دل درد یکی از دردهای رایج بین همه است و امکان ندارد که تا به حال کسی آن را تجربه نکرده باشد. اصولا در بیشتر اوقات رویکرد ما برای درمان دل پیچه این است که با خود درمانی یا توجه نکردن به دردمان خودش بهبود پیدا می‌کند اما این روش همیشه هم جوابگو نیست. گاهی اوقات دل درد و دل پیچه خود نشانه‌ای از دردی بزرگتر است و برای همین باید برای درمان و بررسی به دکتر گوارش مراجعه کرد.
اگر زیاد با مشکل دل درد و پیچش آن دست و پنجه نرم می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم تا در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید. قرار است تا درباره ماهیت دل پیچه، علت و راه‌های مختلف درمان آن برایتان بگوییم.
دل پیچه چیست؟
به ناحیه‌ای که بین دنده‌ها و لگن قرار گرفته، شکم می‌گویند. حال دردی که در این بخش می‌پیچد یکی از رایج‌ترین احساساتی است که امکان دارد گاهی هر روز و در چند نوبت آن را تجربه کنیم. این درد ممکن است به حالت دل پیچه (cramps stomach pain) و قلنج باشد یا اثری بسیار تیز و مبهم از خود به جای بگذارد.
این درد معمولا کوتاه مدت است و به خاطر پریود ، گرفتگی اعضای داخلی، حالتی روانی یا مشکلی گذرا در روده اتفاق می‌افتد. اما زمانی که منشا این درد نامعلوم است یا برای مدت زیادی ادامه پیدا می‌کند، باید در سریع‌ترین زمان ممکن به دکتر گوارش مراجعه کرد.
علت دل پیچه
دل پیچه به دلایل متعددی بروز می‌کند و تقریبا تمام اعضای داخل شکم، از روده‌های کوچک و بزرگ گرفته تا کبد، پانکراس، کلیه‌ها، طحال و کیسه صفرا در آن دخیل هستند. به طور کلی، علل ایجاد دل پیچه به چندین گروه تقسیم می‌شوند.
در بسیاری از موارد غذاهای خاص یا تغییر در رژیم غذایی، باعث بروز دل پیچه می‌شوند. عفونت‌ها یکی دیگر از دلایل شایع دل پیچه هستند و می‌توانند بین مردم گسترش پیدا کنند. در سایر موارد، مشکل اصلی دستگاه گوارش است. گاهی اوقات نیز متاسفانه علت دل پیچه ناشناخته باقی می‌ماند. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین و البته شایع‌ترین دلایل دلپیچه آشنا شوید
دل پیچه بر اثر رژیم غذایی نادرست
علل دلپیچه ممکن است بر اثر عادت‌های غذایی شما نیز باشد؛ مخصوصا زمانی که به طور ناگهانی رژیم غذایی خود را تغییر می‌دهید.
- پر خوری: اگر پرخوری کنید، معده شما تحریک شده و اندازه آن بزرگ می‌شود تا بتواند مقدار زیادی مواد غذایی را در خود جای دهد.
- غذاهای تند یا چرب: خوردن غذاهای جدید یا سنگین که سیستم گوارشی شما به آن‌ها عادت ندارند، اغلب باعث ناراحتی معده می‌شوند.
- محصولات لبنی: بدن برخی افراد قادر به هضم محصولات لبنی مانند شیر، ماست یا بستنی نیست.
- گلوتن: پروتئینی است که در دانه‌هایی مانند گندم و جو یافت می‌شود. افرادی که مبتلا به بیماری سلیاک هستند؛ باید از خوردن آن اجتناب کنند.
مشکلات گوارشی
برخی اوقات ممکن است دل‌پیچه‌ای که دارید مستقیما نشان از عملکرد ضعیف سیستم گوارشی شما باشد. که در این صورت به موارد زیر می‌پردازیم:
- نفخ: نفخ زیاد باعث ایجاد درد در ناحیه شکم و در ادامه دل پیچه می‌شود.
- یبوست: اگر حرکات روده منظم نباشد منجر به تورم شکم یا چسبندگی در شکم شده و درد و ناراحتی ایجاد می‌شود.
