سرطان تخمدان پنجمین علت مرگ زنان پس از سرطان‌های ریه، سینه، کولون (colorectal) و لوزالمعده در ایالات متحده است. این سرطان همچنین اولین علت مرگ زنان در اثر سرطان‌های مربوط به دستگاه تناسلی و تولیدمثلی است. پیش‌بینی می‌شود که بالغ بر ۲۲۰۰۰ مورد جدید سرطان تخمدان در سال ۲۰۱۸ تشخیص داده شوند و متأسفانه بیش از ۱۴۰۰۰ زن در اثر این سرطان در سال جاری فوت خواهند کرد. در این مقاله اطلاعات اولیه درمورد سرطان تخمدان را به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های امریکا (CDC) بیان می‌کنیم.

سرطان تخمدان چیست؟

تخمدان‌ها دو عضو قرینۀ دستگاه تولیدمثلی زنان هستند که در قسمت بالای لگن و در دو طرف رحم واقع شده‌اند و وظیفۀ آن‌ها تولید هورمون‌های جنسی زنانه و تخمک است. هر سرطانی که به‌صورت اولیه از تخمدان و سلول‌های موجود در آن آغاز شود (حتی اگر به سایر نقاط بدن گسترش یابد)، کانسر تخمدان نامیده می‌شود.

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند؟

زنان در سنین میان‌سالی و بالاتر بیشتر در خطر ابتلا به کانسر تخمدان قرار می‌گیرند. ازجمله مواردی که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• خانم‌هایی که در فامیل نزدیک (مادر، خواهر، خاله، عمه و مادربزرگ) آن‌ها سابقۀ سرطان تخمدان وجود داشته است؛
• زنانی که قبلاً به یکی از سرطان‌های سینه، رحم یا کولون مبتلا شده‌اند؛
• خانم‌هایی که سابقۀ بیماری اندومتریوزیس (endometriosis) را دارند.

احتمال ابتلا به کانسر تخمدان همچنین در خانم‌هایی که تاکنون زایمان نکرده یا برای حامله‌شدن دچار مشکل بوده‌اند بیشتر است. انجمن سرطان امریکا (American Cancer Society) درمان جایگزینی هورمونی برای کاهش علائم یائسگی را نیز از عوامل افزایش خطر ابتلا به این سرطان می‌داند (این مورد توسط CDC بیان نشده است).

باید توجه داشت که، موارد ذکرشده به معنای ابتلای حتمی به سرطان تخمدان نیست؛ ولی، این افراد باید دربارۀ خطر ابتلا به این سرطان با پزشک خود مشورت کنند.

علائم سرطان تخمدان چیست؟

سرطان تخمدان ممکن است یک یا چند عدد از علائم زیر را ایجاد کند:

• خون‌ریزی از ناحیۀ تناسلی (vaginal bleeding) به‌خصوص در سنین پس از یائسگی یا ترشحات از ناحیۀ مزبور که به‌تازگی شروع شده و قبلاً سابقه نداشته‌اند.
• احساس درد یا فشار در ناحیۀ لگن یا پایین شکم یا درد کمر.
• تورم یا احساس مداوم پربودن شکم، دشواری در غذاخوردن و به سرعت سیرشدن.
• تغییر در عادات دفع ادرار (برای مثال تکرر ادرار و نیاز فوری به دفع ادرار) و مدفوع (معمولاً یبوست) که اخیراً ایجاد شده است.

اگر خون‌ریزی از ناحیۀ تناسلی دارید که برای شما معمولاً اتفاق نمی‌‌افتد، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه می‌تواند ازجمله علائم سرطان تخمدان باشد.

اگر هریک از علائم سرطان تخمدان را برای بیش از دو هفته دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. بدیهی است عوامل دیگری هم می‌توانند باعث ایجاد علائم فوق شوند؛ ولی، بهتر است که سرطان تخمدان را همواره مدنظر داشت؛ زیرا هرچه زودتر این سرطان تشخیص داده شود، شانس موفقیت درمان افزایش می‌یابد.

چگونه می‌توان از سرطان تخمدان پیشگیری کرد؟

متأسفانه هنوز روش شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. بهترین راه پیشگیری دانستن عوامل خطر و نشانه‌های ابتلا است. اگرچه مصرف قرص‌های ضدبارداری برای پنج سال یا بیشتر، بستن لوله‌های رحمی، برداشتن دوطرفه تخمدان‌ها و عمل برداشتن کامل رحم (hysterectomy) خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند؛ بااین‌حال، انجام‌دادن هیچ‌یک از این اعمال به خاطر ترس از ابتلا به سرطان تخمدان توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های امریکا (CDC) توصیه نمی‌شود.

متخصصان زنان ممکن است، پس از بررسی‌های دقیق و همه‌جانبه، به افرادی که در گروه‌های پرخطر برای ابتلا به سرطان تخمدان قرار می‌گیرند، توصیه کنند که از برخی از روش‌های فوق برای پیشگیری از این سرطان استفاده کنند.

تشخیص سرطان تخمدان

هنوز هیچ روش منحصربه‌فرد و مطمئنی برای تشخیص سرطان تخمدان در زنانی که هیچ علائم و نشانه‌ای ندارند ابداع نشده است. آزمایش پاپ اسمیر (Pap Test) تنها برای ردیابی سرطان دهانۀ رحم مؤثر است و درمورد سرطان تخمدان کاربردی ندارد. به‌هرحال اگر پزشک به وجود بیماری شک کند، پس از معاینۀ دقیق ناحیۀ تناسلی و مقعد، ممکن است نوع خاصی از سونوگرافی (Transvaginal Ultrasound) و یک آزمایش خاص خون را درخواست کند. پس از این آزمایشات، اگر هنوز شک به بیماری وجود داشته باشد، پزشک معالج باید فرد را به متخصص زنان (Gynecologist) معرفی کند.

معنی ovary در سونوگرافی چیست؟

باتوجه‌به اینکه یکی از مناسب‌ترین راه‌های بررسی سیستم تناسلی و تخمدان‌ها سونوگرافی است، ممکن است با مطالعۀ گزارش سونوگرافی‌های انجام‌شده این سؤال برایتان پیش بیاید که، معنی ovary در سونوگرافی چیست. Ovary به معنای تخمدان است و اغلب در سونوگرافی شکم و لگن وضعیت تخمدان‌ها و سلامت آن‌ها نیز گفته می‌شود.

درمان سرطان تخمدان چیست؟

درمان بر اساس نوع سرطان تخمدان و درجۀ پیشرفت آن متفاوت است؛ ولی، معمولاً یک تیم متشکل از متخصصان مختلف نظیر آنکولوژیست و پزشک متخصص رادیوتراپی در درمان شرکت دارند. توصیه می‌شود که پس از گرفتن طرح درمانی اولیه، با پزشک دیگری هم درباره این طرح درمانی مشورت شود.

درمان‌های اصلی این سرطان شامل جراحی، درمان با اشعه، شیمی‌درمانی و درمان هورمونی هستند. متأسفانه اگر سرطان تخمدان در مراحل اولیه (Stage I & II) تشخیص داده نشود، شانس زنده‌ماندن به‌مدت پنج سال پس از درمان بیماری به شدت کاهش یافته و از بالای 80 درصد به کمتر از ۵۰ درصد تنزل می‌یابد. ازاین‌رو بهتر است که، همۀ زنان درمورد این سرطان و علائم و نشانه‌های آن اطلاعات کافی داشته باشند.

اگر درمورد سرطان تخمدان سؤالی دارید، سؤال خود را در قسمت نظرات مطرح کنید تا پزشکان سایت سیب پاسخ‌گوی شما باشند.

سوالات متداول در مورد سرطان تخمدان