دوقلوزایی و انواع دوقلوها

انواع دوقلوها شامل دوقلوهای همسان، دوقلوهای ناهمسان، نیمه همسان است که در اینجا به بررسی هر کدام می پردازیم.

دوقلوهای همسان

دوقلوهای همسان؛ یک تخمکی از یک تخمک بارور شده ایجاد می شوند. این تخمک پس از تقسیم شدن به دو رویان تبدیل می گردد. این دو رویان به دو نوزاد تبدیل خواهند شد.

ترکیبات ژنتیکی با نام کروموزوم در هر دو نوزاد کاملاً یکسان است. این به این دلیل است که هر دو نوزاد از یک تخمک و اسپرم یکسان می آیند. به همین دلیل هر دو نوزاد در بدو تولد جنسیت یکسان و ویژگی های ژنتیکی یکسانی مانند رنگ چشم و مو دارند.

با این حال به دلیل تفاوت در محیطی که در آن متولد می شوند (مانند فضایی که هر کدام در رحم دارند)، ممکن است دوقلوهای همسان تفاوت های جزئی در ظاهر داشته باشند.

دوقلوهای غیر همسان

توجه داشته باشید که تمامی دوقلوها یکسان نیستند. بیشتر اوقات دوقلوها با ویژگی های فیزیکی منحصر به فرد متولد می شوند.

اصطلاح علمی برای دوقلوهای غیرهمسان به دو تخمک بارور شده اشاره دارد. دوقلوهای دو تخمکی زمانی اتفاق می‌افتند که بدن مادر همزمان دو تخمک آزاد می‌کند. اسپرم های متفاوتی هر تخمک را بارور می کند.

از آنجایی که دوقلوهای ناهمسان حاصل تخمک‌ها و اسپرم‌های متفاوت هستند، درصد کروموزوم‌های مشابهی با سایر خواهر و برادرها دارند. موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی می گوید که این میزان حدود 50 درصد است. به همین دلیل است که آنها دقیقاً شبیه هم نیستند و در هنگام تولد جنسیت های متفاوتی خواهند داشت.

همچنین ببینید:

پیاده روی در بارداری – فواید و عوارض آن

آیا نوع سومی وجود دارد؟

به طور سنتی، علم در مورد دوقلوها آموزش داده است که همسان و غیرهمسان هستند. اما نوع سومی ممکن است وجود داشته باشد، به نام جسم قطبی یا دوقلوهای نیمه همسان.

اگرچه این موضوع از نظر علمی هرگز تایید نشده است، اما یک بررسی در سال 2016 نشان داد که نوع سوم دوقلو ها بیانگر شباهت زیاد دوقلوهای همسان هستند.

تخمک بعد از آزاد شدن از تخمدان، به دو قسمت تقسیم می شود که قسمت کوچک تر آن جسم قطبی نامیده می شود. این جسم قطبی شامل تمام کروموزوم های لازم برای پیوستن به اسپرم برای ایجاد یک نوزاد است. اما از آنجایی که معمولا حاوی مایع یا سیتوپلاسم بسیار کمی است، اغلب برای زنده ماندن بسیار کوچک است.

این امکان وجود دارد که یک جسم قطبی بتواند زنده بماند و بارور شود. در همین حال، نیمه بزرگتر تخمک اصلی نیز می تواند توسط یک اسپرم جداگانه بارور شود.

دوقلوهای قطبی

دوقلوهای قطبی کروموزوم های یکسانی را از مادر خود و کروموزوم های متفاوتی از پدر خود دریافت می کنند، این به این دلیل است که آنها از یک تخمک اما دو اسپرم ایجاد می شوند.

به همین دلیل، ممکن است در بدو تولد جنسیت یکسان یا متفاوت داشته و شبیه هم یا متفاوت از هم باشند.

دوقلوهای همسان منحصر به فرد

در یک بارداری، دو جنین راه های جداگانه خود را طی می کنند و به نوزادان دوقلو تبدیل می شوند، چه همسان و چه غیرهمسان. برخی از مجموعه های منحصر به فرد از دوقلوها مسیر متفاوتی را دنبال می کنند.

دوقلوهای آینه ای

دوقلوهای آینه ای دقیقاً همان چیزی هستند که به نظر می رسند. این دوقلوها تصاویر آینه ای واقعی از یکدیگر هستند. این بدان معنی است که:

• موهای آنها ممکن است به طور طبیعی در جهت مخالف هم رشد کند.
• دندان های آنها ممکن است در جهات مختلف هم رشد کند.
• هرگونه علامت مادرزادی در طرف مقابل بدن خود می توانند داشته باشند.

چه چیزی باعث این پدیده می شود؟

در بارداری دوقلوهای همسان معمولی، یک تخمک در هفته اول پس از لقاح تقسیم می شود. اما در بارداری دوقلو آینه ای، تخمک 7 تا 12 روز پس از لقاح تقسیم می شود؛ به اندازه ای که تخمک در سمت راست و چپ ایجاد شود.

دوقلوهای به هم چسبیده

دوقلوهای به هم چسبیده یک نوع نادر دوقلو هستند که در آن دو خواهر و برادر از نظر فیزیکی به هم متصل هستند. به طور معمول، دوقلوهای به هم چسبیده در قفسه سینه یا شکم به هم متصل می شوند، اما این متفاوت است. برخی از دوقلوهای به هم چسبیده به میزان بیشتری نسبت به سایرین به هم متصل هستند. اکثر آنها حداقل یک اندام حیاتی مشترک دارند.

اگرچه دوقلوهای به هم چسبیده از نظر فیزیکی به یکدیگر متصل هستند، اما دو فرد جدا به شمار می روند. آنها افکار منحصر به فرد و شخصیت خود را دارند.

محققان همچنان در تلاش برای یافتن علت ایجاد این نوع دوقلوها هستند. برخی کارشناسان معتقدند دوقلوهای به هم چسبیده زمانی اتفاق می‌افتند که تخمک بارور شده به طور کامل تقسیم نشود. این موضوع زمانی اتفاق می افتد که تخمک 12 روز یا بیشتر پس از لقاح تقسیم می شود. نظریه دیگر این است که تخمک بارور شده به طور کامل تقسیم می شود، اما بعداً دوباره به هم متصل می شود.

بارداری دوقلوهای به هم چسبیده خطرناک است، اما پیشرفت‌های جراحی توانسته است نتایج را بهبود بخشد. جراحی حتی می تواند به دوقلوهای به هم چسبیده اجازه دهد تا به طور مستقل زندگی کنند. اگرچه یک مطالعه کوچک در سال 2011 نشان داد که فقط 7.5 درصد از دوقلوهای به هم چسبیده زنده می مانند، اما پیشرفت هایی در مراقبت از دوقلوهای به هم چسبیده هر ساله انجام می شود.

دوقلوهای انگلی

گاهی اوقات با رشد دوقلوها در رحم، یکی از دوقلوها بزرگتر و غالب می شود. رشد دوقلو دیگر متوقف شده و به خواهر و برادر خود وابسته می شود. این دوقلوها که به عنوان دوقلوهای انگلی شناخته می شوند، از نظر فیزیکی به هم متصل هستند.

دوقلو کوچکتر به طور کامل تشکیل نشده است و به تنهایی قادر به زنده ماندن نیست. این موضوع به دلیل عدم توسعه اعضای حیاتی از جمله مغز و قلب است.

در واقع حتی ممکن است دوقلو کوچک تر به عنوان یک فرد جداگانه تشخیص داده نشود. ممکن است جنین کوچک تر به صورت یک توده کوچک، اندام اضافی یا یک سر دیگر بر روی بدن جنین دیگر ظاهر شود.

دوقلوهای انگلی به زیرگروه های زیر تقسیم می گردد:

• جنین در جنین: این شرایط نادری است که یک دوقلو کوچکتر در داخل بدن دوقلو بزرگتر ایجاد می شود.
• دوقلوهای آکاردیاک: در این حالت، یکی از دوقلوها خون زیادی دریافت می کند در حالی که دیگری به اندازه کافی خون دریافت نمی کند. این به این دلیل است که دوقلوهای همسان جفت مشترک دارند.

یک نسخه خفیف تر از این سندرم انتقال خون دوقلو به دوقلو (TTTS) نامیده می شود. دوقلوهای آکاردیاک شکل شدیدتری از TTTS را تجربه می کنند که ممکن است منجر به مشکلات رشدی برای جنین شود. بر اساس تحقیقات سال 2015، درمان هایی مانند جراحی می توانند نتایج را بهبود بخشند.

دوقلوهای نیمه همسان

تنها دو مورد از دوقلوهای نیمه همسان گزارش شده است، بنابراین این نوع بسیار نادر است.

در دوقلوهای نیمه همسان، دو اسپرم مجزا یک تخمک را بارور می کنند. سپس تخمک بارور شده به دو قسمت تقسیم می شود. بنابراین دوقلوهای نیمه همسان کروموزوم‌های یکسانی از مادر دارند و تنها حدود 50 درصد از آن را از پدر خود دریافت می کنند.

دوقلوهای زن و مرد یکسان

گاهی اوقات می توان جنسیت پسر و دختر را در بدو تولد به دوقلوهای همسان اختصاص داد. این دوقلوها به عنوان مردانی یکسان با کروموزوم های جنسی XY ایجاد می شوند. اما مدت کوتاهی پس از تقسیم تخمک، یک جهش ژنتیکی به نام سندرم ترنر رخ می دهد و یک دوقلو با کروموزوم X0 باقی می ماند.

طبق گفته خدمات ملی بهداشت، این دوقلو در بدو تولد زن خواهد بود، اما ممکن است مشکلات رشدی و همچنین مشکلاتی در باروری در آینده داشته باشد. این جهش بر روی دوقلو دیگر که در بدو تولد پسر تعیین شده است، تأثیر نمی گذارد.

دوقلوهای ناهمسان با سنین مختلف

هنگامی که فرد باردار می شود، بدن او آزاد کردن تخمک های جدید را برای لقاح احتمالی متوقف می کند؛ مگر در موارد نادر.

پدیده‌ای به نام سوپرفتیشن یا حاملگی مضاعف زمانی رخ می‌دهد که تخمک دوم آزاد شده و پس از باردار شدن فرد بارور شود. هنگامی که این وضعیت در یک سیکل قاعدگی اتفاق می افتد، به عنوان سوپرفکونداسیون یا لقاح همزمان شناخته می شود.

در این صورت هر دو تخم بارور شده رشد خواهند کرد، اما یکی از دوقلوها کمی بزرگتر از دیگری خواهد بود.

دوقلوها با پدران متفاوت

اگر دو تخمک در یک سیکل قاعدگی آزاد شود، ممکن است آنها توسط اسپرم دو فرد مختلف بارور شوند.

این به عنوان لقاح همزمان دو پدری شناخته می شود، یک اتفاق رایج در حیوانات اما در انسان ها بسیار نادر است.

دوقلوها با رنگ پوست متفاوت

بعید است که دوقلوهایی با رنگ پوست متفاوت وجود داشته باشد، اما ممکن است به سه روش مختلف رخ دهد:

• هنگامی که والدین دارای چهره های متفاوتی هستند، یکی از دوقلوها به طور طبیعی شبیه یکی از والدین باشد.
• وقتی والدین از دو نژاد مختلف هستند، ممکن است هر کدام از جنین ها مشخصات یک نژاد را داشته باشند. با این حال گاهی اوقات هر کدام از آنها ویژگی های ژنتیکی بیشتری را نسبت به دیگری دریافت خواهد کرد. این موضوع می تواند منجر به تولد دوقلویی متفاوت از نظر نژادی شود.

همچنین ببینید:

چرا رعایت بهداشت شخصی در دوران بارداری مهم است؟

خطرات بارداری دوقلو

بارداری دوقلو اغلب با افزایش خطر ابتلا به برخی مشکلات همراه است. این موارد می تواند شامل گزینه های زیر باشد:

1. جفت سرراهی: در جفت سرراهی، جفت خیلی پایین در رحم قرار می گیرد و دهانه رحم را می پوشاند.
2. جدا شدن جفت: با جدا شدن جفت، جفت از دیواره رحم جدا می شود و باعث خونریزی، کمردرد و حساسیت به شکم می شود.
3. چسبندگی جفت: هنگامی که جفت بیش از حد به دیواره رحم می چسبد.
4. نارس بودن نوزاد: نوزاد نارس نوزادی است که قبل از هفته 37 بارداری متولد شود.
5. وزن کم هنگام تولد: نوزاد با وزن کم به منظور نوزاد متولد شده با وزنی کمتر از 2.5 کیلوگرم است.
6. دیابت بارداری: در دیابت حاملگی، قند خون مادر در دوران بارداری بسیار بالاست.
7. فشار خون بارداری: در این شرایط فشار خون مادر در دوران بارداری بسیار بالاست.
8. خونریزی پس از زایمان: هنگامی که خونریزی پس از زایمان اتفاق می افتد، مادر پس از زایمان خونریزی شدیدی را تجربه می کنند که اغلب به دلیل جفت زایمان نشده یا عدم انقباض صحیح رحم است.

نتیجه کلی

بیشتر دوقلوها همسان یا غیرهمسان هستند، اما نوع سوم، دوقلوهای جسم قطبی نیز ممکن است وجود داشته باشد.

برخی زیرگروه های دیگر نیز وجود دارند، اما این موارد بسیار نادر هستند. بسیاری از آنها در شرایط غیرعادی رخ می دهند.

بارداری دوقلو خطراتی نیز به دنبال دارد، بنابراین مادر باید از مراقبت های ویژه بارداری برخوردار باشد و برای هر گونه مشکل به پزشک متخصص مراجعه نماید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline