مهم‎ترین چیزی که در مورد بیماری کبد در کودکان باید بدانید این است که این اتفاق کم رخ می‎دهد اما احتمال بروز آن صفر هم نیست. اگر کودک شما مشکلات کبدی داشته باشد ممکن است پوست یا چشم او زرد به نظر برسد.

همچنین امکان این که به راحتی کبود شود یا خونریزی کند هم وجود دارد. اما اگر کبودی یا خون دیدید، وحشت نکنید! اصولا روی زانو و ساق پای بچه‎هایی که بازی می‎کنند کبودی‎های زیادی دیده می‏شود. با این حال اگر کبودی‎ها در جاهای عجیب و غریب بود یا به دفعات زیاد شاهد خونریزی بینی بودید، ممکن است مشورت با دکتر کودکان انتخاب مناسبی باشد. خستگی زیاد، گیجی، خارش شدید و تورم شکم هم ممکن است از علائم این بیماری باشد.

نارسایی کبد در کودکان چیست؟

کبد بزرگترین عضو داخل شکم محسوب می‏شود و کارهای زیادی هم دارد. این عضو مهم بدن با فیلتر کردن مواد شیمیایی سمی یا مضر از خون سلامت انسان را تامین می‎کنند. کبد همچنین به هضم غذا نیز کمک کرده و انرژی را ذخیره یا آزاد می‎کند. همچنین وظیفه‎ی ساخت پروتئین برای سلول‎ها و سایر بافت‎های بدن را نیز بر عهده دارد.

تعداد بیماری‎های شناخته شده مربوط به کبد کودکان به ۱۰۰ نوع می‏رسد. از جمله‎ی آن‎ها می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

– نارسایی حاد کبد
– هپاتیت حاد و مزمن
– سندرم آلاژیل
– کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین
– هپاتیت خود ایمنی
– اختلالات صفراوی و کیسه صفرا
– کیست کلدوکال
– هپاتیت مزمن B
– هپاتیت C مزمن
– سیروز کبدی
– فیبروز مادرزادی کبدی
– بیماری فیبروز کیستیک کبد
– بیماری کبدی مرحله نهایی
– بیماری کبد چرب

در میان تمام این موارد نارسایی کبدی یکی از مهم‎ترین بیماری‎هاست. نارسایی کبد زمانی اتفاق می‎افتد که کبد به قدری بیمار و آسیب‎دیده باشد که به طور کامل یا ناقص از کار بیفتد. با این که این اتفاق نادر است ولی ممکن است که گاهی در کودکان نیز رخ دهد. بسیاری از کودکانی که به این وضع دچار می‏شوند می‎توانند به راحتی درمان شوند اما برخی دیگر به شدت درگیر بیماری شده و ممکن است عده‎ی قلیلی نیاز به پیوند کبد داشته باشند. دو نوع اصلی نارسایی کبد در کودکان وجود دارد:

– نارسایی حاد کبد: این نوع بیماری به طور ناگهانی ایجاد شده و در ممکن است در کودکانی که پیش از این بیماری کبدی شناخته‎شده‎ای نداشته‎اند رخ دهد.
– نارسایی مزمن کبد: این بیماری زمانی رخ می‎دهد که بیماری کبدی کودک به آرامی به سمت بدتر شدن حرکت کند.

چه چیزهایی باعث بیماری کبد در کودکان می‏شود؟

بیماری کبد ممکن است برای کودکان در هر سنی رخ دهد. کبد می‎تواند به دلایل مختلف آسیب ببیند یا دچار بیماری شود. در برخی از موارد اصلا نمی‎توان علتی را برای این اتفاق پیدا کرد. اما از جمله علل شناخته‎شده‎ی نارسایی حاد می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

– ویروس‎هایی مانند تبخال HSV و ویروس اپشتین بار EBV، سیتومگالوویروس CMV یا هپاتیت B، A و E. بسیاری از ویروس‎های دیگری نیز وجود دارند که می‎توانند باعث نارسایی حاد کبدی شوند که هنوز کشف نشده‎اند.
– اختلالات متابولیک ارثی مانند گالاکتوزمی، تیروزینمی، بیماری ویلسون و بیماری‎های میتوکندری
– سموم، برخی از قارچ‎های وحشی، سم موش، حشره‎کش، علف‎کش‎ها و برخی حلال‎ها و پاک‎کننده‎ها
– برخی داروها مانند اریترومایسین، والپروئیک اسید یا استامینوفن بیش از حد
– مشکلات سیستم ایمنی
– جریان خون کم به کبد مانند نارسایی قلبی

سایر علل احتمالی:

– هپاتیت مزمن مانند هپاتیت C، هپاتیت خود ایمنی، استئاتوهپاتیت غیر الکلی (شکل شدید بیماری کبد چرب)
– بیماری های ارثی، مانند هموکروماتوز (آهن بیش از حد در بدن)، کمبود آلفا-۱ آنتی تریپسین یا فیبروز کیستیک (بیماری های ارثی که ریه ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهند)
– مشکلات قلبی که خون رسانی به کبد را کاهش می دهد
– بیماری های مجاری صفراوی، مانند آترزی صفراوی (مجاری صفراوی مسدود شده یا ناقص در نوزادان) یا کلانژیت اسکلروزان (التهاب مزمن مجاری صفراوی)

علائم بیماری کبد در کودکان چیست؟

ممکن است در ابتدا علائم مربوط به بیمار کبد در کودکان مانند سایر بیماری‎های رایچ در دوران کودکی مانند آنفولانزا باشد. این علائم شامل موارد زیر است و در صورتی که برای مدت طولانی باقی ماند بهتر است که با یک دکتر اطفال تماس بگیرید:

– احساس خستگی دائمی
– حالت تهوع و استفراغ
– از دست دادن اشتها
– درد شکم
– تغییر الگوی خواب
– مدفوع خاکستری یا کم‎رنگ
– وجود خون در مدفوع یا ادرار
– افزایش وزن
– خستگی یا از دست دادن استقامت
– استفراغ خونی
– ادرار بیش از اندازه زرد

اگر بیماری کبد در کودکان بدتر شود می‎تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:

– زردی پوست و چشم
– خارش در تمام بدن
– ایجاد کبودی یا خونریزی‎های طولانی‎مدت
– متورم شدن شکم بر اثر تجمع مایعات
– مشکلات مغزی مانند گیجی، تحریک‎پذیری، خواب‌آلودگی غیر معمول در طول روز یا بی‎خوابی در شب

چگونه بیماری کبد در کودک تشخیص داده می‏شود؟

بدون انجام آزمایش‎های ویژه تشخیص بیماری کبد در کودکان در مراحل اولیه دشوار است به این خاطر که علائم مشابه با سایر بیماری‎ها دارد اما شما می‎توانید با مراجعه به یک متخصص اطفال، آزمایش‎های لازم را انجام دهید. از این آزمایش‎ها برای بررسی موارد زیر استفاده می‏شود:

– سطوح بالای بیلی روبین که منجر به زردی می شود
– سطح بالای آنزیم کبدی
– مشکلات لخته شدن خون
– علائم آنسفالوپاتی (آسیب مغزی)

چه زمانی باید به دکتر اطفال مراجعه کرد؟

بیماری کبد در کودکان گاهی می‎تواند بسیار جدی باشد. بنابراین هر کودکی که بخش قابل توجهی از علائم مذکور را دارد بایستی در سریع‎ترین زمان ممکن به متخصص اطفال مراجعه کند.

سخن پایانی

اگر بیماری کبد برای کودک شما تشخیص داده شد حتما داروهای تجویزشده را به موقع به کودک بدهید و از عوارض جانبی داروها نیز مطلع شوید. همچنین به خاطر داشته باشید که داروهای خانگی، گیاهان دارویی یا مکمل‎هایی که برای کودک شما تجویز نشده است را مصرف نکنید یا برای مصرف آن‎ها با پزشک مشورت کنید. همچنین از پزشک خود بپرسید که چه فعالیت‎های بدنی برای کودک شما بی‎خطر است. بیماری کبد در کودکان در موارد زیادی قابل درمان است به شرط این که در زمان درست به پزشک متخصص مراجعه کنید.