خطرات مصرف مواد مخدر در بارداری

اُپیوئید یا مواد افیونی داروهای قوی هستند که پزشکان برای درد تجویز می کنند. استفاده از هر یک از این داروها در دوران بارداری برای مادر و جنین خطرناک است. مواد افیونی می توانند باعث تغییرات رشدی، زایمان زودرس و مرده زایی شوند.

با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 7٪ از زنان در سال 2019 از مصرف مواد افیونی در دوران بارداری گزارش کردند. در میان این گروه، 20٪ سوء استفاده را گزارش کردند، به این معنی که آنها از این دارو برای هدفی غیر از تسکین استفاده کردند.

 CDCگزارش می دهد که بین سال های 2010 و 2017، تعداد تشخیص های مرتبط با مواد افیونی در هنگام تولد 131 درصد افزایش یافته است.

پزشکان می توانند یک برنامه درمانی برای کمک به افراد برای انتقال به داروهای دیگر یا قطع مصرف مواد افیونی به گونه ای ایجاد کنند که خطرات را به حداقل برساند. قطع ناگهانی مواد افیونی خطرناک است.

مواد افیونی چیست؟

اُپیوئیدها داروهایی هستند که درد شدید یا مداوم را تسکین می دهند. آنها با اتصال به گیرنده های مواد افیونی در اعصاب عمل می کنند. هنگامی که داروی مخدر به یک گیرنده متصل می شود، پیام های درد به مغز را مسدود می کند.

این داروها اعتیادآور هستند و به سرعت باعث وابستگی می شوند. آنها علاوه بر تسکین درد، مواد شیمیایی در مغز ترشح می کنند که باعث ایجاد احساس سرخوشی می شود که این باعث می شود فرد احساس شادی و آرامش کند.

نمونه هایی از اُپیوئیدهای تجویزی عبارتند از:

• اکسی کدون
• هیدروکودون
• کدئین
• مرفین (روکسانول، آوینزا، آسترامورف، دورامورف)
• اکسی مورفون
• ترامادول
• فنتانیل
• بوپرنورفین

آیا مصرف مواد افیونی بدون خطر در دوران بارداری امکان پذیر است؟

مواد افیونی برای جنین بی خطر یا مفید نیستند. با این حال بسته به شرایط، پزشک همچنان ممکن است آنها را تجویز کند.

به عنوان مثال اگر فرد اختلال سوء مصرف مواد داشته باشد و از مواد افیونی استفاده می کند، پزشک قطع ناگهانی را توصیه نمی کند. انجام این کار می تواند برای فرد و جنین او خطرناک باشد. بلکه پزشک ممکن است یک ماده افیونی طولانی اثر که خطرات کمتری دارد، پیشنهاد کند.  این ممکن است به فرد کمک کند مصرف مواد افیونی را به تدریج کاهش دهد.

این بدان معنا نیست که مصرف هر گونه مواد افیونی در دوران بارداری بی خطر است، اما راه هایی برای کاهش خطر آسیب وجود دارد. در این موارد فرد باردار باید دستورات پزشک را دقیقاً رعایت کند.

وضعیت دیگری که در آن پزشکان ممکن است مواد افیونی تجویز کنند، هنگام زایمان برای تسکین درد زایمان است. این موضوع به جنین آسیب نمی رساند.

همچنین ببینید:

 عوامل بارداری پر خطر!

تاثیر مصرف مواد افیونی بر بارداری

مواد افیونی با طیف وسیعی از عوارض بارداری مرتبط هستند، از جمله:

زایمان زودرس

پزشکان هر زایمانی را که قبل از هفته 37 اتفاق می‌افتد به عنوان "نارس" طبقه ‌بندی می‌کنند. نوزادانی که به این زودی متولد می شوند ممکن است به طور کامل رشد نکرده باشند، که می تواند به این معنی باشد که خطر مشکلات تنفسی و شرایط سلامتی آنها بیشتر است.

جدا شدن جفت

جداشدن جفت یک بیماری جدی است که شامل جدا شدن جفت از دیواره رحم قبل از تولد است. می تواند از دریافت اکسیژن و مواد مغذی کافی برای جنین جلوگیری کند و باعث خونریزی شدید برای فرد باردار شود.

پره اکلامپسی

پره اکلامپسی باعث افزایش فشار خون در فرد باردار و همچنین باعث افزایش سطح پروتئین در ادرار می شود، نشانه‌ای از اینکه کبد و کلیه‌ها آنطور که باید کار نمی‌کنند.

هنگامی که علائم ظاهر می شوند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

• تورم دست ها و صورت
• احتباس مایع
• سرگیجه
• تنگی نفس
• درد شکم
• سردردهای شدید
• تغییر در بینایی

سقط جنین یا مرده زایی

این اصطلاحات به از دست دادن بارداری اشاره دارد. اگر جنین قبل از 20 هفتگی بمیرد، پزشکان از اصطلاح "سقط جنین" و اگر جنین بعد از 20 هفتگی بمیرد از "مرده زایی" استفاده می کنند.

تاثیر مصرف مواد افیونی پس از تولد

مصرف مواد افیونی با بسیاری از عوارض سلامتی پس از تولد و با رشد کودکان همراه است، از جمله:

سندرم پرهیز نوزادی

نوزادی که از طریق بند ناف مواد افیونی دریافت می‌کرد، پس از تولد دیگر این کار را نمی‌کند و دچار ترک مواد مخدر می‌شود.

سندرم پرهیز نوزادی (NAS) به گروهی از شرایط سلامتی اطلاق می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که نوزادان دچار ترک اعتیاد می‌شوند.  علائم در حدود 72 ساعت پس از تولد شروع می شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لرز
• تعریق
• رفلاکس
• استفراغ
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• گریه کردن
• مشکلات خواب
• تغذیه ضعیف
• تشنج

علائم ترک که تا 28 روز اول ادامه دارد، به عنوان سندرم ترک مواد افیونی نوزادان یا NOW شناخته می شود.

 NASممکن است اتفاق بیفتد حتی اگر فرد اُپیوئید را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کند. نوزادان مبتلا به NAS بیشتر در معرض وزن کم هنگام تولد و مشکلات تنفسی هستند. با این حال اثرات می تواند بر اساس مواد افیونی متفاوت باشد.

همچنین ببینید:

 انواع کم خونی و خطرات آن در دوران بارداری!!!

تفاوت های رشدی

مواد افیونی می توانند بر نحوه رشد جنین تأثیر بگذارند و نحوه رشد قسمت هایی از بدن را تغییر دهند. نوزاد ممکن است وزن کم هنگام تولد یا مشکلات مادرزادی داشته باشد، مانند:

تغییر در ساختار قلب که بر نحوه عملکرد آن و نحوه رسیدن خون به بقیه بدن تأثیر می گذارد

گاستروشیزیس، با بروز نقص در بسته شدن دیواره شکمی نوزاد سبب می شود روده های جنین خارج از حفره شکمی باقی بمانند.

نقایص لوله عصبی

ناهنجاری هایی هستند که مغز، نخاع و ستون فقرات را درگیر می کنند.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

در بیشتر موارد، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) زمانی رخ می دهد که نوزاد خواب است. اگر فرد باردار از مواد افیونی استفاده کند، خطر SIDS در کودک افزایش می یابد.

مصرف مواد افیونی چه زمانی به یک اختلال تبدیل می شود؟

اعتیاد به مواد افیونی ممکن است برای هر فرد اتفاق بیفتد. برخی از علائمی که مصرف مواد افیونی ممکن است مشکل ساز باشد عبارتند از:

• تمایل شدید به مواد افیونی
• مصرف بیش از آنچه پزشک تجویز کرده است
• نیاز به دوز بالاتر برای رسیدن به همان اثر
• صرف زمان برای گرفتن و استفاده از مواد افیونی
• داشتن مشکلاتی در خانه، مدرسه یا محل کار در نتیجه مصرف مواد افیونی
• احساس بیماری هنگام قطع یا کاهش مصرف مواد افیونی

اگر فردی هر یک از این موارد را تجربه کند، ممکن است به اختلال مصرف مواد افیونی (OUD) مبتلا باشد.

افراد مبتلا به OUD همچنین در معرض خطر سایر شرایط هستند، مانند:

افسردگی

اچ‌آی‌وی یا هپاتیت C، اگر فرد سوزن‌های مشترک را با دیگران مصرف کند

اگر فرد در دوران بارداری مواد افیونی مصرف کرده است، پزشک باید از موارد زیر آگاه باشد:

نوع مواد افیونی

هر چند وقت یک بار فرد آن را مصرف کرده است

در برخی شرایط، ممکن است نیازی به اقدامات بیشتر نباشد. اگر فرد فقط یک یا دو بار از مواد افیونی استفاده کرده باشد، پزشک ممکن است به نظارت بر سلامت فرد ادامه دهد.

اگر مصرف مواد افیونی مکرر باشد، آنها می توانند یک برنامه درمانی ایجاد کنند که به فرد کمک می کند مصرف مواد افیونی را متوقف کند. انجام این کار با نظارت پزشکی ضروری است، زیرا ترک سریع مواد افیونی خطرات خاص خود را دارد.

علائم مصرف بیش از حد مواد افیونی عبارتند از:

• سندرم فلاپی
• تاری دید
• احساس ضعف یا سرگیجه
• احساس خواب آلودگی یا ناتوانی در بیدار ماندن
• کند شدن تنفس یا ضربان قلب

درمان OUD در دوران بارداری

در دوران بارداری، پزشکان می توانند درمان OUD را شروع کنند. این ممکن است شامل درمان جایگزین مواد افیونی باشد.

درمان جایگزین مواد افیونی شامل مصرف مواد افیونی طولانی اثر مانند متادون یا بوپرنورفین است. این داروها باعث ایجاد سرخوشی نمی شوند و نسبت به سایر مواد افیونی برای مدت طولانی تری در بدن باقی می مانند. با گذشت زمان، نیاز بدن به مواد افیونی را کاهش می دهد.

اگر فرد از این درمان استفاده کند، ممکن است نوزاد او همچنان برخی علائم ترک را تجربه کند، اما خطر سایر عوارض کمتر است. 

افراد باردار مبتلا به OUD همچنین ممکن است بتوانند دارویی به نام نالوکسان مصرف کنند که می تواند به توقف اثرات مخرب مواد افیونی کمک کند.

بخش دیگری از درمان سوء مصرف مواد افیونی، رفتار درمانی است.  این موضوع می تواند به تغییر احساسات فرد در مورد دارو کمک کند.

خلاصه کلی

اُپیوئیدها گروهی از داروها هستند که پزشکان برای دردهای شدید یا مزمن تجویز می کنند. آنها بسیار اعتیاد آور هستند. استفاده از مواد افیونی در دوران بارداری می تواند از طرق مختلف به فرد و جنین او آسیب برساند و خطر عوارض از جمله از دست دادن بارداری را افزایش دهد. با این حال، قطع ناگهانی مواد افیونی نیز می تواند خطرناک باشد. برای هر فرد که در دوران بارداری از مواد افیونی استفاده می کند، ضروری است که با پزشک صحبت کند، که می تواند بهترین مسیر اقدام را تعیین و یک برنامه درمانی ایجاد کند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday