ریه
آسیب یا اسکار ریه می تواند باعث کوچک شدن ریه ها یا عدم توانایی باز شدن کامل آنها شود.
شرایطی مانند سل، فیبروز و سایر بیماری های مزمن مخرب ریه، اغلب منجر به آسیب ریه می شود.
4- تومورهای قفسه سینه
تومورهای سرطانی یا خوش خیم (غیر سرطانی) می توانند بر راه های هوایی و بافت های ریه فشار وارد کنند و باعث افتادگی آنها شوند.
5- بیماری های سورفکتانت
کمبود یا اختلال در عملکرد می تواند کشش سطحی کیسه های هوا را کاهش و باعث فروپاشی آنها شود.
این موضوع اغلب به دلیل شرایطی است که از زایمان زودرس ناشی می شود، از جمله سندرم دیسترس حاد تنفسی.
6- نقص در مجاری تنفسی یا بافت ریه
ناهنجاری در راه های هوایی یا بافت های ریه می تواند در تبادل گاز، تنفس، کشش سطحی و نحوه اتصال ریه ها به دیواره قفسه سینه یا قرار گرفتن در حفره قفسه سینه اختلال ایجاد کند.
7- پلوریت
پلورزی به دلیل التهاب و تحریک پرده جنب است.
آنها به جای اینکه به آرامی در حین دم و بازدم بلغزند، بر روی هم ساییده می شوند.
این وضعیت ممکن است به دلیل بیماری های التهابی، عفونت، تومورها یا سایر شرایطی که باعث التهاب می شوند رخ دهد.
انسدادی
انواع آتلکتازی انسدادی زمانی اتفاق می‌افتد که یک جسم یا رشد غیرطبیعی به طور فیزیکی راه هوایی را مسدود کند یا فشار بر بافت‌های ریه یا مجاری تنفسی را افزایش دهد. علل شایع نوع انسدادی عبارتند از:
- استنشاق یک جسم خارجی یا گیر کردن آن در مجاری تنفسی یا بافت های ریه
- وجود تومورها در مجاری تنفسی یا بافت های ریه
- وجود جسم در بافت ریه و مجاری تنفسی
- تجمع مخاطی که با ایجاد پلاک مخاطی سبب مسدود شدن مجاری تنفسی می شود
علائم آتلکتازی
اگر بخش کوچکی از ریه یا مجاری هوایی تحت تأثیر قرار گیرد، آتلکتازی ممکن است علائم واضحی ایجاد نکند.
با این حال، هنگامی که این بیماری بخش قابل توجهی از ریه یا راه های تنفسی را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم رایج عبارتند از:
- تنفس سطحی
- سرفه کردن
- خس خس سینه یا مشکل در تنفس
- تب
- کاهش یا عدم وجود صداهای تنفسی
- تنفس صدادار
- مخاط یا خلط اضافی
- کاهش انبساط قفسه سینه در هنگام استنشاق
تشخیص
پزشک معمولاً آتلکتازی را با پرسش در مورد علائم، شرایط زمینه‌ای، سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی تشخیص می‌دهد.
پزشک همچنین از نتایج رادیوگرافی قفسه سینه یا سایر تصویربرداری از قفسه سینه، مانند توموگرافی یا سونوگرافی استفاده می کند.
آنها همچنین ممکن است با استفاده از برونکوسکوپی بیماری را تشخیص دهند.
این شامل قرار دادن یک لوله کوچک با دوربین و نور از طریق لوله تنفسی، نایژه و نایژک ها جهت بررسی داخل مجاری تنفسی ریه است.
درمان
درمان های رایج برای آتلکتازی عبارتند از:
- داروهای استنشاقی
- تمرینات تنفسی و سرفه
- دستگاه های تنفس کمکی
- نشستن قائم
- ایستادن و حرکت کردن بعد از جراحی
پزشک همچنین ممکن است به یک یا چند مورد از دلایل زیر عمل جراحی انجام دهد:
- خارج کردن مایعات
- رفع انسداد
- خارج کردن توده
- اصلاح ساختارهای تشریحی
- باز کردن بافت های فرو ریخته
عوامل خطر و پیشگیری
عوامل متعددی وجود دارند که متخصصان معتقدند خطر ابتلا به این بیماری را به ویژه پس از جراحی افزایش می دهند. آنها عبارتند از:
- تجویز بیهوشی عمومی، آرام بخش ها یا شل کننده های عضلانی
- چاقی
- بارداری
- سیگار کشیدن
- کنترل نامناسب درد
- آپنه خواب
- بیماری های ریوی مانند آسم، فیبروز کیستیک یا بیماری مزمن انسدادی ریه
برخی از روش ها همچنین ممکن است به جلوگیری از خطر ابتلا به آتلکتازی کمک کنند، به خصوص قبل از جراحی یا اقدامات پزشکی شامل آرامبخشی.
راه های جلوگیری از این بیماری عبارتند از:
- ترک سیگار
- حفظ وزن متوسط
- استفاده از دستگاه کمک به تنفس یا فشار ریه
- تمرینات تنفسی
- درمان بیماری های ریوی یا مواردی که در جریان هوا اختلال ایجاد می کنند
- اطمینان از مدیریت صحیح درد
- نشستن به جای دراز کشیدن
همچنین ببینید:
چگونه ریه های سالم داشته باشیم؟
نتیجه کلی
آتلکتازی معمولاً با گذشت زمان با درمان برطرف می شود، در حالی که فروپاشی ریه یا مجاری هوا برگشت پذیر است.
به عنوان مثال، اکثر افرادی که به دلیل جراحی دچار این بیماری می شوند، 24 ساعت پس از آن بهبود می یابند.
با این حال، اگر آتلکتازی تشخیص یا درمان نشود، ممکن است عوارض جدی ایجاد شود. این موارد می توانند خطرناک باشند، عبارتند از:
- تجمع مایع در ریه یا قفسه سینه
- عفونت های تنفسی مانند ذات الریه
- نارسایی تنفسی
آتلکتازی زمانی رخ می دهد که کیسه های هوایی یا آلوئول ها فرو می ریزند یا نمی توانند به طور کامل منبسط شوند.
این عارضه معمولاً پس از اینکه فرد تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد یا در شرایطی که ریه‌ها، ساختارها و اندام‌های اطراف خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ایجاد می‌شود.
اکثر افراد با درمان مناسب در عرض 24 ساعت از آتلکتازی بهبود می یابند.
با این حال، بدون مداخله پزشکی، این مشکل می تواند منجر به عوارض جدی، از جمله مرگ شود.
توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .
منابع:
دیدگاه تان را بنویسید