- زخم معده: این زخم‌های دردناک معده که به عنوان زخم معده شناخته می‌شوند، اغلب توسط باکتری‌ها به وجود آمده‌اند.
- درد شکمی و عملکردی: این درد یکی از رایج‌ترین دردهایی است که مربوط به مشکل فیزیکی شکمی نیست. این شرایط که سندروم درد شکمی نیز نامیده می‌شود، در اغلب موارد قابل درمان است.
- بیماری التهابی روده: التهاب بیش از حد روده دردناک است و ممکن است با درد یا بثورات مشترک و اغلب اسهال یا حرکت روده همراه با خون باشد.
دلایل عفونی دل پیچه
ممکن است دلپیچه شما ناشی از عفونت باشد که در این صورت دو نوع عفونت مدنظر است:
- عفونت‌های ویروسی: اغلب موارد مسری به علت ویروس ایجاد می‌شود و منجر به استفراغ یا اسهال می‌شود. این بیماری‌ها به ویژه در کودکان رایج هستند.
- مسمومیت غذایی: مواد غذایی خراب یا آلوده ممکن است حاوی باکتری‌هایی باشد که موجب بیماری شما شود. مراقب باشید غذایی که بیرون از یخچال مانده یا از تاریخ انقضایش گذشته را مصرف نکنید.
علائم دل پیچه
همانطور که بالاتر اشاره کردیم، اگر دل درد به صورت ناگهانی و بسیار شدید عارض شود؛ نشانه یک مشکل اساسی در بدن است. با این حال احساس رگ به رگ شدن در عضلات شکم، تیر کشیدن، انقباض ماهیچه‌ای یا درد شدید و پایدار از جمله علائم دل پیچه هستند. هر کدام از این دردها بنابر ناحیه بروزشان، نشان دهنده مشکلی خاص هستند. مثلا درد سمت راست و پایین شکم، نشانه التهاب آپاندیس است. یا درد در قسمت میانی یا راست شکم، نشانه مشکل در کیسه صفرا است. در چنین شرایطی حتما به دکتر گوارش برای بررسی و درمان مراجعه کنید. با این حال شایع‌ترین علائم دل پیچه عبارتند از:
- درد در شکم
- احساس نفخ
- دفع گاز یا آروغ زدن
- احساس سوزش در معده
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- اسهال مرتبط با آن
پیشگیری از دل پیچه
اغلب دل‌پیچه‌ها پس از چند ساعت خود به خود رفع می‌شوند. با این حال موارد زیر را به خاطر داشته باشید که در وهله اول می‌توانند چاره‌ساز باشند:
- حجم غذا را کم کنید: اگر تمایل به پرخوری دارید، سعی کنید حجم وعده‌های غذایی خود را کمتر کنید و سعی کنید سرعت غذا خوردنتان را نیز کمتر کنید و هم با آرامش غذا را بجوید. جویدن آرام غذا فواید بسیار دیگری نیز دارد.
- با احتیاط غذا بخورید: اگر غذای جدید یا غذاهایی با ادویه‌های جدید تست می‌کنید، با آرامش غذای خود را میل کنید و ترسی از تجربه مصرف غذای جدید نداشته باشید.
- از مصرف غذاهای مضر خودداری کنید: اگر توانایی هضم شیر یا گلوتن را ندارید، باید از مصرف این مواد اجتناب کنید و حتما هنگام خرید مواد غذایی به محتویات آن دقت کنید.
درمان دل پیچه
اگرچه دل پیچه ممکن است خسته کننده و زجرآور باشد اما این را بدانید که راه حل‌های مناسبی برای درمان دل پیچه وجود دارد که حتی در خانه نیز می‌توان انجام داد:
درمان دل پیچه و اسهال در خانه
استفاده از داروها و مکمل‌ها برای درمان دلپیچه اغلب ممکن است سبب تشدید درد شما شود. در عوض می‌توانید با استفاده از روشهای درمان دل پیچه و اسهال در طب سنتی و در خانه، مشکل خود را حل کنید.
برای این کار ابتدا روشهای زیر را برای درمان دلپیچه امتحان کنید:
- گرما: بسیاری از افراد برای کاهش شدت درد از گرمای ملایم یک پد گرم و یا بطری آب گرم استفاده می‌کنند.
- ماساژ: ماساژ شکم برای چند دقیقه گاهی اوقات می‌تواند از شدت درد بکاهد؛ به خصوص برای درمان دل پیچه کودکان.
- مسکن نفخ معده: داروهای بدون نسخه‌ای هم‌چون سایمتیکون برای دل‌پیچه‌هایی که همراه با نفخ است می‌تواند بسیار موثر باشد.
- ملین‌ها یا نرم کننده مدفوع: اگر یبوست دارید، از داروهای محرک برای ملین کردن مدفوع خود استفاده کنید.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر اخیرا مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع کرده‌اید یا تغییری در روند مصرف داروهایتان ایجاد کرده‌اید و علائم دل پیچه دارید؛ بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. زیرا ممکن است داروهای مصرفیتان باعث ایجاد این مشکل می‌شوند و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
برای درمان دل پیچه چه بخوریم؟
زمانی که دچار دل پیچه می‌شوید، این احساس را دارید که هرچه بخورید سبب تحریک معده شما شده و می‌تواند اوضاع را بدتر کند. اما برخی غذاها ماده غذایی مورد نیاز را به شما می‌دهند و در عین حال شما را بدتر نمی‌کنند. از جمله این موارد می‌توان به مواد غذایی زیر اشاره کرد:
مایعات
اگر نمی‌توانید غذای جامد مصرف کنید، دلیلی ندارد که خود را مجبور به انجام این کار کنید. مایعاتی نظیر نوشیدنی‌های ورزشی، آب گوشت و آب نارگیل مواد معدنی لازم برای بدن شما را تامین می‌کنند که شامل پتاسیم، کلسیم و سدیم هستند.
موز
موز به راحتی هضم شده و حاوی مقدار زیادی پتاسیم است. پتاسیم یک ماده معدنی بسیار مهم است که بدن شما در زمان استفراغ و اسهال از دست می‌دهد و باید برای جایگزین کردن مقدار پتاسیم از دست رفته ماده غذایی حاوی پتاسیم نظیر موز را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
برنج سفید ساده
حتما برنج سفید ساده (کته) را برای درمان دل پیچه امتحان کنید. برنج قهوه‌ای یا سیاه که اغلب نیز سلامت بیشتری دارند، به سختی هضم می‌شوند؛ مخصوصا زمانی که ناراحتی معده داشته باشید. غذاهایی نظیر برنج سفید ساده که دارای نشاسته و فیبر پایین هستند سبب سفت شدن مدفوع و توقف اسهال می‌شوند که اغلب همراه با درد شکم به وجود می‌آید.
پوره سیب
پوره سیب که همان سیب رنده شده و پخته شده است حاوی مواد غذایی مفید بسیاری نظیر پکتین (نوعی فیبر) است. این ماده می‌تواند سبب سفت شدن مدفوع شده و شما را از شر اسهال رها کند.
نان تست
زمانی که ناراحتی معده دارید، نان تست سفید ساده بهتر از غلات غنی از فیبر است. غلات غنی از فیبر برای کسانی که سالم هستند و بیماری ندارند بسیار مفید است، اما اگر دچار اسهال یا حالت تهوع هستید می‌تواند درد بسیاری در شکم شما ایجاد کند.
درمان دل پیچه با عسل
عسل دارای خواص تسکین دهنده و ملین است و باعث درمان دل پیچه و حتی معده درد می‌شود. آنزیم‌ها، مواد معدنی، گلوکز، فروکتوز و آبی که در ترکیبات عسل وجود دارد، باعث درمان دل پیچه می‌شود. عسل و آب گرم یکی از بهترین روشهای درمان دل پیچه در بارداری و درمان دل پیچه پریودی است.
درمان دل پیچه با مراجعه پزشک
در صورتی که هر یک از علائم زیر همراه با دل پیچه در شما اتفاق افتاد، برای بررسی بیشتر و درمان دل پیچه به پزشک مراجعه کنید:
- درد ناگهانی در ناحیه شکم که شدید باشد و یا بیشتر از یک روز طول بکشد
- مدفوع خونی یا استفراغ
- ناتوانی در خوردن یا نوشیدن
- کاهش وزن بدون دلیل
- تب بالای 38 درجه
دیدگاه تان را بنویسید