یبوست یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است.

عادات روده هر فرد متفاوت است. برخی از افراد سه بار در روز و برخی دیگر سه بار در هفته اجابت مزاج می کنند.

با این حال اگر علائم زیر را تجربه کنید، ممکن است دچار یبوست شوید:

اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته

دفع مدفوع به صورت سفت یا خشک

مشکل در حرکت روده(تلاش برای دفع)

توصیه می‌ شود در صورت برطرف نشدن علائم یا مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

خونریزی از مقعد

دیده شدن خون در مدفوع

عدم دفع مدفوع در سه روز اخیر

درد مداوم شکم

درد در قسمت پایین کمر

احساس نفخ و گاز

استفراغ

تب

کاهش وزن غیر قابل توضیح

همچنین ببینید:

سیپروهپتادین( موارد مصرف و عوارض جانبی)

علت یبوست

یبوست اغلب در حالی اتفاق می افتد که مدفوع به صورت کند در دستگاه گوارش حرکت نماید و یا نمی تواند از راست روده خارج گردد؛ که در این صورت مدفوع سفت و خشک می شود.  

رژیم غذایی نامناسب اغلب باعث یبوست می شود. فیبر غذایی و مصرف آب کافی برای کمک به نرم نگه داشتن مدفوع ضروری است.

غذاهای غنی از فیبر معمولاً گیاهی هستند. فیبر به اشکال محلول و نامحلول وجود دارد. فیبر محلول می تواند در آب حل شود و هنگام عبور از سیستم گوارش، ماده ای نرم و ژل مانند ایجاد می کند.

فیبر نامحلول بیشتر ساختار خود را با عبور از سیستم گوارش حفظ می کند. هر دو شکل فیبر به مدفوع می پیوندند و وزن و اندازه آن را افزایش می دهند و در عین حال آن را نرم می کنند. این کار عبور از راست روده را آسان تر می کند.

استرس، تغییرات روتین و شرایطی که انقباضات عضلانی روده بزرگ را کند می کند نیز ممکن است منجر به یبوست شود.

علل شایع یبوست عبارتند از:

رژیم غذایی کم فیبر، به ویژه رژیم های غذایی سرشار از گوشت، شیر یا پنیر

کم آبی بدن

کم تحرک بودن و ورزش نکردن

به تعویق انداختن عمل دفع

سفر یا تغییرات دیگر

داروها، از جمله آنتی اسیدهای خاص، داروهای ضد درد، دیورتیک ها و برخی از درمان های بیماری پارکینسون

بارداری

سن بالا (یبوست حدود یک سوم افراد 60 ساله و بالاتر را تحت تاثیر قرار می دهد)

مشکلات پزشکی زمینه ای

مشکلات عصبی، بیماری پارکینسون و دیابت

مشکلات کولون یا رکتوم، از جمله انسداد روده،  IBSیا دیورتیکولوز

استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از ملین ها

مشکلات هورمونی، از جمله کم کاری غده تیروئید

تسکین و درمان

تغییر رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت بدنی ساده ترین و سریع ترین راه برای درمان و پیشگیری از یبوست است.

می توانید تکنیک های زیر را نیز امتحان کنید:

هر روز 1.5 تا 2 لیتر مایعات شیرین نشده مانند آب بنوشید تا بدن هیدراته شود.

مصرف الکل و نوشیدنی های کافئین دار که باعث کم آبی بدن می شوند را محدود کنید.

غذاهای غنی از فیبر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، مانند میوه ها و سبزیجات خام، غلات کامل، لوبیا، آلو، یا غلات سبوس دار. مصرف روزانه فیبر شما باید بین 20 تا 35 گرم باشد.

مصرف غذاهای کم فیبر مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.

هر هفته حدود 150 دقیقه ورزش متوسط ​​داشته باشید، با هدف 30 دقیقه در روز حداقل پنج بار در هفته. پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری را امتحان کنید.

اگر میل به اجابت مزاج دارید، معطل نکنید. هر چه بیشتر صبر کنید، مدفوع شما سفت تر می شود.

از پزشک خود در مورد تمرین روده بپرسید تا بدن شما 15 تا 45 دقیقه بعد از صبحانه هر روز به دفع مدفوع عادت کند.

هنگام استفاده از حمام، به خود زمان زیادی بدهید و سعی کنید عضلات خود را شل کنید.

از ملین ها کم استفاده کنید. یک متخصص ممکن است برای کمک به نرم شدن مدفوع، ملین ها یا تنقیه را برای مدت کوتاهی تجویز کند. هرگز از ملین ها برای بیش از 2 هفته بدون مشورت پزشک استفاده نکنید. بدن شما می تواند به آنها وابستگی پیدا کند.

داروهای بدون نسخه

اگر درمان‌های خانگی مؤثر نباشند، یک متخصص ممکن است یک ملین بدون نسخه مانند:

مکمل های فیبر

عوامل اسمزی

نرم کننده های مدفوع

روان کننده ها

محرک ها

داروهای تجویزی

اگر هنوز مشکل یبوست دارید، یک متخصص ممکن است داروهایی را برای کمک به شما تجویز کند، مانند:

لوبیپروستون، که سطح مایعات را در روده افزایش می دهد.

لیناکلوتید یا پلکاناتید، که می تواند به منظم شدن حرکات روده برای افراد مبتلا به یبوست طولانی مدت یا IBS کمک کند.

پروکالوپراید، که می تواند به کولون در حرکت مدفوع کمک کند.

متخصص همچنین ممکن است توصیه کند که مصرف برخی از داروهایی که ممکن است باعث یبوست شوند را متوقف کنید.

همچنین ببینید:

یبوست اسپاستیک چیست!؟

چگونه از یبوست جلوگیری کنیم؟

نکاتی برای پیشگیری از یبوست مشابه نکاتی برای تسکین آن است.

موارد زیر را امتحان کنید:

مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید.

غذاهای با فیبر بالا مصرف کنید و از یک متخصص در مورد استفاده از مکمل های فیبر راهنمایی بخواهید.

آلو یا غلات سبوس دار را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

نوشیدن مقدار زیادی آب.

از الکل و کافئین خودداری کنید، زیرا می توانند منجر به کم آبی بدن شوند.

ورزش منظم داشته باشید.

اضافه کردن پروبیوتیک‌ها را به رژیم غذایی خود در نظر بگیرید.

ماهیچه های خود را طوری تمرین دهید که هر روز در زمان مشخصی اجابت مزاج داشته باشند.

برخی از مطالعات نشان داده اند که افزودن پروبیوتیک ها می تواند برای افراد مبتلا به یبوست مزمن مفید باشد. اگر مکمل های فیبر اضافه می کنید، به یاد داشته باشید که مایعات زیادی بنوشید. 

یبوست چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر یبوست ادامه داشت، یا اگر در مورد علائم خود نگرانی دارید، ممکن است لازم باشد به یک متخصص مراجعه نمایید.

یک متخصص:

سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و هر گونه دارو یا شرایط زمینه ای از شما خواهد پرسید.

ممکن است یک معاینه فیزیکی، از جمله معاینه رکتوم انجام دهد.

ممکن است تعدادی آزمایش خون برای بررسی شمارش خون، الکترولیت ها و عملکرد تیروئید شما انجام دهد.

ممکن است آزمایش های اضافی را برای شناسایی علت علائم شما توصیه کنند.

آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

یک آزمایش که ترانزیت کولورکتال نیز نامیده می شود، برای آزمایش نحوه حرکت غذا در روده بزرگ استفاده می شود. برای این آزمایش، قرصی را می بلعید که حاوی نشانگرهای کوچکی است که در عکس پرتو ایکس نشان داده می شود.

طی چند روز آینده عکس‌برداری‌های متعددی از شکم گرفته می‌شود تا متخصص بتواند نحوه حرکت غذا در روده بزرگ و عملکرد ماهیچه‌های روده را متوجه شود.

همچنین ممکن است در طول آزمایش از شما خواسته شود که رژیم غذایی سرشار از فیبر داشته باشید.

مانومتری آنورکتال

مانومتری آنورکتال تستی است که برای ارزیابی عملکرد عضله اسفنکتر مقعد استفاده می شود. برای این آزمایش، متخصص یک بالون حاوی آب کوچک از رکتوم را  که هل داده می شود ٬تا وجود مشکل در خروج مدفوع مشخص گردد. وقتی لوله داخل است، بالن را باد کرده و به آرامی بیرون می کشند. این آزمایش به آنها اجازه می دهد تا قدرت عضلانی اسفنکتر مقعد شما را اندازه گیری کنند و ببینند آیا عضلات شما به درستی منقبض می شوند یا خیر.

تنقیه باریوم یا ارزیابی روده ای

یک ارزیابی با استفاده از اشعه ایکس است که برای بررسی کولون استفاده می شود. برای این آزمایش، شب قبل از آزمایش، مایع مخصوصی مصرف می کنید تا روده را تمیز کند.

جهت قابل مشاهده شدن روده در تصویر اشعه ایکس؛ کولون را با ماده ای کانتراست حاوی باریوم پر می کنند. این عمل با ریختن ماده کانتراست از راه لوله ی وارد شده در مقعد انجام می گیرد. باریوم اشعه ایکس را مسدود می سازد؛ که در نتیجه سبب پر شدن کولون با باریوم به صورت مشخص در تصویر اشعه ایکس نشان داده می گردد.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپی نوع دیگری از آزمایش است که متخصصان برای بررسی کولون از آن استفاده می کنند. در این آزمایش، یک متخصص روده بزرگ شما را با استفاده از کولونوسکوپی معاینه می کند. این لوله مجهز به دوربین و نور است.

اغلب یک داروی آرام بخش و مسکن داده می شود، بنابراین احتمالاً در حین  معاینه٬ دردی احساس نمی کنید.

ممکن است مجبور شوید شب قبل از آزمایش یک ملین یا تنقیه مصرف کنید تا روده پاک شود.

نتیجه کلی

یبوست یک مشکل رایج است که با افزایش سن، استفاده از برخی داروها یا عدم وجود فیبر زیاد در رژیم غذایی، افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.

اکثر موارد یبوست خفیف هستند و به راحتی با تغییر در رژیم غذایی و ورزش درمان می شوند.اگر یبوست مزمن یا یبوست همراه با سایر تغییرات روده را تجربه می کنید، باید به متخصص مراجعه نمایید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline