دلایل زرد شدن زبان چیست؟

به طور معمول، زبان زرد یک بیماری بدون خطر است که باعث ایجاد نوعی پوشش ضخیم و زرد رنگ بر روی زبان می شود. زبان زرد زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های مرده پوست، باکتری‌ها یا ذرات تغییر رنگ‌ دهنده روی سطح زبان تجمع می یابند.

اغلب زبان زرد با مراقبت های اولیه خانگی از بین می رود. اما در موارد نادر، این بیماری نشانه یک بیماری خطرناک است که به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

علائم زردی زبان بسته به علت آن متفاوت است. در اکثر موارد، مراقبت های اولیه در منزل، به ویژه بهداشت دهان و دندان، موارد زردی زبان را در عرض چند روز تا چند هفته برطرف می سازد.

چه چیزی باعث زرد شدن زبان می شود؟

دلایل زرد شدن زبان عبارتند از:

محصولات بهداشتی دهان با مواد اکسید کننده

برخی از محصولات بهداشتی دهان مانند دهانشویه ها و خمیردندان ها حاوی مواد شیمیایی یا ذراتی هستند که باعث خشکی دهان، تحریک سلول های پوست روی زبان یا تغییر رنگ آنها می شود.

همچنین ببینید:

بهداشت دهان و دندان چقدر مهم است؟

ترکیبات رایجی که باعث زبان زرد می شوند عبارتند از:

• پراکسیدها
• منتول
• الکل
• تیمول
• اکالیپتوس
• بهداشت ضعیف دهان

تمیز کردن دندان و زبان به کاهش باکتری های سطح زبان کمک می کند و خطر ابتلا به زردی زبان را کاهش می دهد.

مصرف دخانیات و زرد شدن زبان

محصولات دخانیات حاوی ترکیبات و سمومی هستند که می توانند سلول های پوست را تغییر رنگ داده یا آنها را تحریک کنند. دخانیات همچنین باعث بزرگ شدن سلول ها و احتمال تجمع ذرات و باکتری ها می شود.

خشکی دهان و زرد شدن زبان

بزاق به طور طبیعی به پاکسازی باکتری ها و ذرات اضافی از سطح زبان کمک می کند. کم آبی سبب کاهش بزاق می شود، بنابراین باکتری ها و ذرات غذا در نزدیکی سلول ها باقی می مانند و خطر رشد بیش از حد باکتری ها را افزایش می دهد.

زبان سیاه مودار

زبان سیاه مودار یک بیماری نسبتاً رایج و غیر سرطانی است که در آن باکتری‌ها یا قارچ‌ها باعث می‌شوند لایه ای مو مانند روی سطح زبان ظاهر شود. اگرچه زبان اغلب سیاه به نظر می رسد، اما ممکن است زرد، آبی یا سبز نیز شود.

اکثر افراد فقط به دلیل ظاهر نامناسب این بیماری؛ به دنبال درمان این بیماری هستند، اگرچه برخی دیگر حالت تهوع، تنگی نفس، بوی بد دهان و احساس سوزش در دهان را تجربه می کنند.

غذاهای حاوی رنگ و زرد شدن زبان

بسیاری از غذاها حاوی رنگ‌هایی هستند که می‌توانند زبان را زرد رنگ کنند، چسبنده هستند و به زبان چسبیده و سطح آن را تغییر می‌دهند.

تاثیر برخی داروها روی زرد شدن زبان

برخی از داروها حاوی ذرات هستند، باعث تغییر رنگ رنگدانه‌ها یا تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

مواد و داروهای رایجی که ممکن است احتمال ابتلا به زردی زبان را افزایش دهند عبارتند از:

• دیابت و بسیاری از داروهای کنترل دیابت
• داروهای رقیق کننده خون
• آنتی بیوتیک ها
• لانسوپرازول
• کلرهگزیدین (در برخی دهانشویه های ضدعفونی کننده موجود است)
• مینوسایکلین
• بیسموت ساب سالیسیلات
• داروهای سرطان
• داروهای اعصاب و روان
• کوکائین نیز می تواند باعث تغییر رنگ زبان شود

برفک دهان و زرد شدن زبان

رشد بیش از حد باکتری می تواند باعث ایجاد لکه های سفید روی زبان شود که در نهایت رنگ زرد ایجاد می کند.

همچنین ببینید:

لکنت زبان در کودکان/ علت و علائم

زبان جغرافیایی و زرد شدن زبان

زبان جغرافیایی یک بیماری غیر سرطانی است که باعث ایجاد لکه‌های قرمز یا سفید در بالا و کناره‌های زبان می‌شود که اغلب با حاشیه زرد رنگ احاطه شده‌اند. این عارضه هیچ علت شناخته شده ای ندارد، اما عمدتاً کودکان 4 تا 5 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد. لکه ها معمولاً در جایی ایجاد می شوند که سلول های پوست از بین رفته اند و گاهی اوقات دردناک هستند.

زردی

در افراد مبتلا به زردی، بیلی روبین، یک ماده شیمیایی که در اثر تجزیه گلبول های قرمز خون ایجاد می شود، به طور غیر طبیعی در بافت ها تجمع می یابد. گاهی اوقات فقط قسمت های خاصی از بدن مانند سفیدی چشم زرد می شود.

در موارد دیگر، کل پوست ممکن است رنگ زرد به خود بگیرد. برخلاف بسیاری از دلایل زردی زبان، زردی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد و اغلب درمان می‌شود، زیرا ممکن است نشانه‌ای از شرایط خطرناک مانند نارسایی کبد باشد.

اگزما و شرایط خودایمنی

برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند اگزما، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و اجازه رشد بی رویه باکتری ها بر روی زبان را می دهد. طبق مطالعه‌ای در سال 2017، از 35 نفر با پوشش زبان زرد، 32 نفر اگزمای حاد یا شدید داشتند.

شرایط و عفونت های معده و زرد شدن زبان

شرایطی که باعث التهاب پوشش معده می شود، باعث ایجاد پوشش زرد زبان می شود. پوشش زبان ضخیم و زرد رنگ با موارد گاستریت مزمن یا التهاب مخاط معده مرتبط است، به خصوص زمانی که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد شود.

چه کسانی در معرض خطر زردی زبان هستند؟

اگرچه هر فرد در هر سنی ممکن است به زردی زبان مبتلا شود، چند عامل برای افزایش احتمال ابتلا به این بیماری شناخته شده است. عوامل خطر برای زردی زبان عبارتند از:

• بهداشت ضعیف دهان
• استفاده از دخانیات
• مصرف زیاد قهوه یا چای
• مصرف الکل
• کم آبی بدن
• سرطان
• بیماری خود ایمنی
• مشکلات و بیماری های عصبی

علائم زرد شدن زبان

علائم رایج مرتبط با زبان زرد عبارتند از:

• بوی بد دهان
• لکه های سفید بیش از حد؛ پوشش روی زبان یا غشاهای مخاطی
• طعم بد
• گلو درد
• احساس سوزش
• برآمدگی های کوچک و برجسته روی زبان
• رفلاکس اسید یا سوء هاضمه
• خشکی دهان
• تب
• ظاهر شدن مو روی زبان
• درد

گزینه های درمان و پیشگیری از زرد شدن زبان

بهداشت دهان یک عامل ضروری است. همان عادات و داروهایی که به درمان زردی زبان کمک می کند، به پیشگیری از آن نیز کمک می کند. 

روش های رایج جهت درمان و پیشگیری از زردی زبان عبارتند از:

• افزایش دفعات و دقت در مسواک زدن
• مسواک زدن یا شستشو با دهانشویه ضد باکتری بعد از مصرف غذا
• زبان را به آرامی با یک مسواک نرم مسواک بزنید
• استفاده از مواد حاوی فلوراید 
• دهان را یک بار در روز به مدت 60 ثانیه با مخلوطی از 1 قسمت پراکسید هیدروژن به 5 قسمت آب شستشو دهید و بعد از آن چندین بار دهان را با آب بشویید
• ترک سیگار
• درمان عفونت سینوسی
• تغییر وضعیت خواب، بالش یا تشک
• استفاده از اسپری های رفع احتقان بینی
• کاهش مصرف شیرینی
• افزایش مصرف فیبر
• محدود کردن مصرف نشاسته یا غذاهای غنی از کربوهیدرات ساده
• عدم مصرف الکل و کافئین
• هیدراته ماندن
• استفاده از دهان شویه مناسب
• داشتن یک رژیم غذایی سالم با فیبر کافی
• اجتناب از نوشیدنی های رنگی
• پرهیز از نوشیدنی ها و غذاهای داغ یا اسیدی
• درمان عفونت در اسرع وقت
• عدم استفاده از مصرف مواد مخدر
• مصرف پروبیوتیک ها

برای مواردی که زبان زرد باعث درد، سوزش یا ناراحتی می شود، پزشک ممکن است دارو یا دهانشویه را تجویز کند.

پزشکان فقط برای علائم شدید یا زمانی که این بیماری علت خاصی داشته باشد، مانند بیماری زبان جغرافیایی، دارو تجویز می کنند.

داروهایی که ممکن است برای درمان زردی زبان استفاده شوند عبارتند از:

• استروئیدهای موضعی یا شستشو
• دهانشویه اسید سالیسیلیک
• داروهای رتینوئید
• آنتی هیستامین ها
• داروهای ضد قارچ موضعی برای برفک دهان
• داروهای بی حس کننده موضعی
• کرم های موضعی با 30 درصد اوره
• آنتی بیوتیک ها یا ضد ویروس ها برای درمان عفونت های زمینه ای
• داروهای ضد درد

چه زمانی افراد باید به پزشک مراجعه کنند؟

در برخی موارد، به خصوص زمانی که با علائم قابل توجهی همراه باشد، زردی زبان می تواند نشانه ای از عوارض جدی تری برای سلامتی مانند یرقان باشد.

دلایل مراجعه به پزشک برای زبان زرد عبارتند از:

• علائم زردی شامل زردی پوست و سفیدی چشم، کبودی، تب، استفراغ، حالت تهوع، اسهال خونی و درد شکم
• نگرانی در مورد ظاهر تغییر رنگ زبان یا سایر تغییرات زبان
• درد
• علائمی که بدون هیچ دلیل مشخصی تشدید می یابد
• سلول های پوستی بسیار ضخیم و برجسته روی زبان (پاپیلا)

عوارض زرد شدن زبان

عوارض احتمالی زردی زبان عبارتند از:

• زخم کبد، نارسایی و سرطان
• التهاب، آسیب و تورم دستگاه گوارش
• احتباس مایعات و تورم در قسمت پایین بدن
• التهاب و بزرگ شدن طحال
• فلج مغزی و ناشنوایی از عوارض شدید نوزادان است

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday