عفونت های گوارشی عفونت های ویروسی، باکتریایی یا انگلی هستند که باعث گاستروانتریت می شوند؛ یعنی التهاب دستگاه گوارش که هم معده و هم روده کوچک را درگیر می کند. علائم این عفونت ها شامل اسهال، استفراغ و درد شکم می شود. کم آبی خطر اصلی ناشی از ابتلا به عفونت های گوارشی است، بنابراین در این شرایط آبرسانی مجدد به بدن امری مهم است.

شدت بیشتر عفونت های گوارشی روندی نزولی دارد و ظرف چند روز برطرف می شوند. با این حال وجود این بیماری ها در جمعیت‌های خاص (نوزادان، کودکان ،بیماران دچار نقص ایمنی یا افراد مسن)، می تواند خطری جدی باشد. بنابراین تشخیص سریع، درمان مناسب و اقدامات کنترل عفونت در این موارد اهمیت ویژه ای دارد.

عفونت های دستگاه گوارش می تواند توسط تعداد زیادی میکروارگانیسم ایجاد شود، از جمله:

آدنوویروس

آدنوویروس می تواند باعث اسهال، تب، ورم ملتحمه، عفونت مثانه و بثورات شود، اما شایع ترین علامت این بیماری تنفسی است. بعد از روتاویروس، آدنوویروس شایع ترین علت اسهال در کودکان است.

همچنین ببینید:

گاستریت یا ورم معده چیست؟

کمپیلوباکتر

کمپیلوباکتر یکی از شایع ترین علل باکتریایی گاستروانتریت در سراسر جهان است و در کودکان زیر دو سال شایع است. می تواند باعث اسهال (گاهی اوقات خونی)، گرفتگی عضلات شکم، استفراغ و تب شود. معمولاً از طریق گوشت خام یا نیم پز (به ویژه گوشت طیور) یا از طریق شیر آلوده منتقل می شود.

کلستریدیوم دیفیسیل

عفونت کلستریدیوم دیفیسیل مسئول ۲۵ درصد از موارد اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک است که اغلب در بیمارستان ها یا مؤسسات مراقبت های بهداشتی ایجاد می شود. افراد مسن و مبتلا به نقص ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند. اخیرا ظهور سویه های بسیار سمی و مقاوم کلستریدیوم دیفیسیل منجر به شیوع بیشتر و شدیدتر، افزایش عوارض و مرگ و میر ناشی از این عفونت شده است.

اشریشیا کلی

اشریشیا کلی، که اغلب با نام E. Coli نیز شناخته می شود، عامل اصلی اسهال مسافران و عامل اصلی بیماری اسهال در کشورهای در حال توسعه، به ویژه در میان کودکان است. افراد معمولاً از طریق بلع آب آلوده به مدفوع انسان یا حیوان به E. coli مبتلا می شوند.

اشریشیا کلی O157:H7

اشریشیا کلی O157:H7 یک فرم تولید کننده سم شیگا از باکتری E. coli است که باعث ایجاد عفونت های دستگاه گوارش با علائمی از جمله اسهال خونی و استفراغ می شود. اگرچه معمولاً پس از چند روز برطرف می‌شود، اما گاهی اوقات (۵ تا ۱۰ % از عفونت‌ها) می‌تواند منجر به سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) شود که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

هلیکوباکتر پیلوری

هلیکوباکتر پیلوری عامل گاستریت است و با ایجاد زخم معده و اثنی عشر همراه است. می تواند باعث درد معده یا حالت تهوع شود، اما در بسیاری از موارد هیچ علامتی برای این عفونت وجود ندارد. خطر ابتلا به زخم معده در افراد آلوده بین ۱۰  تا ۲۰ درصد و خطر ابتلا به سرطان معده در این افراد بین ۱  تا ۲ درصد است.

روتاویروس

روتاویروس شایع ترین علت اسهال در کودکان خردسال و نوزادان است . نوعی واکسن برای روتاویروس وجود دارد، اما این بیماری همچنان در سطح جهانی در سال باعث بیش از ½ میلیون مرگ در کودکان کمتر از پنج سال می شود. بیشتر این موارد در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتند.

سالمونلا و شیگلا

سالمونلا و شیگلا از بیماری های گوارشی ناشی از مصرف غذا هستند. سالمونلا در گوشت خام، مرغ، غذاهای دریایی و تخم مرغ و همچنین شیر و محصولات لبنی یافت می شود. علائم حاد این بیماری شامل تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات شکم، اسهال، تب و سردرد است. شیگلا اغلب در آب های آلوده به مدفوع انسان یافت می شود. علائم شیگلوز (اسهال خونی باسیلی) شامل درد شکمی، گرفتگی عضلات، اسهال، تب، استفراغ  و وجود خون، چرک یا مخاط در مدفوع می شود.

همچنین ببینید:

هر آنچه که باید در مورد آروغ زدن بدانید!

استافیلوکوکوس اورئوس

استافیلوکوکوس اورئوس شایع ترین علت مسمومیت غذایی است که با شروع ناگهانی حالت تهوع شدید، گرفتگی عضلات، استفراغ و اسهال به مدت ۱ تا ۲ روز مشخص می شود. این پاتوژن فرصت طلب را می توان در انسان (پوست، بریدگی های عفونی، بینی و گلو) یافت و با طیف گسترده ای از غذاها از جمله گوشت و فرآورده های گوشتی، تخم مرغ و محصولات تهیه شده از مرغ، سالاد، محصولات نانوایی و لبنیات مرتبط است.

یرسینیا انتروکولیتیکا

یرسینیا انتروکولیتیکا( Y. Enterocolitica)  یک علت نسبتاً نادر اسهال و درد شکم است. این عفونت اغلب با خوردن غذاهای آلوده، به ویژه محصولات تهیه شده از گوشت خوک خام یا نیم پز، و همچنین بستنی و شیر ایجاد می شود. علائم شایع آن تب، درد شکم و اسهالی است که اغلب خونی است.

پیشگیری و درمان

بهترین راه های پیشگیری از عفونت گوارشی عبارتند از:

شستن صحیح دست ها

ضد عفونی کردن سطوح آلوده

شستن لباس های کثیف

شناسایی بیماران آلوده در اسرع وقت برای اجرای کنترل گسترده عفونت

هیچ واکسنی برای اکثر عفونت های دستگاه گوارش وجود ندارد. استثناها عبارتند از:

روتاویروس

آدنوویروس (به صورت محدودی در دسترس است)

برای  درمان C. Difficile  از مصرف بی مورد و خودسرانه ی آنتی بیوتیک خودداری کنید .

اقدامات درمانی برای درمان عفونت های گوارشی عبارتند از:

آبرسانی مجدد به بدن ؛  به صورت خوراکی و گاهی هم داخل وریدی

 برای بسیاری از موارد گاستروانتریت باکتریایی، تنها به درمان علامتی (تب، اسهال…) نیاز است.

مصرف آنتی بیوتیک ها معمولاً توصیه نمی شود زیرا تأثیری بر عفونت های ویروسی ندارند، و ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند و استفاده بیش از حد از آنها نیز خطر ایجاد باکتری های مقاوم را افزایش می دهد.

مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است در موارد شدید گاستروانتریت توصیه شود، یا اگر باکتری خاصی به عنوان عامل عفونت شناسایی شده باشد .

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

biomerieux-diagnostics