دیابت ملیتوس به عنوان یک بیماری مزمن و غیر واگیر از چالشهای مهم سیستمهای بهداشتی در کل جهان به شمار می آید. افزایش طبق آخرین گزارش فدراسیون جهانی دیابت (IDF ) در سال۲۰۱۳  بیش از ۳۸۲ میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت بوده اند و پیش بینی می شود این تعداد تا سال ۲۰۳۵ به ۵۹۲ میلیون نفر برسد.

نوروپاتی یکی از شایعترین و پر هزینه ترین عوارض مزمن دیابت است که با ایجاد درد ،زخم ، گانگرن ،استئوملیت و نهایتا قطع عضو منجر به کاهش کیفیت زندگی بیماران دیابتی می شودیکی از مشکلات ناشی از نوروپاتی سندروم پای بیقرار (RLS) است که شیوع بالایی در مبتلایان به دیابت نسبت به جمعیت عمومی دارد. سندروم پای بیقرار اختلال حسی حرکتی در اندامهاست که بشکل حرکت مداوم پاها در زمان استراحت بروز می کند و با فعالیت کاهش می یابد . با وجود عوارض جدی غالبا معاینه بالینی بیماران نرمال است .

پنج ویژگی بالینی ضروری را برای تشخیص این سندروم بیان می کنند :

۱.تمایل شدید و غیر قابل کنترل به حرکت مکرر پاها همراه با احساس ناراحت کننده و ناخوشایند

۲. بدترشدن علائم در طول دوره های استراحت

۳.تسکین کامل و یا نسبی علائم با حرکت دادن پاها

۴.تشدید علائم در شبها و یا انتهای روز

۵.این علائم نشانه های اولیه بیماری و مشکلات پزشکی دیگری نباشد

میزان شیوع سندروم پای بیقرار با توجه به منطقه جغرافیایی،سن ،جنسیت و قومیت متفاوت است. در زنان دو برابر بیش از مردان مشاهده شده و با افزایش سن شیوع آن بیشتر می شود ،در جمعیت آسیایی شیوع کمتری نسبت به جمعیت اروپایی گزارش شده است اما به طور کلی درجمعیت عمومی شیوع آن ۵ درصد و در بیماران دیابتی تا ۱۸ درصد افزایش می یابد. مهمترین عارضه پای بیقرار اختلال خواب می باشد که بصورت تاخیر در شروع خواب، مشکل در حفظ خواب، کاهش کل زمان خواب، نداشتن و یا کاهش خواب آرام است . اگرچه درمانهای دارویی تاثیرات مثبتی بر علائم سندروم پای بیقرار دارد اما مصرف طولانی مدت این داروها علاوه بر افزایش هزینه های درمانی عوارض جانبی زیاد وجدی برای بیمار ایجاد می کند درمان غیر دارویی که در حیطه طب مکمل و جایگزین قرار می گیرد به سه دسته کلی تقسیم می شود :

دسته اول درمانهای ذهن وجسم مانند طب فشاری ،ماساژ، طب سوزنی ، مراقبه ، تکنیکهای تن آرامی تای چی و یوگا ست ، دسته دوم طب سنتی چینی مانند هومیوپاتی، طب آیورودا ودسته سوم استفاده از محصولات طبیعی مانند گیاهان ،ویتامین ها و مواد معدنی استبیشترین روشهای مورد استفاده در سندروم پای بیقرار ورزش، مصرف ویتامین ها، دعا و مراقبه گزارش شده است.

یوگا شاخه ای از طب مکمل وشکل منحصر به فردی از ورزش است که دیدگاه کل نگرانه به انسان و نیازهای جسمی،روحی، روانی ومعنوی آن دارد.. اثرات قابل توجه آن در پیشگیری و مدیریت دیابت که شامل کنترل قند خون،مقاومت به انسولین ،کنترل چربی خون، فشارخون و شاخص توده بدنی، تایید شده است، یوگا چندین شاخه اصلی دارد، شاخه شناخته شده آن که بیشتر مورد استفاده واقع می شود هاتا یوگا است که بصورت تمرینات وضعیت گزینی (آسانا)تمرینات تنفسی (پرانایاما) و تمرینات تن آرامی و رهاسازی عضلات (شاوآسانا) می باشد.

انجام ورزش یوگا نیاز به تجهیزات و فضای خاصی ندارد و بیماران می توانند در صورت آموزش این ورزش را به راحتی یاد گرفته و در منزل انجام دهند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست

منابع:

diabetes