بیشتر افراد دچار نوساناتی در وزن خود می شوند و افزایش وزن با گذشت زمان معمول است. حال اگر شخصی بدون دلیل مشخصی در مدت زمان کوتاهی افزایش وزن پیدا کند این موضوع می تواند نشانه ای از یک بیماری باشد.

اگر علائم زیر همراه با افزایش وزن همراه باشد باید به پزشک مراجعه کرد:

تب

حساسیت پوستی

تنفس سخت

تعریق

همچنین ببینید:

رازیانه برای لاغری مفید است؟ نحوه مصرف رازیانه برای لاغری

هنگامی که افزایش وزن به وضعیت سلامتی مربوط نمی شود، علل شایع آن می تواند از موارد زیر باشد:

خوردن غذا به مقدار بیشتر

چرخه قاعدگی

یائسگی

کند شدن متابولیسم بدن با افزایش سن

کم بودن فعالیت بدنی

احتباس آب در اثر کم آبی یا نمک اضافی

استرس، افسردگی یا اضطراب

کمبود خواب

اگر افزایش وزن سریع شما به یکی از دلایل بالا مربوط نمی شود باید حتما با پزشک مشورت کنید.

چندین علت احتمالی افزایش سریع وزن و راهکارهای مقابله با آنها

1. دارو

متابولیسم افراد با مصرف برخی داروها سبب افزایش وزن می گردد. برخی از این داروها سبب بالا رفتن چند کیلو در ماه نیز می شوند.

مواردی که ممکن است باعث افزایش سریع وزن افراد شوند:

تشنج

دیابت قندی

فشار خون بالا

افسردگی و اختلالات روانپزشکی

ضروری است که مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.

 2.  بی خوابی

تحقیقات نشان داده است که کمبود خواب می تواند منجر به افزایش وزن شود. تغییر در چرخه خواب می تواند بر الگوهای غذایی و خلق و خو تأثیر بگذارد و باعث پرخوری افراد شود.

محققان یک مطالعه دریافتند که افراد کم خواب کربوهیدرات های بیشتری جهت مورد نیاز تامین انرژی خود مصرف می کنند که منجر به افزایش وزن می شود.

شرکت کنندگان در همان مطالعه همچنین به طور کلی کالری بیشتری به ویژه بعد از شام مصرف کردند.

3. ترک سیگار

برخی افراد در ابتدا با ترک دخانیات دچار افزایش وزن می شوند. کارشناسان معتقدند این اتفاق به دو دلیل رخ می دهد، یکی از این دلایل این است که نیکوتین اشتها را سرکوب می کند؛ دلیل دیگر استرس می باشد که منجر به پرخوری می شود.

تحقیقات نشان داده است که 1 کیلوگرم افزایش ​​وزن در اولین ماه پس از ترک دخانیات است. به نظر می رسد اکثر افزایش وزن افراد در 3 ماه اول پس از ترک سیگار اتفاق می افتد و میزان افزایش وزن تا 6 ماه کاهش می یابد.

با این حال تغییر وزن در نتیجه ترک سیگار بسته به فرد متفاوت است.  همان تحقیقات نشان داد که 16 درصد از افراد در سال اول ترک سیگار

وزن خود را از دست دادند در حالی که 13 درصد بیش از 10 کیلوگرم وزن اضافه کردند.

4. سندرم تخمدان پلی کیستیک

افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ممکن است متوجه شوند که به راحتی در قسمت میانی بدن خود وزن اضافه می کنند.  سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث می شود تخمدان ها، هورمون های جنسی مردانه تولید کند.

علائم دیگر PCOS عبارتند از:

قاعدگی نامنظم

موهای زائد در پشت، سینه یا شکم

نازک شدن مو یا ریزش مو

آکنه

لکه های تیره پوست در زیر بغل، سینه یا گردن

اگرچه هیچ درمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد اما پزشک می تواند تغییر شیوه زندگی مانند ورزش بیشتر و رژیم غذایی سالم را توصیه کند که ممکن است علائم را کاهش دهد. داروهای هورمونی نیز می توانند به کنترل علائم کمک کنند.

5. نارسایی قلبی

افزایش سریع وزن یا تورم در نواحی خاصی از بدن می تواند به دلیل احتباس مایعات و نشانه نارسایی قلبی باشد.

طبق گفته انجمن قلب آمریکا، افزایش وزن بیش از 2 تا 3 پوند (حدود یک تا یک و نیم کیلوگرم) در طول 24 ساعت یا 5 پوند (حدود دو و نیم  کیلوگرم) در هفته می تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.

با این حال، توجه به این نکته ضروری است که وزن فرد معمولاً در طول یک روز چند کیلوگرم متغییر است. اگر وزن آنها به حالت عادی برگردد و علائمی نداشته باشند، افزایش موقت می تواند به دلیل نفخ طبیعی و احتباس مایعات باشد.

اگر خون به آرامی به سمت قلب حرکت کند و سپس برگردد، بر عملکرد سایر اندام های اصلی بدن تأثیر می گذارد. در نتیجه مایع در بافت ها جمع می شود که باعث افزایش وزن و تورم می گردد.

افزایش ناگهانی وزن به دلیل مشکلات قلبی می تواند با تورم در نواحی زیر همراه باشد:

ناحیه معده

مچ پا

ساق پاها

کف پا

سایر علائم و نشانه های نارسایی قلبی عبارتند از:

جمع آوری مایع در داخل ریه (ادم ریوی)

سرفه مکرر

مشکل تنفس در هنگام استراحت

 سرگیجه

از دست دادن اشتها

مشکل در خوابیدن یا دراز کشیدن

اگر افراد در کنار افزایش سریع وزن یا تورم بی دلیل، هر کدام از این علائم را تجربه کردند، باید سریع به پزشک مراجعه نمایند.

همچنین ببینید:

فواید و عوارض رژیم سوپ کلم برای لاغری سریع

 6. مشکلات کلیوی

افزایش ناگهانی وزن یا تورم در بدن می تواند نشانه بیماری کلیوی باشد، مانند نارسایی کلیه یا سندرم نفروتیک، که به کلیه ها آسیب می رساند.

اگر کلیه ها به درستی کار نکنند بدن ممکن است مایعات را در خود نگه دارد و در نتیجه باعث افزایش وزن شود. کلیه های آسیب دیده قادر نیستند مواد زائد و مایعات را به درستی از بدن خارج کنند، بنابراین این مواد در بافت ها تجمع می یابد.

تورم ناشی از مشکلات کلیوی معمولاً روی ساق پا، مچ پا یا کف پا تأثیر می گذارد.

علائم دیگری که ممکن است نشان دهنده مشکل در کلیه ها باشد عبارتند از:

خستگی

کاهش ادرار

ادراری که کف آلود به نظر می رسد

خارش

از دست دادن اشتها

گرفتگی عضلات

درد مفاصل

سردرد

مشکل در تمرکز یا سردرگمی

7. سیروز

اگر افراد دچار افزایش سریع وزن شوند و شکم آنها بزرگتر به نظر برسد، این ممکن است نشان دهنده سیروز باشد.

سیروز بیماری است که در آن بافت اسکار (زخم) جایگزین بافت سالم کبد می شود و می تواند باعث تجمع مایع در حفره شکم شود. این تجمع غیر طبیعی مایع را آسیت می نامند.

علائم دیگر سیروز عبارتند از:

تورم مچ پا

مشکلات تنفسی

درد شکم

8. اختلال تیروئید

اختلال تیروئید به نام کم کاری تیروئید می تواند متابولیسم را کند کرده و منجر به افزایش وزن شود. مشکلات تیروئید همچنین به علت تاثیر کم کاری تیروئید بر کلیه ها می تواند سبب حفظ مایعات در بدن شود.

سایر علائم کم کاری تیروئید می تواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی مداوم

احساس سرما

پوست و موهای خشک

ناخن های شکننده

سفتی مفاصل و درد ماهیچه ها

یبوست

9. سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ زمانی رخ می دهد که بدن بیش از حد کورتیزول را برای مدت طولانی تولید می کند. کورتیزول هورمونی است که بدن را قادر می سازد تا به استرس پاسخ دهد.

 به ندرت پیش می آید که فرد بدون محرک خارجی دچار سندرم کوشینگ شود. سندرم کوشینگ معمولا یک عارضه جانبی مصرف گلوکوکورتیکوئیدها است، که داروهایی هستند که می توانند شرایطی مانند آرتریت روماتوئید، آسم و لوپوس اریتماتوز سیستمیک را درمان کنند.

سندرم کوشینگ اغلب باعث افزایش وزن می شود، به ویژه در نواحی زیر:

شکم

گردن

صورت

قسمت فوقانی کمر

افراد همچنین ممکن است متوجه موارد زیر شوند:

خستگی

ضعف عضلانی

چرخه قاعدگی نامنظم در زنان

اختلال نعوظ در مردان

کبودی

اگر دارویی باعث ایجاد سندرم کوشینگ می شود، فرد باید در مورد امکان تغییر برنامه درمانی خود با پزشک مشورت کند.

10. آکرومگالی

آکرومگالی یک وضعیت هورمونی است و زمانی اتفاق می افتد که غده هیپوفیز بیش از حد هورمون رشد تولید می کند. اغلب در دوره میانسالی اتفاق می افتد.

بزرگترین علامت آکرومگالی بزرگ شدن پاها و دست ها است. افراد ممکن است متوجه شوند که کفش یا انگشتر آنها دیگر مناسب نیست. لب ها، زبان و بینی نیز ممکن است بزرگ شوند.

علائم دیگر آکرومگالی عبارتند از:

درد مفاصل

صدای بم

تعریق بیش از حد

انسداد تنفس هنگام خواب و خروپف

افراد مبتلا به آکرومگالی ممکن است برای برداشتن تومور خوش خیم روی غده هیپوفیز به جراحی یا پرتودرمانی نیاز داشته باشند.

 11. سرطان تخمدان

افزایش ناگهانی یا بدون دلیل وزن و نفخ ممکن است نشانه سرطان تخمدان باشد.

سایر علائم سرطان تخمدان عبارتند از:

درد در شکم یا لگن

مشکلات خواب

نیاز مکرر یا فوری به ادرار

از دست دادن اشتها یا احساس سیری سریع

چرخه قاعدگی غیر معمول

سوء هاضمه

سرطان تخمدان اغلب بدون تشخیص به مراحل بعدی می رسد، بنابراین هر کسی که در ناحیه لگن دچار درد غیرطبیعی است باید با پزشک مشورت کند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر افراد بدون علت مشخص دچار افزایش سریع وزن می شوند باید به پزشک خود مراجعه کنند.

پزشک در مورد سابقه پزشکی فرد و علائم دیگر آن سوال می کند. ممکن است معاینه فیزیکی و آزمایش خون را انجام داده یا فرد را به متخصص ارجاع دهند.

خلاصه کلی

افزایش وزن و نوسانات وزن می تواند به دلایل مختلف رخ دهد.  بسیاری از افراد با افزایش سن یا تغییر در شیوه زندگی خود به تدریج وزن خود را افزایش می دهند.

با این حال افزایش سریع وزن می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد، مانند مشکل تیروئید، کلیه ها یا قلب.

هرکسی که افزایش وزن سریع و غیر قابل توضیح را تجربه می کند، باید به پزشک خود مراجعه کند تا علت اصلی را مشخص کرده و تحت درمان قرار گیرد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday