سرفه کردن نوعی واکنش رفلکسی است که گلو را از مخاط یا محرک های خارجی پاک می کند. در حالی که برخی افراد برای پاک کردن گلوی خود سرفه می کنند اما برخی بیماری ها باعث سرفه های مکرر می شوند.

سرفه ای که تا سه هفته زمان ببرد، سرفه حاد تعریف می گردد. اکثر سرفه ها در عرض دو هفته از بین می روند یا حداقل به طور قابل توجهی بهبود می یابند.

سرفه مداوم که بیش از هشت هفته طول بکشد، سرفه مزمن است.

سرفه مولد یا سرفه مرطوب، سرفه ای است که مخاط یا خلط ایجاد می کند.

سرفه های غیرمولد یا سرفه های خشک، مخاط یا خلط ایجاد نمی کنند.

در صورت وجود خون همراه با سرفه باید به پزشک مراجعه کرد.

علت سرفه کردن

سرفه می تواند ناشی از چندین بیماری به صورت موقت یا دائم باشد.

1-پاک کردن گلو

سرفه کردن یک روش برای پاکسازی گلو به شمار می رود. هنگامی که راه های تنفسی با مخاط یا ذرات خارجی مانند دود یا گرد و غبار مسدود می شود، سرفه یک واکنش سریع است که سعی می کند ذرات را پاک و تنفس را آسان سازد.

معمولاً این نوع سرفه نسبتاً نادر است اما با قرار گرفتن در معرض برخی عوامل مانند دود، سرفه افزایش می یابد.

همچنین ببینید:

سرفه مرطوب چیست؟ – علل، علائم و درمان آن

2-ویروس ها و باکتری ها

رایج ترین علت سرفه کردن، عفونت دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است.

عفونت های مجاری تنفسی معمولاً توسط ویروس ایجاد شده و ممکن است از چند روز تا یک هفته ادامه داشته باشند. عفونت های ناشی از آنفولانزا ممکن است کمی بیشتر زمان ببرند که اغلب به آنتی بیوتیک نیاز است.

3-سیگار کشیدن

سیگار کشیدن یکی از علل رایج سرفه کردن محسوب می شود. سرفه ناشی از سیگار تقریباً نوعی سرفه مزمن با صدای متمایز است.

4-آسم

یکی از علل رایج سرفه کردن در کودکان آسم است. به طور معمول سرفه ناشی از آسم شامل خس خس سینه است که تشخیص آن را آسان می کند.

تشدید آسم باید با استفاده از دستگاه تنفسی درمان شود. این امکان وجود دارد که کودکان با افزایش سن از آسم بهبود یابند.

5-داروها

برخی داروها عامل سرفه به شمار می روند، اگرچه این یک عارضه جانبی نادر است. مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) که معمولاً برای درمان فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند، می‌توانند عامل سرفه باشند.

دو مورد از آنها عبارتند از:

• زستریل
• وازوتک

با قطع دارو سرفه کردن متوقف می شود.

6-برخی بیماری های دیگر

سایر بیماری هایی که ممکن است باعث سرفه کردن شوند عبارتند از:

• آسیب به تارهای صوتی
• عفونت های باکتریایی مانند ذات الریه، سیاه سرفه و کروپ
• آمبولی ریه و نارسایی قلبی

بیماری رایج دیگر که می تواند باعث سرفه مزمن شود، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) است. در این حالت محتویات معده به مری برمی گردد. این جریان برگشتی باعث سرفه کردن فرد می شود.

آیا بارداری می تواند باعث سرفه کردن شود؟

بارداری معمولا باعث سرفه کردن نمی شود اما سیستم ایمنی بدن تغییر می کند. این موضوع می تواند به این معنی باشد که در دوران بارداری دچار سرفه یا سرماخوردگی می شوید. همچنین سرماخوردگی یا سرفه ممکن است بیشتر طول بکشد.

علت سرفه کردن بعد از غذا خوردن

اگر بعد از غذا خوردن سرفه می‌کنید ممکن است به اشتباه مواد غذایی به جای معده به سمت ریه‌ها رفته باشد. راه‌های تنفسی فوقانی در بیشتر مواقع غذا یا نوشیدنی را به ریه‌ها نمی برند.

در صورت این شرایط نگران نباشید، این وضعیت خطرناک نمی باشد. با داشتن مشکل در بلع یا سایر مشکلات گوارشی یا ریوی ممکن است این موضوع اتفاق بیفتد. اگر اغلب با سرفه کردن هنگام غذا خوردن مشکل دارید به پزشک اطلاع دهید.

کووید-۱۹ و سرفه کردن

سرفه یکی از علائم COVID-19 است که می تواند بخشی از یک سندرم پس از کووید (یا کووید طولانی مدت) باشد.

به عنوان بخشی از کووید طولانی مدت، سرفه کردن می تواند هفته ها یا ماه ها پس از آلوده شدن ادامه یابد. احتمالاً علائم دیگری نیز خواهید داشت، مانند احساس خستگی بسیار، مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن برخی موارد، مشکل تنفسی.

چه زمانی سرفه کردن اورژانسی است؟

اکثر سرفه ها به مدت دو هفته برطرف می شوند یا حداقل به طور قابل توجهی بهبود می یابند. در صورت عدم بهبود سرفه باید به متخصص مراجعه نمایید.

علائم عبارتند از:

• تب
• درد قفسه سینه
• سردرد
• خواب آلودگی
• گیجی

سرفه همراه با خون یا مشکل در تنفس نیاز به مراقبت فوری فوری پزشکی دارد.

درمان سرفه کردن

سرفه کردن را می توان به روش های مختلف درمان کرد که بستگی به علت آن دارد. برای افراد بزرگسال بیشتر درمان ها شامل خودمراقبتی است.

درمان های خانگی

سرفه کردن ناشی از ویروس با آنتی بیوتیک قابل درمان نمی باشد. با این حال می توانید آن را به روش های زیر تسکین دهید:

• مصرف آب فراوان جهت هیدراته ماندن
• بالا آورن سر در زمان خواب با بالش بیشتر
• استفاده از شربت سرفه برای تسکین گلو
• به طور منظم با آب نمک غرغره کنید تا خلط از بین رفته و گلو تسکین یابد
• اجتناب از مواد محرک از جمله دود و گردوغبار
• عسل یا زنجبیل را به چای داغ اضافه کنید تا تسکین دهنده سرفه گردد
• استفاده از اسپری های ضد احتقان برای رفع انسداد بینی و سهولت تنفس

همچنین ببینید:

علت سرفه آلرژیک و درمان خانگی آن

مراقبت پزشکی

به طور معمول مراقبت های پزشکی شامل معاینه گلو، گوش دادن به سرفه و بررسی علائم است.

اگر سرفه کردن به دلیل باکتری باشد، پزشک آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می کند. معمولاً برای درمان کامل سرفه باید دارو را به مدت یک هفته مصرف کنید.

همچنین ممکن است شربت های خلط آور تجویز گردد.

برخی آزمایشات موردنیاز:

• رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی ریه ها
• در صورت مشکوک بودن به واکنش آلرژیک، آزمایش خون انجام می شود
• بررسی و آزمایش بر مخاط جهت علائم باکتری یا سل

موارد دشوار نیاز به آزمایش بیشتر دارد:

• سی تی اسکن: سی تی اسکن دید عمیق تری از راه های تنفسی و قفسه سینه ارائه می دهد. هنگام تعیین علت سرفه کردن می تواند مفید باشد.
• تست PH مری: در شرایطی که سی تی اسکن مشکل را تشخیص ندهد، پزشک ممکن است شما را به متخصص گوارش یا متخصص ریه ارجاع می دهد.

در صورت عدم درمان چه کاری باید انجام داد؟

در بیشتر موارد سرفه کردن به طور طبیعی در عرض یک یا دو هفته پس از اولین بروز از بین می رود. سرفه کردن معمولاً باعث آسیب یا علائم طولانی مدت نمی شود.

در برخی موارد سرفه شدید باعث عوارض موقتی مانند موارد زیر می شود:

• خستگی
• سرگیجه
• سردرد
• شکستگی دنده ها

این موارد بسیار نادر هستند و معمولاً با درمان سرفه از بین می‌روند.

سرفه کردن اگر نشانه یک بیماری جدی باشد بدون درمان از بین نمی رود. در صورت عدم درمان وضعیت تشدید یافته و دیگر علائم ایجاد می شوند.

پیشگیری از بروز سرفه

در حالی که سرفه های نادر برای پاک کردن راه های تنفسی ضروری است، راه هایی وجود دارد که می توانید از سرفه های دیگر جلوگیری کنید.

برخی موارد به پیشگیری از سرفه های ناشی از عفونت کمک می کند:

• واکسینه شدن برای آنفولانزا، کووید-19 و ذات الریه
• اجتناب از افراد بیمار
• اجتناب از دست زدن به چشم، بینی و دهان
• دست های خود را اغلب با آب و صابون و یا با استفاده از مواد ضدعفونی کننده دست تمیز کنید

عدم سیگار کشیدن

سیگار کشیدن یکی از عوامل رایج سرفه مزمن است. درمان ناشی از سیگار می تواند بسیار دشوار باشد.

پس از ترک سیگار احتمال ابتلا به سرماخوردگی یا سرفه مزمن بسیار کمتر خواهد بود.

تغییرات رژیم غذایی

یک مطالعه قدیمی در سال 2004 نشان داد افراد که رژیم‌های غذایی سرشار از میوه، فیبر و فلاونوئیدها را مصرف می‌کنند احتمال علائم مزمن تنفسی مانند سرفه کردن را کمتر تجربه می کنند.

بیماری ها

برای جلوگیری از تماس با میکروب ها باید از افراد مبتلا به بیماری مسری مانند برونشیت اجتناب کنید.

دست های خود را مرتب شستشو داده و از به اشتراک گذاشتن ظروف، حوله یا بالش مشترک خودداری کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline

clevelandclinic