عرق کردن چیست؟

عرق کردن یک فرآیند طبیعی و سالم است که به خنک شدن بدن و جلوگیری از گرمازدگی کمک می کند. با این حال برخی افراد ممکن است دچار تعریق بیش از حد سر و صورت باشند. این وضعیت ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای محسوب گردد.

هیپرهیدروزیس یکی از این شرایط به شمار می رود. افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس، دچار تعریق بیش از حد هستند. هیپرهیدروزیس جمجمه ای زمانی رخ می دهد که تعریق بیش از حد سر و صورت اتفاق بیفتد.

هیپرهیدروزیس چیست؟

هیپرهیدروزیس به معنای تعریق بیش از حد است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که افراد به تعریق نیاز ندارند. این وضعیت اغلب رایج بوده و به ازای هر 100 نفر 1 تا 3 نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از تعریق خنک کردن بدن است. در هیپرهیدروزیس، حتی زمانی که نیازی به خنک کردن بدن نباشد، تعریق رخ می دهد.

دو نوع هیپرهیدروزیس وجود دارد: هیپرهیدروزیس اولیه و هیپرهیدروزیس ثانویه.

هیپرهیدروزیس اولیه شایع ترین نوع هیپرهیدروزیس محسوب می گردد. زمانی اتفاق می‌افتد که تعریق بیش از حد به بیماری دیگر یا مصرف دارو مرتبط نباشد. زمانی که علت هیپرهیدروزیس دارو یا نوعی بیماری باشد، به آن هیپرهیدروزیس ثانویه می گویند.

همچنین ببینید:

درمان تعریق زیاد با بوتاکس

چرا این وضعیت سر و صورت را تحت تاثیر قرار می دهد؟

هنگامی که هیپرهیدروزیس سر، پوست سر و صورت را درگیر می کند، ممکن است بر موارد زیر تأثیر بگذارد:

• کف دست
• کف پا
• قفسه سینه
• کشاله ران
• زیر بغل

تعریف دقیقی از تعریق بیش از حد وجود ندارد. گفته می شود افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس جمجمه ای و صورت دچار تعریق بیش از حد صورت، سر یا پوست سر می شوند که با موارد زیر همراه است:

• تعریق بدون علت مشخص مانند گرما، ورزش و اضطراب
• تعریق سبب خیس شدن می شود
• بویی متفاوت از عرق معمول زیربغل
• ممکن است تنها یک یا دو ناحیه بدن را تحت تأثیر قرار دهد، در حالی که بقیه بدن خنک می ماند
• باعث خجالت و اجتناب از تماس بدنی می شود
• ایجاد تداخل در فعالیت های روزمره
• نیاز به تعویض لباس یا استحمام بیش از حد
• کاهش اعتماد به نفس و توجه بیش از حد به خود
• اختلال در روابط شخصی
• بروز حداقل یک بار در هفته

هیپرهیدروزیس ممکن است افراد مختلف با سنین متفاوت را تحت تاثیر قرار دهد، اما افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس اولیه معمولا علائم را در دوران کودکی یا پس از رسیدن به بلوغ تجربه می کنند.

هیپرهیدروزیس اولیه باعث تعریق بیش از حد می شود که هر دو طرف بدن را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین بر روی یک یا دو ناحیه بدن تاثیر داشته در حالی که بقیه بدن خنک می ماند. علائم هیپرهیدروزیس اولیه ممکن است با افزایش سن بهبود یابد.

افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس ثانویه علائمی را در سراسر بدن و در هر سن تجربه می کنند. علائم اغلب به طور ناگهانی ایجاد می شوند. هیپرهیدروزیس ثانویه نیز ممکن است باعث تعریق بیش از حد شبانه گردد.

افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس جمجمه و صورت ممکن است نسبت به سایر انواع هیپرهیدروزیس حساس تر باشند.

علت تعریق بیش از حد

تعریق معمولاً توسط سیگنال‌های مغزی که از طریق اعصاب سمپاتیک به غدد عرق در پوست ارسال می‌شود، کنترل می‌شود. اعصاب سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی خودمختار است که بسیاری از عملکردهای بدن از جمله تعریق را کنترل می کنند.

در صورت افزایش دمای بدن؛ مغز سیگنال‌هایی برای شروع تعریق می‌فرستد تا به آزاد شدن گرمای داخلی و خنک کردن بدن کمک کند. تعریق نیز ممکن است در پاسخ به احساساتی مانند خجالت یا اضطراب رخ دهد.

علت هیپرهیدروزیس اولیه ناشناخته باقی مانده است.

به نظر می رسد هیپرهیدروزیس به جای غدد آپوکرین (تولید کننده روغن)، بر غدد عرق تولید کننده آب تأثیر می گذارد. ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که مغز سیگنال هایی را برای خنک کردن بدن در زمانی که لازم نیست ارسال می کند.

عوامل ژنتیکی ممکن است در هیپرهیدروزیس اولیه نقش داشته باشند. حدود 33 درصد از افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس یکی از اعضای خانواده نیز به این وضعیت دچار است.

در برخی موارد، هیچ دلیل مشخصی برای هیپرهیدروزیس ثانویه وجود ندارد. با این حال هیپرهیدروزیس ثانویه ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

• عفونت ها
• دیابت
• یائسگی، بعد از بارداری
• پرکاری تیروئید
• قند خون پایین
• چاقی
• نقرس
• تومورها
• فلوکستین و سایر داروهای ضد افسردگی
• پروپرانولول، پیلوکارپین و بتانکول
• بیماری پارکینسون
• مصرف مواد مخدر یا الکل
• آسیب، مانند ضربه به سر
• سرمازدگی
• اختلالات سلول های خونی یا مغز استخوان، مانند لنفوم هوچکین
• برخی از شرایط ارثی نادر
• تحریک یا بیماری هایی که بر اعصاب سمپاتیک تأثیر می گذارد

تشخیص

جهت تشخیص هیپرهیدروزیس، پزشک نواحی آسیب دیده را بررسی می کند. همچنین ممکن است یک آزمایش تعریق انجام دهند که شامل پوشاندن نواحی مورد نظر با پودری است که در صورت تعریق بنفش می شود.

سپس پزشک ممکن است مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون و ادرار و آزمایش‌های تصویربرداری را برای بررسی علل دیگر تعریق بیش از حد انجام دهد. آنها همچنین داروها و مکمل هایی را که فرد مصرف می کند بررسی می کنند.

محرک ها

مجموعه ای از عوامل ممکن است باعث ایجاد هیپرهیدروزیس شوند. این عوامل معمولاً مواردی هستند که دمای بدن یا خطر تعریق را افزایش می دهند.

محرک های رایج عبارتند از:

• هوای گرم
• الکل
• غذاهای ادویه دار
• اضطراب
• پوشیدن لباس های تنگ، ضخیم
• ورزش
• سس یا چاشنی های تند
• ادویه کاری و زیره سبز
• کافئین
• مونوسدیم گلوتامات (MSG)

چگونه تعریق را متوقف کنیم؟

چند درمان خانگی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم هیپرهیدروزیس کمک کند. عبارتند از:

• اجتناب از هوا یا مکان های گرم
• پوشیدن لباس های گشاد، نازک یا سبک
• پوشیدن رنگ های روشن تر مانند سفید، به جای لباس های تیره تر استفاده از ضد تعریق به جای دئودورانت
• پوشیدن لباس هایی از الیاف طبیعی به جای الیاف مصنوعی
• پوشیدن عرق گیر
• همراه داشتن پنکه شخصی کوچک برای خنک کردن صورت و سر
• درمان اضطراب با استفاده از تکنیک های کاهش استرس یا درمان شناختی رفتاری (CBT)
• استفاده از پودر صورت بدون عطر
• هیدراته ماندن
• بالا نگه داشتن موها، دور از صورت و گردن

در صورت عدم کاهش علائم با درمان های خانگی؛ ممکن است از درمان های دیگری استفاده شود، از جمله:

• گلیکوپیرولات موضعی
• تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم) (اثرات معمولاً 2 تا 6 ماه طول می کشد)
• دستمال مرطوب پارچه ای با پوشش گلیکوپیرونیوم توسیلات
• ضد تعریق قوی، مانند آنهایی که حاوی آلومینیوم کلرید هستند، که غدد عرق را مسدود می کند
• بتا بلاکرها و بنزودیازپین ها که علائم فیزیکی اضطراب و خجالت را مسدود می کنند
• آنتی کولینرژیک ها و داروهای ضد موسکارینی که استیل کولین را مسدود می کنند، یک ماده شیمیایی در سیستم عصبی که به فعال شدن غدد عرق کمک می کند

یونتوفورزیس، روشی که در آن پزشکان ناحیه آسیب دیده را با عبور دادن جریان الکتریکی ضعیف از آب یا یک پد مرطوب درمان می کنند (برای استفاده روی صورت معمول نیست)

همچنین ببینید:

تعریق شبانه چیست؟ – علت، پیشگیری و درمان

عمل جراحی

در موارد نادر یا شدید که علائم به هیچ درمان دیگری پاسخ نمی‌دهند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. روش های جراحی عبارتند از:

سمپاتکتومی آندوسکوپی قفسه سینه

این روش رایج ترین درمان جراحی برای هیپرهیدروزیس است. شامل قطع اعصاب عامل تحریک عرق در ناحیه تحت تاثیر با روش برش کوچک است. با این کار اعصاب قادر به تحریک غدد عرق نیستند. ممکن است باعث تعریق چشایی یا تعریق در گردن و صورت بعد از غذا خوردن، یا تعریق بیش از حد در جاهای دیگر شود.

برداشتن یا تخریب غدد عرق

در این روش غدد عرق اطراف ناحیه آسیب دیده به طور فیزیکی بریده می شوند. همچنین ممکن است از پرتوهای الکترومغناطیسی برای از بین بردن غدد عرق استفاده شود. بیشتر زمانی انجام می شود که زیر بغل درگیر باشد.

خلاصه کلی

تعریق صورت و سر طبیعی است. با این حال تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس) این نواحی می تواند ناراحت کننده و سخت باشد.

مداخلات خانگی و درمانی اغلب می توانند به افراد در مدیریت یا کاهش علائم هیپرهیدروزیس کمک کننده واقع گردند.

افراد باید در مورد تعریق بیش از حد با پزشک مشورت کنند، به ویژه اگر پس از شروع مصرف دارو ایجاد شود.

افراد همچنین باید در مورد تعریق شبانه یا تعریق که باعث خجالت بیش از حد، کاهش اعتماد به نفس، مشکلات اجتماعی یا تداخل در فعالیت های روزانه می شود، به پزشک مراجعه کنند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday