درد شکمی دردی است که بین ناحیه قفسه سینه و لگن ایجاد می شود. درد شکم می تواند گرفتگی متناوب عضلانی، مبهم، متناوب و تیز باشد.التهاب یا بیماری هایی که بر اندام های داخل شکم تأثیر می گذارد می تواند باعث درد شکم شود. اندام های اصلی واقع در شکم عبارتند از:

روده ها (کوچک و بزرگ)

کلیه ها

آپاندیس (بخشی از روده بزرگ)

طحال

معده

کیسه صفرا

کبد

پانکراس

عفونت های ویروسی، باکتریایی یا انگلی که بر معده و روده تأثیر می گذارند نیز ممکن است باعث درد شدید شکم شوند.

دلایل درد شکم چیست؟

درد شکم می تواند در اثر بسیاری از شرایط ایجاد شود. با این حال علل اصلی عفونت، رشد غیر طبیعی، التهاب، انسداد و اختلالات روده است.عفونت در گلو، روده و خون می تواند باعث ورود باکتری ها به دستگاه گوارش شما شود و در نتیجه باعث درد شکم شود. این عفونت ها همچنین ممکن است باعث تغییر در گوارش شوند، مانند اسهال یا یبوست.

همچنین ببینید:

کولیت روده چیست؟ علائم و درمان آن

گرفتگی های مربوط به قاعدگی یکی دیگر از علل اصلی درد در ناحیه تحتانی شکم می باشند، اما بیشتر به عنوان درد لگن شناخته می شوند.

سایر علل شایع درد شکم عبارتند از:

یبوست

اسهال

گاستروانتریت (آنفولانزای معده)

رفلاکس اسید (هنگامی که محتویات معده وارد مری شده و باعث سوزش سر دل و علائم دیگر می گردد)

استفراغ

استرس

بیماری هایی که بر سیستم گوارشی تأثیر می گذارند نیز می توانند باعث درد مزمن شکمی شوند.

رایج ترین آنها عبارتند از:

رفلاکس معده  (GERD)  

سندرم روده تحریک پذیر یا کولون اسپاستیک (اختلالی که باعث درد شکم، گرفتگی و تغییر در حرکات روده می شود)

بیماری کرون (بیماری التهابی روده)

عدم تحمل لاکتوز (ناتوانی در هضم لاکتوز، قند موجود در شیر و فرآورده های شیر)

علل درد شدید شکم عبارتند از:

پارگی اندام های داخلی (مانند پارگی آپاندیس یا آپاندیسیت)

سنگ های صفراوی

سنگ کلیه

عفونت کلیه

انواع درد شکم

درد شکم را می توان به صورت موضعی، کرامپی یا کولیک توصیف کرد.درد موضعی محدود به یک ناحیه از شکم است. این نوع درد اغلب ناشی از مشکلات در اندام خاصی است. شایع ترین علت درد موضعی، زخم معده (زخم های باز در پوشش داخلی معده) است.

درد کرامپی ممکن است با اسهال، یبوست، نفخ همراه باشد. در زنان می تواند ناشی از قاعدگی، سقط جنین یا عوارض باروری باشد. این درد مدتی پس از ایجاد شدن از بین می رود.

درد کولیکی نشانه بیماری های شدیدتر مانند سنگ کیسه صفرا یا سنگ کلیه است. این درد به طور ناگهانی ایجاد می شود و ممکن است مانند اسپاسم شدید عضلانی احساس شود.

محل درد در داخل شکم:

محل درد در داخل شکم ممکن است سرنخی برای علت آن باشد.درد عمومی در سراسر شکم (نه در یک ناحیه خاص) ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

آپاندیسیت (التهاب آپاندیس)

بیماری کرون

آسیب ناشی از ضربه

سندرم روده تحریک پذیر

عفونت مجاری ادراری

آنفولانزا

درد در پایین شکم ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

آپاندیسیت

انسداد روده

حاملگی خارج رحم

در زنان، درد در اندام های تناسلی زیر شکم می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

درد شدید قاعدگی (دیس منوره)

کیست های تخمدان

سقط جنین

فیبروئید

آندومتریوز

بیماری التهابی لگن

حاملگی خارج رحم

همچنین ببینید:

قرص دومپریدون (موارد مصرف و عوارض جانبی آن)

درد بالای شکم ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

سنگ کیسه صفرا

حمله قلبی

هپاتیت (التهاب کبد)

پنومونی

درد در مرکز شکم ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

آپاندیسیت

گاستروانتریت

جراحت

اورمی (تجمع مواد زائد در خون)

درد شکم پایین سمت چپ ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

بیماری کرون

سرطان

عفونت کلیه

کیست های تخمدان

آپاندیسیت

درد شکم بالا سمت چپ گاهی به دلایل زیر ایجاد می شود:

بزرگی طحال

مدفوع متراکم شده (مدفوع که قابل دفع نیست)

جراحت

عفونت کلیه

حمله قلبی

سرطان

دلایل درد شکم پایین سمت راست عبارتند از:

آپاندیسیت

فتق (هنگامی که یک اندام از نقطه ضعیفی در عضلات شکم بیرون می زند)

عفونت کلیه

سرطان

آنفولانزا

درد شکم بالا سمت راست ممکن است ناشی از:

هپاتیت

جراحت

پنومونی

آپاندیسیت

زمان مراجعه به پزشک

درد خفیف شکمی ممکن است بدون درمان برطرف شود. با این حال در برخی موارد درد شکم ممکن است باعث مراجعه به پزشک شود.

اگر درد شکم شما شدید است و همراه با ضربه (ناشی از تصادف یا آسیب) یا فشار یا درد در قفسه سینه است، با اورژانس تماس بگیرید.

اگر درد به حدی شدید است که نمی توانید بنشینید یا نیاز به پیچ خوردن دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید، یا اگر یکی از موارد زیر را دارید:

مدفوع خونی

تب بالا (38.3 درجه سانتی گراد)

استفراغ خون (به نام هماتمز)

تهوع یا استفراغ مداوم

زرد شدن پوست یا چشم ها

تورم یا حساسیت شدید شکم

مشکل در تنفس

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

درد شکمی که بیش از 24 ساعت طول بکشد.

یبوست طولانی مدت

استفراغ

احساس سوزش هنگام ادرار کردن

تب

از دست دادن اشتها

کاهش وزن بدون دلیل

در صورت بارداری یا شیردهی و دردهای شکمی به پزشک مراجعه کنید.

علت درد شکم چگونه تشخیص داده می شود؟

علت درد شکم را می توان از طریق یک سری آزمایشات تشخیص داد.  قبل از سفارش آزمایشات، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد. این شامل فشار ملایم بر نواحی مختلف شکم برای بررسی حساسیت و تورم است.

این اطلاعات همراه با شدت درد و محل آن در داخل شکم، به پزشک شما کمک می کند تا تعیین کند که چه آزمایشاتی را باید سفارش دهید.

آزمایشات تصویربرداری مانند اسکن MRI ، سونوگرافی و اشعه ایکس برای مشاهده جزئیات اندام ها، بافت ها و سایر ساختارهای شکم استفاده می شود. این آزمایشات می تواند به تشخیص تومور، شکستگی، پارگی و التهاب کمک کند.

سایر آزمایشات عبارتند از:

کولونوسکوپی (برای بررسی داخل روده بزرگ و روده)

آندوسکوپی (برای تشخیص التهاب و ناهنجاری در مری و معده)

 GI فوقانی (نوعی روش تصویربرادری با پرتوهای X برای بررسی وجود توده، زخم، التهاب، انسداد و سایر ناهنجاری ها در معده استفاده می کند)

نمونه های خون، ادرار و مدفوع نیز ممکن است برای یافتن شواهدی از عفونت های باکتریایی، ویروسی و انگلی جمع آوری شود.

چگونه می توان از درد شکم جلوگیری کرد؟

همه انواع شکم درد قابل پیشگیری نیستند. با این حال با انجام موارد زیر می توانید خطر ابتلا به درد شکم را به حداقل برسانید:

رژیم غذایی سالم داشته باشید.

مکرر آب بنوشید.

به طور منظم ورزش کنید.

وعده های غذایی کوچکتر بخورید.

اگر از اختلالات روده ای مانند بیماری کرون رنج می برید، رژیم غذایی را که پزشک به شما داده است رعایت کنید تا ناراحتی را به حداقل برسانید. اگر مبتلا به GERD هستید ، 2 ساعت قبل از خواب غذا نخورید.

خوابیدن خیلی زود بعد از غذا ممکن است باعث سوزش سر دل و درد شکم شود. سعی کنید حداقل 2 ساعت بعد از غذا قبل از دراز کشیدن منتظر بمانید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline