غدد بزاقی در تولید بزاق جهت مرطوب نگه داشتن دهان شما و همچنین محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی سریع کمک می کند؛ علاوه بر این موارد در هضم غذا مفید واقع می گردد. غدد بزاقی نسبتا کوچک هستند و در اطراف پوشش داخلی دهان، لب ها و گونه ها قرار دارند.

تعدادی از بیماری ها می توانند غدد بزاقی شما را تحت تاثیر قرار دهند.  این موارد تومورهای سرطانی و سندرم شوگرن را شامل می شود. در حالی که برخی از بیماری ها با گذشت زمان یا آنتی بیوتیک ها از بین می روند اما برخی دیگر به درمان های جدی تری از جمله جراحی نیاز دارند.

چه چیزی باعث اختلالات غدد بزاقی می شود؟

شما سه غده بزاقی جفتی به نام های پاروتید، تحت فکی و زیر زبانی دارید که آنها مسئول تولید بزاق هستند. انسداد غدد بزاقی از شایع ترین مشکلات به شمار می روند. این غدد مسدود شده می توانند علائم دردناکی به همراه داشته باشند.

همچنین ببینید:

لکوپلاکیا چیست؟

سیالولیتیازیس و سیالادنیت

سیالولیتیازیس و سیالادنیت ممکن است در غدد بزاقی رخ دهد:

سیالولیتیازیس زمانی رخ می دهد که سنگ های ساخته شده از کلسیم در غدد بزاقی تشکیل شود. این سنگ ها می توانند علاوه بر مسدود کردن غدد تا حدی یا به طور کامل جریان بزاق را هم نیز متوقف کنند.

سیالادنیت عفونتی است که غدد بزاقی را درگیر می سازد؛ این کار اغلب به دلیل سنگ هایی است که غده را مسدود می کنند. باکتری های استرپتوکوک می توانند باعث این عفونت شوند. افراد مسن و نوزادان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

سندرم شوگرن

سندرم شوگرن یکی دیگر از اختلالات شایع غدد بزاقی است. زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های سفید سلول‌های سالم غدد تولیدکننده رطوبت مانند غدد بزاقی، عرق و غدد چربی را هدف قرار دهند. این وضعیت بیشتر زنان مبتلا به اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس را تحت تاثیر قرار می دهد.

ویروس ها

ویروس ها می توانند غدد بزاقی را نیز تحت تاثیر قرار دهند. این شامل:

ویروس آنفولانزا

اوریون

ویروس کوکساکی

اکو ویروس

سیتومگالوویروس

تومورهای سرطانی و غیرسرطانی

تومورهای سرطانی و غیرسرطانی ممکن است در غدد بزاقی نیز ایجاد شوند. تومورهای سرطانی غدد بزاقی به صورت نادر هستند و این مشکل معمولاً در افراد 50 تا 60 ساله رخ می دهد.

تومورهای غیر سرطانی که می توانند غدد بناگوشی را تحت تاثیر قرار دهند شامل آدنوم های پلئومورفیک و تومورهای وارتین هستند. آدنوم های پلئومورفیک خوش خیم همچنین می توانند در غده زیر فکی و غدد بزاقی کوچک رشد کنند، اما این اتفاق نادر است.

علائم اختلال غدد بزاقی چیست؟

علائم سیالولیتیازیس عبارتند از:

توده دردناک زیر زبان

دردی که هنگام غذا خوردن افزایش می یابد.

علائم سیالادنیت عبارتند از:

توده در گونه یا زیر چانه فرد

وجود چرک در دهان

چرک قوی یا بدبو

تب

کیست هایی که در غدد بزاقی شما رشد می کنند می توانند باعث ایجاد موارد زیر شوند:

مخاط زرد رنگ که هنگام ترکیدن کیست خارج می شود.

مشکل در غذا خوردن

مشکل در صحبت کردن

مشکل در بلع

عفونت های ویروسی در غدد بزاقی، مانند اوریون، می توانند باعث ایجاد موارد زیر شوند:

تب

دردهای عضلانی

درد مفاصل

تورم در دو طرف صورت

سردرد

علائم سندرم شوگرن عبارتند از:

دهان خشک

خشکی چشم

پوسیدگی دندان

زخم در دهان

مفاصل متورم همراه با درد

سرفه خشک

خستگی غیر قابل توضیح

غدد بزاقی متورم

عفونت های مکرر غدد بزاقی

اگر دیابت یا اعتیاد به الکل دارید، ممکن است در غدد بزاقی نیز تورم داشته باشید.

همچنین ببینید:

درد فک نشانه چیست؟

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

احساس طعم بد در دهان شما

خشکی دهان

درد دهان

تورم صورت

مشکل در باز کردن دهان

اختلالات غدد بزاقی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک بر اساس سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، آزمایش را توصیه می کند.

برخی از موارد تنها از طریق شرح حال و معاینه فیزیکی کاملاً واضح است. در چنین مواردی ممکن است آزمایش های تشخیصی لازم نباشد.

عکس گرفتن از ناحیه آسیب دیده می تواند به تشخیص دقیق انسداد کمک کند؛ سپس متخصص جراح سر و گردن می تواند از بیهوشی برای بی حس کردن دهانه غدد بزاقی و رفع هرگونه انسداد استفاده کند.

اگر پزشک شما نیاز به هدف قرار دادن دقیق غدد بزاقی داشته باشد، ام آر آی یا سی تی اسکن می تواند تصاویر دقیق تری ارائه دهد.

همچنین، بیوپسی برای برداشتن بافت غدد بزاقی می تواند به تشخیص کمک کند، به ویژه اگر پزشک مشکوک به این باشد که ممکن است یک اختلال خود ایمنی وجود داشته باشد که غدد بزاقی شما را تحت تأثیر قرار می دهد.

اختلالات غدد بزاقی چگونه درمان می شوند؟

درمان اختلالات غدد بزاقی به نوع بیماری و میزان پیشرفت آن بستگی دارد.

به عنوان مثال: اگر توده ای در غده بزاقی خود داشته باشید، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن توده یا خود غده تجویز کند. اگر توده سرطانی باشد، ممکن است برای از بین بردن سلول های سرطانی به پرتو درمانی نیاز داشته باشید.

این درمان‌ها معمولاً تا زمانی که بدن شما زمان لازم برای بهبودی نداشته باشد، شروع نمی‌شوند و این معمولاً چهار تا شش هفته پس از جراحی است.

پرتو درمانی گردن می تواند باعث خشکی دهان شود که می تواند ناراحت کننده باشد و بر هضم شما تأثیر بگذارد. پزشک ممکن است نوشیدن مایعات بیشتر و پرهیز از غذاهای پر سدیم را توصیه کند.

اگر توده غدد بزاقی سرطانی نباشد، ممکن است نیازی به پرتودرمانی  نداشته باشید. توده ای که علائم ایجاد نمی کند ممکن است با اقدامات محافظتی درمان شود. این شامل دهانشویه های مخصوص برای تسکین خشکی دهان می شود.

همچنین می توانید با شستشو از مخلوطی به مقدار 1/2 قاشق چایخوری نمک در 1 فنجان آب، دهان خود را مرطوب نگه دارید.

آنتی بیوتیک ها می توانند عفونت های باکتریایی را درمان کنند.

مراقبت خوب از دندان ها برای درمان موفقیت آمیز غدد بزاقی حیاتی است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حداقل دو بار در روز می تواند از اختلالات غدد بزاقی و پوسیدگی دندان جلوگیری کند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline