کمبود هورمون رشد چیست؟

کمبود هورمون رشد (GHD) زمانی اتفاق می افتد که غده هیپوفیز به اندازه کافی هورمون رشد تولید نکند. این وضعیت کودکان را بیشتر از افراد بزرگسال تحت تاثیر قرار می دهد.

غده هیپوفیز غده ای کوچک به اندازه یک نخود است. این غده در پایه جمجمه قرار دارد و هشت هورمون ترشح می کند. برخی از این هورمون ها فعالیت تیروئید و دمای بدن را کنترل می کنند.

GHDتقریباً از هر 7000 تولد نوزاد رخ می دهد. این بیماری همچنین نشانه ای از چندین بیماری ژنتیکی از جمله سندرم پرادر-ویلی است.

ممکن است نگران این باشید که فرزندتان استانداردهای رشد قد و وزن را رعایت نمی کند. اما GHD قابل درمان است. کودکان با تشخیص زودهنگام اغلب به خوبی بهبود می یابند. در صورت عدم درمان، می تواند منجر به کوتاه شدن قد از حد متوسط ​​و تاخیر در بلوغ شود.

پس از پایان بلوغ، بدن همچنان به هورمون رشد نیاز دارد. در سنین بزرگسالی هورمون رشد ساختار بدن و متابولیسم را حفظ می کند. بزرگسالان نیز می توانند به GHD مبتلا شوند، اما این اتفاق نادر است.

همچنین ببینید:

هورمونی که باعث رشد بی‌اندازه استخوان ها می‌شود

علت کمبود هورمون رشد چیست؟

GHDکه در بدو تولد وجود ندارد ممکن است ناشی از تومور در مغز باشد. این تومورها معمولاً در محل غده هیپوفیز یا ناحیه هیپوتالاموس نزدیک مغز قرار دارند.

در کودکان و بزرگسالان، صدمات جدی به سر، عفونت‌ها و پرتودرمانی‌ها نیز می‌توانند باعث GHD شوند. این کمبود هورمون رشد اکتسابی (AGHD) نامیده می شود.

اکثر موارد GHD ایدیوپاتیک هستند، به این معنی که هنوز علتی پیدا نشده است.

علائم کمبود هورمون رشد

کودکان مبتلا به GHD کوتاه‌ تر از همسالان خود هستند و صورت‌های گردتر و کودکانه تری دارند. آنها همچنین ممکن است چاق و یا چربی در اطراف شکم خود داشته باشند.

اگر GHD به مرور زمان و به واسطه ابتلا به بیماری های دیگر شکل گیرد؛ مانند آسیب مغزی یا تومور، علامت اصلی آن تاخیر در بلوغ است. در برخی موارد رشد جنسی متوقف می شود.

بسیاری از نوجوانان مبتلا به GHD به دلیل تاخیر در رشد، مانند کوتاهی قد یا سرعت پایین بلوغ، دچار اعتماد به نفس پایینی هستند. برای مثال دختران نوجوان ممکن است رشد پستان نداشته باشند و صدای پسران نیز نسبت به همسالان خود تغییر نکند.

کاهش استحکام استخوان یکی دیگر از علائم AGHD است. این موضوع ممکن است منجر به شکستگی های مکرر به خصوص در افراد مسن شود.

افراد با سطح هورمون رشد پایین دارای کاهش قدرت و استحکام استخوان هستند. ممکن است نسبت به دمای سرد یا گرم حساسیت داشته باشند.

افراد مبتلا به GHD ممکن است اثرات روانی خاصی را تجربه کنند، از جمله:

• افسردگی
• عدم تمرکز
• حافظه ضعیف
• حملات اضطراب یا ناراحتی عاطفی

افراد بزرگسال مبتلا به AGHD معمولاً دارای سطوح بالای چربی در خون و کلسترول بالا هستند. این موضوع به دلیل رژیم غذایی نامناسب نیست، بلکه به دلیل تغییرات در متابولیسم بدن است که به دلیل سطوح پایین هورمون رشد ایجاد می شود. بزرگسالان مبتلا به AGHD در معرض خطر بیشتری برای دیابت و بیماری قلبی هستند.

کمبود هورمون رشد چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورتی که کودک به نقاط عطف قد و وزن ایده آل نرسد، پزشک به دنبال علائم GHD خواهد بود. پزشک میزان رشد با نزدیک شدن به بلوغ و همچنین نرخ رشد دیگر فرزندان شما را بررسی می کند. اگر آنها مشکوک به GHD باشند، برخی آزمایش ها تجویز می گردد.

سطوح هورمون رشد در طول روز و شب به طور گسترده در نوسان است (تغییر روزانه). آزمایش خون با نتیجه کمتر از حد طبیعی به خودی خود شواهد کافی برای تشخیص نیست.

آزمایش خون می تواند سطوح پروتئین هایی را که نشانگر عملکرد هورمون رشد هستند، اما بسیار پایدارتر، اندازه گیری کند. این موارد IGF-1 (فاکتور رشد شبه انسولین 1) و IGFPB-3 (پروتئین اتصال دهنده فاکتور رشد شبه انسولین 3) هستند.

اگر آزمایش‌های غربالگری کمبود GH را نشان دهد، ممکن است پزشک آزمایش تحریک GH را انجام دهد.

صفحات رشد، بافت در حال رشد در انتهای هر یک از استخوان های بازو و پا هستند. صفحات رشد پس از اتمام رشد به هم می پیوندند. اشعه ایکس از دست کودک می تواند سطح رشد استخوان او را نشان دهد.

اگر پزشک مشکوک به وجود تومور یا آسیب های دیگر به غده هیپوفیز باشد، اسکن تصویربرداری MRI می تواند یک نگاه دقیق به داخل مغز ارائه دهد. سطح هورمون رشد اغلب در افراد بزرگسال که سابقه اختلالات هیپوفیز، آسیب مغزی یا نیاز به جراحی مغز دارند، غربالگری می شود.

آزمایش می تواند تعیین کند که آیا وضعیت هیپوفیز در بدو تولد وجود داشته یا توسط یک آسیب یا تومور ایجاد شده است.

کمبود هورمون رشد چگونه درمان می شود؟

از اواسط دهه 1980، هورمون های رشد مصنوعی با موفقیت زیادی برای درمان کودکان و بزرگسالان استفاده شده است. قبل از هورمون های رشد مصنوعی، از هورمون های رشد طبیعی اجساد برای درمان استفاده می شد.

هورمون رشد معمولاً به بافت های چربی بدن مانند پشت بازوها، ران ها یا باسن تزریق می شود. به عنوان یک درمان روزانه بیشترین تاثیر را دارد.

عوارض جانبی معمولا جزئی هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قرمزی در محل تزریق
• سردرد
• درد لگن
• انحنای ستون فقرات (اسکولیوز)

در موارد نادر، تزریق طولانی مدت هورمون رشد ممکن است سبب پیشرفت دیابت شود، به خصوص در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند.

همچنین ببینید:

تغذیه و غذای کمکی برای کودکان خردسال

درمان طولانی مدت هورمون رشد

کودکان مبتلا به GHD مادرزادی اغلب تا زمانی که به بلوغ می رسند با هورمون رشد درمان می شوند. کودکانی که در جوانی هورمون رشد بسیار کمی دارند، به طور طبیعی با ورود به بزرگسالی تولید کافی هورمون رشد را شروع می کنند.

با این حال برخی از آنها در طول زندگی تحت درمان هستند. پزشک می تواند با نظارت بر سطح هورمون در خون تعیین تشخیص به تزریق و درمان مداوم دهد.

اگر شک دارید که شما یا فرزندتان دچار کمبود هورمون رشد هستید، به پزشک مراجعه نمایید.

بسیاری از افراد به درمان پاسخ می دهند. هر چه زودتر درمان را شروع کنید، نتایج بهتری خواهید داشت.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline