دستگاه گردش خون اکسیژن و مواد مغذی را به سلول ها می رساند و مواد زائد را از آنها می گیرد و طی فرآیند های دیگری این مواد زائد از بدن خارج می شوند.

یک طرف قلب خون دارای اکسیژن و طرف دیگر آن خون بدون اکسیژن را  پمپ می کند.

انواع رگ های خونی شامل سرخرگ ها ، مویرگ ها و سیاهرگ ها می شود.

تمام سلولهای بدن نیاز به دریافت اکسیژن و مواد مغذی و دفع مواد زائد خود دارند. و این دو مورد یعنی رساندن اکسیژن و مواد مغذی به سلول ها و دریافت مواد زاید آنها، نقشهای اصلی سیستم گردش خون هستند. قلب ، خون و رگ های خونی با هم کار می کنند تا این خدمات را به سلول های بدن برسانند.

همچنین ببینید:

فشارخون قاتل خاموش!

خون با استفاده از شبکه ای متشکل از سرخرگ ها ، مویرگها و سیاهرگ ها ، دی اکسید کربن را به ریه ها (در بازدم) منتقل می کند و اکسیژن را جذب می کند. خون از روده کوچک ، مواد مغذی غذا را جمع آوری کرده و آن ها به همه ی سلول های بدن می رساند.

در ادامه برای درک بهتر عملکرد دستگاه گردش خون، به تفکیک نقش هر عضو آن را برایتان آورده ایم.

خون

خون شامل موارد زیر است:

گلبولهای قرمز : برای حمل اکسیژن

گلبولهای سفید خون : بخشی از سیستم ایمنی را تشکیل می دهند

پلاکتها : برای لخته شدن خون لازم هستند

پلاسما : مایعی است که سلولهای خونی ، مواد مغذی و مواد زائد در این مایع شناور هستند.

قلب

قلب خون را به سراسر بدن پمپ می کند. در داخل قفسه سینه، جلوی ریه ها و کمی مایل به سمت چپ قرار دارد. قلب در واقع یک پمپ دوگانه است که از چهار دهلیز تشکیل شده است. انقباضات بطن ها صدای ضربان قلب را ایجاد می کنند.

سمت راست قلب

حفره ی بالایی در سمت راست یا همان دهلیز راست خون دی اکسید دار را که مملو از دی اکسید کربن است دریافت می کند. خون به داخل حفره پایینی راست (بطن) فرستاده می شود و توسط یک شریان به ریه ها منتقل می شود و اکسیژن جای دی اکسید کربن را می گیرد.

سمت چپ قلب

خون اکسیژن دار به قلب باز می گردد، این بار وارد محفظه فوقانی چپ (دهلیز) می شود. به محفظه پایینی سمت چپ (بطن) و سپس به آئورت (سرخرگ) پمپ می شود. خون بار دیگر حرکت خود را در سراسر بدن آغاز می کند.

همچنین ببینید:

کلسترول بالا چیست و چه علائمی دارد؟

رگ های خونی

بسته به نقش آنها در بدن ، رگ های خونی دارای اندازه و ساختارهای مختلفی هستند.

سرخرگ ها

خون اکسیژن دار از قلب در امتداد سرخرگ ها که عضلانی هستند پمپ می شود. سرخرگ ها تا زمانی که باریک شوند مانند شاخه های درخت تقسیم می شوند. بزرگترین سرخرگ بدن آئورت است که به قلب متصل می شود و خون اکسیژن دار را از بطن چپ می گیرد. سرخرگ ریوی که بین قلب و ریه ها وجود دارد ، تنها سرخرگی است که خون دی اکسید شده را عبور می دهد.

مویرگها

سرخرگ ها سرانجام به کوچکترین رگهای خونی ، یعنی مویرگ ها تقسیم می شوند. مویرگها آنقدر کوچک هستند که گلبولهای خونی فقط می توانند یک به یک در میان آنها حرکت کنند. اکسیژن و مواد مغذی موجود در غذا از این مویرگ ها به سلول ها منتقل می شود. مویرگ ها نیز به سیاهرگ ها متصل هستند، بنابراین مواد دفعی سلول ها می توانند از طریق آنها به سیاهرگ ها منتقل شوند.

سیاهرگ ها

سیاهرگ ها دارای دریچه های یک طرفه هستند تا مانع برگشت خون در مسیری اشتباه شود. به طور کلی ، سیاهرگها خون بدون اکسیژن را از سلول های بدن به قلب منتقل می کنند ، یعنی جایی که این خون می تواند به ریه ها ارسال شود. استثناء شبکه سیاهرگ ها ، سیاهرگ ریوی است که خون اکسیژن دار را از ریه ها به قلب منتقل می کند.

فشار خون

فشار خون به میزان فشار موجود در داخل سیستم گردش خون و در هنگام پمپاژ خون اشاره دارد.

مشکلات رایج

برخی از مشکلات رایج سیستم گردش خون عبارتند از:

آنوریسم :  ضعف و مشکلاتی در دیواره سرخرگ

گرفتگی عروق : تنگی عروق خونی که ناشی از رسوبات حاصل از پلاک ها است

بیماری قلبی : فقدان خون رسانی به قلب به دلیل تنگی عروق

فشار خون بالا : می تواند ناشی از چاقی ( و البته موارد دیگر) باشد

رگ های واریسی : مشکلاتی در دریچه هایی در رگ ها که مانع از برگشت خون به عقب می شوند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

betterhealth.vic.gov.au