دیابت نوعی بیماری ست که بر میزان  قند خون تأثیر می گذارد و در صورت عدم درمان یا کنترل، مشکلات زیادی برای سلامتی به وجود می آورد. هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد، اما می توان آن را با رعایت مسایلی رو به بهبودی پیش برد. اشخاص می‌توانند با تغییر دارو و تغییر شیوه زندگی دیابت را مدیریت کنند. 

دیابت نوع 1 نوعی بیماری خود ایمنی است که با نابودی سلول های لوزالمعده که مسئول تولید انسولین در بدن هستند ایجاد می شود. این به این معنی است که بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 1 قادر به تولید انسولین نیست، و بدون انسولین بدن نمی تواند میزان گلوکز خون را تنظیم کند.

افراد مبتلا به دیابت نوع 2 حساسیت کمتری نسبت به انسولین دارند، به این معنی که بدن آنها به اندازه نیاز انسولین نمی‌سازد و یا به اندازه  لازم از انسولین تولید شده استفاده نمی کند. اینها دو نوع از متداول ترین انواع دیابت هستند.

در این مقاله به بررسی روش های درمانی و تغییراتی در شیوه زندگی می پردازیم که می تواند به کاهش اثرات دیابت بر سلامتی فرد کمک کند.

آیا دیابت قابل درمان است؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد، اما این بیماری می تواند رو به بهبودی پیش برود. و این به این معناست که:

وقتی دیابت رو به بهبودی پیش می رود، بدن هیچ علامتی از بیماری نشان نمی دهد، اگرچه این بیماری از نظر فنی هنوز هم در بدن فرد وجود دارد.

پزشکان در مورد آنچه که دقیقاً تعریف بهبودی را تشکیل می دهد، به توافق نهایی نرسیده اند، اما همه آنها سطح A1C زیر 6 درصد را به عنوان یک عامل مهم ذکر می کنند. سطح A1C میزان قند خون فرد را در طی بازه ی زمانی بیش از 3 ماه نشان می دهد.

مطابق با نوع و میزان مراقبت های لازم برای دیابت، بهبودی می تواند اشکال مختلفی داشته باشد:

ترمیم جزئی: هنگامی که فرد بتواند حداقل 1 سال سطح قند خونش را بدون استفاده از دارو های دیابت پایین تر ازسطح قند خون افراد مبتلا به دیابت نگه دارد.

همچنین ببینید:

کدام افراد دیابتی میتوانند روزه بگیرن ؟

بهبود کامل: هنگامی که سطح قند خون فرد بدون مصرف هیچگونه دارویی به طور کامل و خارج از محدوده دیابت یا پیش دیابت به حد طبیعی برگردد و حداقل 1 سال دراین سطح نرمال باقی بماند.

بهبودی طولانی مدت: هنگامی که بهبودی حداقل 5 سال به طول بیانجامد.

 فرد مبتلا حتی اگر به مدت 20 سال سطح قند خون طبیعی خود را حفظ کند، پزشک همچنان این وضعیت را بهبودی تلقی می‌کند و نه درمان.

رسیدن به وضعیت بهبود در دیابت می تواند به سادگی و با ایجاد تغییر در روال ورزشی یا رژیم غذایی اتفاق بیفتد.

مدیریت دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی است که اغلب در دوران کودکی بروز می کند. و هنگامی رخ می دهد که بدن به اشتباه به سلول های بتای لوزالمعده حمله کند و توانایی آنها در تولید انسولین را (که بدن برای استفاده صحیح از قند خون به آن نیاز دارد) از بین ببرد.

آگاهی از ابتلا به دیابت نوع 1 می تواند بسیار سخت و ترسناک باشد، اما با این وجود بسیاری از افراد به خوبی شرایطشان را مدیریت می کنند و از شدت یافتن علائم و عوارض شدید جلوگیری می‌کنند.

درمان با انسولین

تزریق انسولین شایع ترین درمان برای دیابت نوع 1 است. افراد می توانند این تزریقات را خودشان در خانه انجام دهند.

طیف وسیعی از میزان تزریق انسولین در دسترس است که بسته به سرعت کار انسولین و ماندگاری تأثیرات آن در بدن متفاوت است.

درمان با انسولین دارای سرعت های مختلفی از اثرگذاری است. اطلاعات زیر انواع، سرعت کار و مدت ماندگاری انسولین را نشان می دهند.

نوع انسولین | سرعت عمل | مدت زمان

تزریق سریع| ۵ تا ۱۵دقیقه| ۳ تا ۵ساعت

تزریقات کوتاه مدت| ۳۰تا۶۰ دقیقه| ۶تا۸ساعت

تزریق طولانی مدت| ۶۰تا۱۲۰ دقیقه| ۱۴تا۲۴ساعت

نقطه‌ی تزریق نکته‌ی مهمی است، زیرا نقاط مختلف بدن انسولین را با سرعت های مختلف جذب می کنند. به عنوان مثال، در تزریقات داخل شکم =، جذب انسولین سریع‌تر صورت می‌گیرد، ولی انسولینی که از طریق کمر و باسن وارد جریان خون می‌شود برای جذب به زمان بیشتری احتیاج دارد.

استفاده از وراپامیل

مطالعه ای بالینی در سال 2018 بر روی انسان نشان داد که نوعی داروی فشار خون به نام وراپامیل ممکن است برای مبتلایان به دیابت نیز مفید باشد.

در این مطالعه، افراد مبتلا به دیابت نوع 1 دوز هایی از وراپامیل دریافت کردند. در نتیجه این آزمایش نشان داد که سطح گلوکز ناشتا در این افراد نسبت به افرادی که دارو دریافت نکردند پایین تر بود. به نظر می رسد در مبتلایان به دیابت نوع 1، با مصرف این دارو تولید انسولین در لوزالمعده بهبود می یابد و در نتیجه نیاز به تزریق منظم انسولین کاهش پیدا می کند.

با این حال، FDA هنوز استفاده از وراپامیل را به عنوان درمانی برای دیابت تصویب نکرده است.

دستگاه های قابل کاشت و جایگذاری در بدن

دانشمندان مدت ها است که در مورد استفاده از دستگاه های قابل کاشت و جایگذاری در بدن برای مدیریت دیابت نوع 1 تحقیق می کنند.

این مطالعات در سال 2016 بر روی حیوانات و درباره دستگاهی قابل جایگذاری در بدن که می تواند از سلول های بتا در لوزالمعده محافظت کند صورت گرفت. محققان دریافتند که این دستگاه می‌تواند از سلول های بتا لوزالمعده موش تا مدت ۶ ماه محافظت کند.

و برای اولین بار در سال ۲۰۱۸، اف دی ای این دستگاه را با عنوان (دستگاهی قابل جایگذاری در بدن که با اتصال به اپلیکیشنی برای کنترل مداوم قند خون استفاده می‌شود) ثبت کرد.

مدیریت دیابت نوع 2

در حال حاضر، برای یک فرد برطرف کردن دیابت نوع 2 راحت تر از برطرف کردن دیابت نوع 1 است.

این امر به این دلیل است که دیابت نوع 2 یک بیماری خود ایمنی نیست و طیف وسیعی از عوامل بیرونی و عادات و سبک زندگی می تواند آن را بدتر کند.

اگرچه این بدان معناست که دیابت نوع 2 بسیار گسترده تر از دیابت نوع 1 است، اما همچنین به این معنی است که فرد مبتلا به دیابت نوع 2 می تواند شیوه زندگی و عادت های غذایی نسبتاً ساده ای برای خود ایجاد کند تا قند خون خود را به حد طبیعی برگرداند.

رژیم غذایی مورد مصرف و ابتلا به چاقی هر دو نقش اساسی در ایجاد دیابت نوع 2 دارند. به این ترتیب، افراد می توانند علائم دیابت نوع 2 را با رعایت تغییرات خاصی در شیوه زندگی شان که شامل بهبود رژیم غذایی و برنامه ورزشی است، کنترل کنند.

دارو ها

در حالی که تنظیمات سبک زندگی می تواند به کاهش تأثیر دیابت نوع 2 کمک کند، بسیاری از مبتلایان به این بیماری برای کاهش قند خون و افزایش تولید و حساسیت بدن به انسولین باید دارو هایی را مصرف کنند.

این دارو ها شامل:

مهار کننده های آلفا گلوکزیداز: این دارو ها از تجزیه نشاسته جلوگیری می کنند و به کاهش قند خون کمک می کنند. افراد باید آنها را در کنار اولین قاشقشان ازیک وعده غذایی میل کنند. آکاربوز و میگللیتول مهار کننده های متداول آلفا گلوکزیداز برای مبتلایان به دیابت هستند.

بیگوانید ها: این دسته از دارو ها شامل متفورمین هستند که یک داروی متداول برای دیابت است. بیگوانید ها به کبد دستور می دهند که گلوکز کمتری تولید کند و حساسیت به انسولین را در عضلات افزایش دهد.

گیرنده اسید های صفراوی (BAS):  Colesevelam یک BAS است که کلسترول مضر و همچنین قند خون را کاهش می دهد. این دارو ها وارد جریان خون نمی شوند، بنابراین افرادی که مشکل کبدی دارند می توانند با خیال راحت از این دارو ها استفاده کنند.

آگونیست های دوپامین -2: این دارو ها قند خون را بعد از وعده غذایی کاهش می دهند. نمونه های آن شامل بروموکریپتین است.

مهار کننده های DPP-4: این دارو ها به مدیریت طولانی مدت گلوکز کمک می کنند بدون اینکه منجر به هیپوگلیسمی شود. آنها به ترکیباتی بنام GLP-1 کمک می کنند تا به مدت طولانی تری در بدن بمانند و این باعث کاهش سطح گلوکز می شود. آلوگلیپتین، لیناگلیپتین، ساکساگلیپتین و sitagliptin مهارکننده های DPP-4 هستند که در حال حاضر در دسترس هستند.

مگلیتینید ها: این دارو ها سلول های بتا موجود در لوزالمعده را تحریک می کنند تا انسولین آزاد کنند. نگاتلینید و رپاگلینید مگلیتینید هستند که در حال حاضر در دسترس هستند.

مهار کننده های SGLT2: این دارو ها مسیر واکنش های پروتئین بنام SGLT2 را که باعث جذب مجدد گلوکز در کلیه ها می شوند، مسدود می کنند. و این کار به نوبه خود باعث می‌شود که بدن گلوکز موجود در خون را از طریق ادرار آزاد کند که این نیز باعث کاهش سطح قند خون می‌شود. اینها یک دسته ی جدید از دارو ها هستند که شامل کاناگلیفلوزین، داپاگلیفلوزین و امپاگلایفلوزین می‌شوند.

Sulfonylureas: این دارو ها باعث آزاد شدن بیشتر انسولین از سلول های بتا می شوند. سولفونیل اوره ها یک گروه قدیمی از دارو ها هستند، اما تنها سولفونیل اوره نسل اول که هنوز هم در حال استفاده است کلرپروپامید است. گلیمپیرید، گلیپیزید و گلیبورید دارو های جدیدتری هستند که باعث عوارض جانبی کمتری می شوند.

تیازولیدین دیون: این دارو ها باعث بهبود عملکرد انسولین در چربی و ماهیچه ها و همچنین کاهش تولید گلوکز در کبد می شوند. این گروه شامل روزیگلیتازون و پیوگلیتازون می‌شود.

بسته به شدت و بروز دیابت، پزشکان ممکن است یکی از این دارو ها یا ترکیبی از آنها را تجویز کنند. درمان ترکیبی گران تر است و خطر عوارض جانبی بیشتری دارد اما اغلب تأثیر مهار کننده تری بر گلوکز دارد.

افراد مبتلا به دیابت نوع 2 اغلب نیازی به انسولین اضافی ندارند. از آنجا که بر خلاف تولید انسولین، حساسیت به انسولین، مسئله اصلی برای مبتلایان به دیابت  نوع 2 است، دارو ها بر کاهش قند خون و بهبود جذب انسولین تمرکز می کنند.

تحقیق در مورد روش های واژگونی

مطالعه ای در سال 2016 نشان داد که مداخلات خاصی می تواند به بهبود دیابت نوع 2 کمک کند، از جمله:

روال برنامه‌ی ورزشی شخصی

رژیم های سخت

دارو های کنترل کننده گلوکز

چهار ماه پس از این مداخلات، مشاهده شد که 40 درصد از بیماران قادر به متوقف کردن دارو های خود بودند و درحالت بهبودی جزئی یا کامل باقی مانده بودند.

مدیریت دیابت حاملگی

دیابت حاملگی نوعی از دیابت است که در دوران بارداری ایجاد می شود و پس از تولد کودک برطرف می شود.

بسیاری از دارو های دیابت بر روی جنین در حال رشد تأثیر منفی دارند، بنابراین در مورد گزینه های بی خطر برای کاهش قند خون و تقویت انسولین در دوران بارداری حتما با پزشک مشورت کنید.

افراد مبتلا به دیابت حاملگی باید میزان قند خون خود را کنترل کنند و به طور مرتب و منظم ورزش کنند. اما اگر این امور اثر مطلوب مورد نظر را نداشته باشند، پزشک ممکن است برای کنترل میزان قند خون انسولین تجویز کند.

مطالعات معتبر بسیار کمی تأیید می کنند که دارو های دیگر (دارو هایی غیر از انسولین) برای زنان و نوزادان بی خطر هستند. انجمن دیابت آمریکا (ADA) توصیه می کند از مصرف این دارو ها در دوران بارداری خودداری کنید اگرچه برخی پزشکان این دارو ها را تجویز می‌کنند.

تغییر شیوه زندگی برای دیابت نوع 2 :

دو تغییر اصلی در شیوه زندگی می توانند به مدیریت دیابت نوع 2 کمک کنند: ورزش و رژیم غذایی.

ورزش و کاهش وزن

داشتن یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم اولین اقدامات برای مدیریت دیابت نوع 2 هستند. کاهش وزن سنگ بنای درمان مبتلایان به این بیماری است.

یک مطالعه در سال 2010 نشان داده است که افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن متوسط می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را تا 58 درصد کاهش دهد.

در مقاله ای درباره ی مراقبت های دیابت بیان شده است که مبتلایان به دیابت نوع 2 باید در هفته 150 دقیقه در فعالیت های هوازی شرکت کنند، این فعالیت ها شامل:

شنا کردن

پیاده روی سریع

دوچرخه سواری

انجام این فعالیت های بدنی در پنج جلسه 30 دقیقه ای در طول هفته می تواند به فرد کمک کند که با مدیریت و به صورت منظم این میزان ورزش را انجام دهد. که گفته می‌شود این میزان فعالیت ممکن است برای کمک به بدن در مدیریت علائم دیابت کافی باشد.

نکات مربوط به رژیم غذایی

نکات مربوط به رژیم غذایی برای کنترل دیابت نوع 2:

محدود کردن کربوهیدرات ها: جایگزین کردن غذا های پر پروتئین و پر فیبر به جای کربوهیدرات ها در رژیم غذایی می‌تواند به تنظیم قند خون کمک کند.

قند کمتری بخورید: جایگزینی  قند هایی مانند استویا ممکن است به برخی از افراد در مدیریت علائم دیابت کمک کند.

مواد غذایی سرشار از فیبر: فیبر می تواند به کند شدن هضم کربوهیدرات ها و قند ها کمک کند.

غذا هایی که در این نوع رژیم غذایی قرار دارند:

سبزیجات

میوه ها

غلات کامل

پروتئین ها

محصولات لبنی کم چرب

یک رژیم متنوع تضمین می کند که بدن تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند. افراد همچنین باید کالری کمتری مصرف کنند و سعی کنند در هر وعده غذایی مقادیری از موادی مشابه کربوهیدرات ها را نیز مصرف کنند.

غذا های پر چربی اشباع نشده مانند ماهی، آجیل و روغن نباتی نیز برای پایین آمدن قند خون بسیار مفید هستند.

یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم های مناسب برای سلامت قلب، می‌تواند برای کاهش خطر یا اثرات دیابت نیز موثر و مفید باشد.

عمل جراحی

اگر تغییرات رژیم غذایی و ورزش یا ممکن موفقیت آمیز نباشند، فرد می تواند از طریق جراحی های مربوط به چاقی به کاهش وزن برسد.

با این حال، این آخرین روش درمانی برای مبتلایان به بیماری چاقی است و در واقع زمانی صورت می‌گیرد که هیچ گزینه درمانی دیگری برای آنها موفق و اثر گذار نبوده باشد.

این نوع جراحی شامل کاهش اندازه معده است که به افراد کمک می کند بعد از خوردن مقدار کمی از غذا احساس پر شدن و سیری کنند. برخی از انواع جراحی ها همچنین آناتومی شخص را تغییر می دهند و ممکن است سطح هورمون هایی را که باعث افزایش وزن می شوند دستکاری کنند.

عمل جراحی باند معده و جراحی برای پس معده دو نمونه بارز این نوع جراحی ها در پزشکی هستند.

هر دو عمل خطراتی را در پی خواهند داشت، بنابراین پزشکان معمولاً  آنها را به عنوان گزینه های اول پیشنهاد نمی کنند. همچنین بیمه ها نیز به ندرت جراحی های چاقی را پوشش می دهند.

جمع بندی

هیچ درمان کاملی برای دیابت در دسترس نیست، اما برخی از روش های درمانی امیدوار کننده در حال توسعه هستند.

ارتباط مستقیم با یک پزشک توانمند و تحت نظر او بودن ممکن است به افراد کمک کند تا بتوانند گزینه های درمانی را پیدا کنند که می تواند دیابت را در آنها به بهبودی برساند.

انواع 1 و 2 دیابت بیماری هایی مادام العمر هستند، اما اقدامات درمانی مناسب می تواند به شخص مبتلا به هر دو نوع کمک کند تا زندگی سالم و پویایی داشته باشند.

سوال:

بهترین روش برای جلوگیری از دیابت چیست؟

پاسخ:

در واقع هیچ راهی برای جلوگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد زیرا ممکن است ریشه ژنتیکی داشته باشد و یا در اثر ویروس ایجاد شده باشد.

اگرچه دیابت نوع 2 نیز ممکن است به نوعی ریشه‌ی ژنتیکی داشته باشد، اما تا حد زیادی تحت تأثیر عواملی مانند شیوه زندگی قرار می گیرد. بهترین راه برای پیشگیری از دیابت نوع 2 داشتن یک رژیم غذایی سالم، از جمله میوه ها و سبزیجات با گلیسمی پایین، حفظ وزن سالم بدن و انجام دادن ورزش منظم است.

توجه: مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.