هیپوگلیسمی در نوزادان

هیپوگلیسمی اصطلاح پزشکی برای قند خون پایین است. در نوزادان، هیپوگلیسمی بلافاصله پس از تولد رایج است، اما معمولا زمانی که نوزاد شروع به تغذیه منظم می کند، این وضعیت برطرف می شود.

پزشکان معمولاً زمانی که نوزاد همچنان در بیمارستان است، هیپوگلیسمی را تشخیص می دهند. تا زمانی که قند خون آنها ثابت نشود، نوزادان مبتلا به هیپوگلیسمی را ترخیص نمی کنند.

با این حال گاهی اوقات هیپوگلیسمی ممکن است تشدید یابد. اگر هیپوگلیسمی پس از 48 ساعت اول پس از تولد رخ دهد، ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد.

هیپوگلیسمی در نوزاد قابل درمان است. با این حال بدون درمان این وضعیت پزشکی می تواند باعث آسیب ماندگار شود. والدین در صورت متوجه شدن علائم هیپوگلیسمی باید به سرعت به درمان اقدام کنند. پزشک ممکن است تغذیه منظم‌ یا مکمل شیر مادر با شیر خشک را توصیه کند.

علائم هیپوگلیسمی در نوزاد

تمامی نوزادان مبتلا به هیپوگلیسمی علائمی ندارند، به ویژه در مراحل اولیه. به همین دلیل بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز زایمان، قند خون را هنگام تولد برای نوزادانی که در معرض خطر هستند و پس از آن در فواصل منظم آزمایش می‌کنند.

اکثر پزشکان گلوکز خون زیر 47 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) را تعریف هیپوگلیسمی در نوزادان می دانند.

همچنین ببینید:

مراقب باشید دچار افت قند خون نشید!

هنگامی که نوزاد دارای علائم است، والدین ممکن است متوجه موارد زیر شوند:

• لرزش
• تغییر رنگ آبی یا سفید لب و پوست
• عدم علاقه به غذا خوردن
• عضلات ضعیف
• انرژی کم
• دمای پایین بدن
• تشنج

اگر قند خون به مدت 3 روز یا بیشتر کاهش یابد یا پایین بماند، هیپوگلیسمی ممکن است شدیدتر شود.

اگر نوزاد دچار هیپوگلیسمی باشد چه کاری می توان انجام داد؟

معمولاً نوزادان بلافاصله پس از تولد به طور موقت دچار هیپوگلیسمی می شوند. اگر این اتفاق رخ دهد پزشک قند خون آنها را کنترل می کند تا ببیند آیا به حالت عادی باز می گردد یا خیر. در این صورت ممکن است نیازی به درمان نباشد.

اگر نوزادی در روزها، هفته ها یا ماه ها پس از تولد علائم هیپوگلیسمی را نشان می دهد، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

پزشک ممکن است دادن شیر مادر، شیر خشک یا مخلوطی از گلوکز و آب برای افزایش سطح قند خون نوزاد را توصیه کند.

علائم هیپوگلیسمی در نوزادان مشابه بسیاری از بیماری های دیگر است، بنابراین کمک گرفتن از یک متخصص مهم است.

چه چیزی باعث هیپوگلیسمی در نوزاد تازه متولد شده می شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که نوزاد تازه متولد شده ممکن است دچار هیپوگلیسمی شود. از جمله موارد زیر است:

هیپوگلیسمی انتقالی

افت گلوکز خون یک واکنش طبیعی برای انتقال به زندگی خارج از رحم است. این به عنوان هیپوگلیسمی انتقالی شناخته می شود. تا زمانی که افت قند خون موقت و خفیف باشد، معمولاً به نوزاد آسیب وارد نمی شود.

هیپوگلیسمی انتقالی به این دلیل رخ می دهد که جنین در داخل رحم، مواد مغذی خود را جفت از طریق بند ناف دریافت می کند. درست پس از تولد، پزشک بند ناف را می‌بندد و قطع می‌کند. معمولاً وقتی نوزاد شروع به تغذیه منظم می کند، هیپوگلیسمی انتقالی به سرعت خود را اصلاح می کند. اما در برخی از نوزادان، این افت بسیار زیاد است و باعث کاهش خطرناک گلوکز خون می شود.

غذای ناکافی

برخی از نوزادان در بدو تولد غذای کافی دریافت نمی کنند. این موضوع می تواند زمانی اتفاق بیفتد که تاخیر در شیردهی وجود داشته باشد، زمانی که والدین شیردهی را زود انجام نمی دهند، یا زمانی که مشکلاتی در تامین شیر مادر وجود دارد.

شرایط پزشکی

شرایط پزشکی مختلفی وجود دارد که می تواند باعث مشکل در تغذیه نوزادان یا مشکل در جذب و ذخیره انرژی شود. این می تواند دلیل هیپوگلیسمی مداوم باشد.

برخی از نمونه‌هایی که بیماری های زمینه ای ممکن است باعث یا افزایش احتمال آن شود عبارتند از:

• هیپرانسولینیسم مادرزادی
• کم کاری تیروئید
• گالاکتوزمی
• عدم تحمل فروکتوز
• سندرم بکویث ویدمن
• سندرم سوتو
• سندرم کاستلو

استروئیدهای قبل از زایمان

طبق یک مطالعه سال 2020، هیپوگلیسمی یک عارضه جانبی رایج داروی استروئیدی بتامتازون است. گاهی اوقات پزشکان یک دوره از این دارو را به افراد بارداری که در معرض خطر زایمان زودرس هستند، تجویز می کنند، زیرا باعث تسریع رشد ریه جنین می شود.

این مطالعه نشان داد که بستن بند ناف با تأخیر می تواند محافظتی در برابر این عارضه جانبی در نوزادان نارس دیررس ایجاد کند.

عوامل خطر

نوزاد تازه متولد شده در صورتی که یکی از ویژگی های زیر را داشته باشد بیشتر در معرض ابتلا به هیپوگلیسمی است.

وزن زیاد در بدو تولد

نوزادانی که برای سن حاملگی خود بزرگ هستند نیازهای متابولیک و گلوکز بیشتری دارند. این موضوع می تواند احتمال هیپوگلیسمی را افزایش دهد، زیرا ممکن است گلوکز مورد نیاز خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت نکنند.

نوزادان با والدین مبتلا به دیابت نسبت به سن حاملگی خود بیشتر بزرگ هستند.

وزن کم در بدو تولد

نوزادانی که برای سن حاملگی خود کوچک هستند ذخایر چربی و گلیکوژن کمتری دارند. این بدان معنی است که آنها کمتر قادر به تولید گلوکز هستند و احتمال کاهش قند خون آنها بیشتر است، به خصوص اگر مسائل دیگری مانند تاخیر در تغذیه وجود داشته باشد.

نارس بودن

نوزادان نارس مشکلاتی مشابه نوزادان کوچک دارند. ممکن است گلوکز کافی تولید نکنند. آنها همچنین ممکن است در شیردهی مشکل داشته باشند یا مشکلات مربوط به تامین شیر مادر را تجربه کنند.

هیپوگلیسمی به ویژه در نوزادان نارس دیررس، که نوزادانی بین 34 تا 36.6 هفته متولد شده اند، رایج است.

عوارض حین زایمان

نوزادانی که استرس پری ناتال را تجربه می کنند که شامل عوارض زایمان مانند ناراحتی جنین، اکلامپسی یا هیپوترمی می شود، بیشتر در معرض خطر هیپوگلیسمی هستند. این به این دلیل است که آنها نیاز به انرژی بیشتری دارند.

نوزادانی که تحت این نوع استرس قرار می‌گیرند می‌توانند به طور موقت سطوح بالایی از انسولین داشته باشند و در نتیجه تمایل به قند خون پایین دارند که ممکن است روزها یا هفته‌ها طول بکشد.

تشخیص و درمان

اگر گلوکز خون در 4 ساعت اول زندگی به کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر یا در 4 تا 24 ساعت اول از 45 میلی گرم در دسی لیتر برسد، ممکن است پزشک تعداد دفعات تغذیه را برای افزایش گلوکز خون توصیه کنند.

اگر امکان تغذیه بیشتر با شیر مادر وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است مکمل شیر خشک را پیشنهاد کند.

یکی از مشکلات ارائه شیر خشک بلافاصله پس از تولد این است که ممکن است شیردهی را تحت تاثیر قرار دهد.

یک بررسی در سال 2021 بیان می‌کند که پزشکان به طور فزاینده‌ای توصیه می‌کنند که با ژل دکستروز خوراکی برای بهبود سطح گلوکز خون در نوزادان شروع شود، زیرا برخی شواهد نشان می‌دهند که این امر بر شیردهی تأثیر نمی‌گذارد.

اگر هیپوگلیسمی شدید باشد یا به ژل دکستروز خوراکی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است گلوکز وریدی را توصیه کند. نوزادانی که گلوکز خون بسیار پایینی دارند ممکن است نیاز به بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان برای نظارت داشته باشند.

عوارض هیپوگلیسمی در نوزادان

هیپوگلیسمی به این معنی است که نوزاد قند کافی در خون خود ندارد تا انرژی کافی برای سوخت بدن یا مغز خود را تامین کند. بحث های علمی مداوم در مورد سطح دقیقی که در آن ممکن است باعث آسیب شود وجود دارد.

هیپوگلیسمی گذرا که به سرعت برطرف می شود به ندرت مضر است. با این حال، هیپوگلیسمی شدید و پایدار یا درمان نشده ممکن است باعث عوارض جدی شود. این موارد عبارتند از:

• مشکلات رشدی
• ضربه مغزی
• تشنج
• مرگ

همچنین ببینید:

مهم ترین علت افت قند خون چیه؟

پیشگیری از هیپوگلیسمی

هیپوگلیسمی انتقالی بلافاصله پس از تولد طبیعی است، اما برخی روش ها می توانند خطر تبدیل شدن هیپوگلیسمی را به یک مشکل پایدار کاهش دهند. این شامل:

1. شناسایی زود هنگام نوزادانی که در معرض خطر هیپوگلیسمی هستند
2. تغذیه فوری در اولین ساعت پس از تولد
3. آزمایش گلوکز 30 دقیقه پس از اولین تغذیه برای نوزادان در معرض خطر
4. مکمل های اولیه برای نوزادانی که مشکلات تغذیه دارند

آزمایش گلوکز بعد از تولد از هیپوگلیسمی جلوگیری نمی کند، اما می تواند وضعیت را زود تشخیص دهد و به شما امکان می دهد درمان در اسرع وقت شروع شود. این احتمال آسیب رساندن به آن را کاهش می دهد.

خلاصه کلی

هیپوگلیسمی در نوزادان رایج و بلافاصله پس از تولد موقت است. با این حال، هیپوگلیسمی مداوم یا شدید بسیار جدی است. درمان سریع می تواند جان یک نوزاد را نجات دهد. اگر نوزاد تازه متولد شده علائم کلی هیپوگلیسمی را نشان می دهد، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

مهم است که در مورد هر راهکار با پزشک مشورت کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday