آلرژی غذایی چیست؟

آلرژی غذایی وضعیتی است که در آن برخی غذاها باعث ایجاد پاسخ ایمنی غیرطبیعی می شوند.

این موضوع به این دلیل است که سیستم ایمنی به اشتباه برخی از پروتئین های موجود در غذا را مضر تشخیص می دهد. سپس بدن طیف وسیعی از اقدامات محافظتی را انجام می دهد، از جمله آزاد کردن مواد شیمیایی مانند هیستامین که باعث التهاب می شود.

برای افرادی که آلرژی غذایی دارند، حتی قرار گرفتن در معرض مقادیر بسیار کمی از غذا سبب واکنش آلرژیک می شود.

آلرژی غذایی بسیار رایج است. حدود 6٪ از بزرگسالان و 8٪ از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهند؛ که این میزان در حال افزایش می باشد.

علائم آلرژی غذایی

بسته به نوع آلرژی، علائم ممکن است از چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن تا چند ساعت یا حتی چند روز بعد رخ دهد. آنها ممکن است شامل برخی موارد زیر باشند:

• تورم زبان، دهان یا صورت
• مشکل در تنفس
• فشار خون پایین
• استفراغ
• اسهال
• بثورات خارش دار

در موارد شدیدتر، آلرژی غذایی می تواند باعث آنافیلاکسی شود. برخی موارد می توانند کشنده باشند. بسیاری از عدم تحمل های غذایی اغلب با آلرژی های غذایی اشتباه گرفته می شوند. با این حال عدم تحمل غذایی هرگز سیستم ایمنی را درگیر نمی کند. این بدان معناست که اگرچه آنها می توانند به شدت بر شرایط زندگی شما تأثیر بگذارند، اما خطرناک نیستند.

همچنین ببینید:

همه چیز در مورد آلرژی و افسانه های آن

انواع حساسیت های غذایی

حساسیت غذایی واقعی را می توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد:

1. حساسیت غذایی وابسته به IgE ، رایج ترین نوع حساسیت ایجاد شده توسط سیستم ایمنی بدن با تولید آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین E یا (IgE) رخ می دهد. علائم چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از غذا خوردن ایجاد می شود. در این نوع آلرژی خطر آنافیلاکسی بیشتر است.
2. حساسیت غذایی غیروابسته به IgE ، این واکنش های آلرژیک توسط ایمونوگلوبولین E ایجاد نمی گردد؛ توسط سلول های دیگر سیستم ایمنی بدن رخ خواهد داد. تشخیص این نوع آلرژی سخت است.

در اینجا به چند مورد از رایج ترین آلرژی های غذایی اشاره می کنیم:

1_ شیر

آلرژی به شیر اغلب در نوزادان و کودکان خردسال دیده می شود. این یکی از شایع ترین آلرژی های دوران کودکی است که 2 تا 3 درصد از نوزادان و کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. این موضوع در بزرگسالان کمتر رایج است.

آلرژی به شیر گاو می تواند در هر دو شکل IgE و غیرIgE  رخ دهد، اما حساسیت به شیر گاو IgE شایع ترین و خطرناک ترین به شمار می رود.

کودکان یا بزرگسالان مبتلا به آلرژی IgE به مدت 5 تا 30 دقیقه پس از مصرف شیر گاو دچار واکنش می شوند. علائمی مانند تورم، بثورات، کهیر، استفراغ و در موارد نادر آنافیلاکسی ایجاد می گردد.

آلرژی غیر IgE معمولاً علائم بیشتری مانند استفراغ، یبوست یا اسهال و همچنین التهاب دیواره روده دارد.

تشخیص حساسیت به شیر بدون IgE می تواند بسیار دشوار باشد. این به این دلیل است که گاهی اوقات علائم می تواند نشان دهنده عدم تحمل غذایی باشد و هیچ آزمایش خونی برای آن وجود ندارد.

اگر تشخیص حساسیت به شیر گاو داده شود، تنها راه درمان پرهیز از شیر گاو و غذاهای حاوی آن است. این شامل هر نوع غذا یا نوشیدنی است که حاوی:

• شیر
• پودر شیر
• پنیر
• کره
• ماست
• بستنی

مادران نوزادان مبتلا به آلرژی نیز ممکن است مجبور شوند شیر گاو و غذاهای حاوی آن را از رژیم غذایی خود حذف کنند.

در مورد نوزادانی که از شیر مادر تغذیه نمی کنند، متخصص جایگزین مناسبی را برای شیر گاو توصیه می کند.

2_ تخم مرغ

آلرژی به تخم مرغ دومین علت شایع آلرژی غذایی در کودکان است.

68 درصد از کودکانی که به تخم مرغ آلرژی دارند، تا سن 16 سالگی دچار افزایش حساسیت می شوند.

علائم عبارتند از:

• ناراحتی های گوارشی، مانند معده درد
• واکنش های پوستی، مانند کهیر یا بثورات پوستی
• مشکلات تنفسی
• آنافیلاکسی (نادر است)

ممکن است به سفیده تخم مرغ حساسیت داشته باشید اما به زرده آن حساسیت نداشته باشید و یا بالعکس. این به این دلیل است که پروتئین های موجود در سفیده و زرده تخم مرغ کمی متفاوت است.

اغلب پروتئین هایی که باعث ایجاد آلرژی می شوند در سفیده تخم مرغ یافت می شوند، بنابراین آلرژی به سفیده تخم مرغ بیشتر رایج می باشد.

مانند سایر آلرژی ها، درمان آلرژی به تخم مرغ رژیم غذایی بدون تخم مرغ است.

یک مطالعه نشان داد تقریباً 67٪ از کودکان مبتلا به آلرژی به تخم مرغ می توانند مصرف کلوچه حاوی یک جزء تخم مرغ پخته شده را مصرف کنند.

برخی از مطالعات همچنین نشان داده‌اند که معرفی محصولات پخته شده به کودکان مبتلا به آلرژی به تخم‌مرغ می‌تواند زمان لازم برای رشد بیشتر از این بیماری را کوتاه کند. نتایج متناقض هستند و برای تأیید این موضوع به داده های بیشتری نیاز است.

3_ آجیل درختی

آلرژی به آجیل درختی، حساسیت به برخی از آجیل ها و دانه ها است.

این نوعی آلرژی غذایی بسیار رایج است که تصور می شود حدود 3٪ از جمعیت در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار دهد.

برخی از نمونه های آجیل درختی عبارتند از:

• آجیل برزیلی
• بادام ها
• بادام هندی
• آجیل ماکادمیا
• پسته
• گردو

این دسته از افراد به محصولات غذایی حاوی آن مانند کره و روغن آجیل نیز حساسیت خواهند داشت.

به این افراد توصیه می شود از انواع آجیل درختی اجتناب کنند، حتی اگر آنها فقط به یک یا دو نوع آلرژی دچار باشند. زیرا حساسیت به یک نوع آجیل درختی خطر ابتلا به انواع دیگر آجیل درختی را افزایش می دهد.

آلرژی می تواند بسیار شدید باشد و آلرژی به آجیل درختی عامل حدود 50 درصد مرگ و میرهای مربوط به آنافیلاکسی به شمار می رود.

به افراد مبتلا به آلرژی آجیل توصیه می شود که همیشه یک تزریق کننده خودکار اپی نفرین، همراه خود داشته باشند.

تزریق خودکار اپی نفرین یک عامل نجات دهنده است که به افراد مبتلا به آلرژی این امکان را می دهد که در صورت شروع واکنش آلرژیک شدید، یک شات آدرنالین به خود تزریق کنند. آدرنالین که به نام اپی نفرین نیز شناخته می شود، یک هورمون طبیعی است که واکنش گریز بدن شما را در هنگام استرس تحریک می کند.

4_ بادام زمینی

مانند آلرژی به آجیل درختی، آلرژی به بادام زمینی بسیار رایج است و می تواند باعث واکنش های آلرژیک شدید و کشنده شود.

با این حال این دو شرایط متمایز در نظر گرفته می شوند. با این وجود کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند اغلب به آجیل درختی نیز حساسیت دارند.

در حالی که دلیل ابتلا افراد به آلرژی به بادام زمینی مشخص نیست، تصور می‌شود افرادی که سابقه خانوادگی آلرژی به بادام زمینی دارند بیشتر در معرض خطر هستند.

آلرژی به بادام زمینی حدود 1-3٪ از کودکان و تا 2٪ از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد.

حدود 15 تا 22 درصد از کودکانی که دچار آلرژی به بادام زمینی می شوند، در دوران نوجوانی دچار آن نمی شوند.

مانند سایر آلرژی ها، حساسیت به بادام زمینی با استفاده از ترکیبی از موارد زیر تشخیص داده می شود:

• سابقه بیماری
• تست پوستی
• آزمایش خون

در حال حاضر، تنها درمان موثر اجتناب از بادام زمینی ها و محصولات حاوی بادام زمینی است.

5_ صدف

این حساسیت با حساسیت به ماهی تفاوت دارد. از جمله سخت پوستانی که سبب ایجاد واکنش های آلرژیک می شوند، عبارتند از:

• میگو
• خرچنگ
• لابستر
• گوش ماهی

شایع ترین محرک آلرژی به غذاهای دریایی پروتئینی به نام تروپومیوزین است. پروتئین های دیگری که ممکن است در تحریک پاسخ ایمنی نقش داشته باشند، آرژنین کیناز و پاروالبومین هستند.

علائم آلرژی به صدف معمولاً به سرعت ظاهر می شود و مشابه سایر آلرژی های غذایی IgE است.

آلرژی به صدف با گذشت زمان از بین نمی رود، بنابراین اکثر افراد مبتلا به این بیماری باید تمام صدف ها را از رژیم غذایی خود حذف کنند تا از بروز واکنش آلرژیک جلوگیری کنند.

جالب اینجاست که حتی بخار حاصل از پختن صدف می تواند باعث ایجاد حساسیت به صدف در افرادی شود که آلرژی دارند.

همچنین ببینید:

5 عامل تعجب آور که آلرژی زا هستند

6_ گندم

آلرژی به گندم یک پاسخ آلرژیک به یکی از پروتئین های موجود در گندم است. اغلب بر کودکان تأثیر می گذارد. اگرچه کودکان مبتلا به آلرژی گندم تقریبا تا دوازده سالگی از آن بهبود می یابند.

مانند سایر آلرژی ها، آلرژی به گندم می تواند منجر به ناراحتی گوارشی، کهیر، استفراغ، بثورات، تورم و در موارد شدید آنافیلاکسی شود.

اغلب با بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک اشتباه گرفته می شود که می تواند علائم گوارشی مشابهی داشته باشد.

آلرژی واقعی به گندم باعث پاسخ ایمنی به یکی از صدها پروتئین موجود در گندم می شود. این واکنش می تواند شدید و گاهی حتی کشنده باشد.

بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن ناشی از یک واکنش ایمنی غیرطبیعی به یک پروتئین خاص  گلوتن است که اتفاقاً در گندم نیز یافت می‌شود.

بیماری سلیاک همچنین می تواند در 10 تا 30 درصد افراد کشنده باشد، اگرچه این امر نادر است زیرا اکثر آنها می توانند با موفقیت از گلوتن اجتناب کنند.

7_  سویا

آلرژی به سویا تا 0.5 درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد و بیشتر در نوزادان و کودکان زیر 3 سال دیده می شود.

آنها توسط پروتئین موجود در سویا یا محصولات حاوی سویا تحریک می شوند.

علائم می تواند از خارش، سوزن سوزن شدن دهان و آبریزش بینی تا بثورات پوستی و آسم یا مشکلات تنفسی متغیر باشد. در موارد نادر، آلرژی به سویا نیز می تواند باعث آنافیلاکسی شود.

تعداد کمی از نوزادانی که به شیر گاو حساسیت دارند به سویا نیز حساسیت دارند.

محرک های غذایی رایج آلرژی به سویا شامل دانه های سویا و محصولات سویا مانند شیر سویا یا سس سویا است. از آنجایی که سویا در بسیاری از غذاها یافت می شود، خواندن برچسب مواد غذایی مهم است.

8_  ماهی

آلرژی به ماهی شایع است و حدود 7 درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد.

مشابه سایر آلرژی ها، افراد اغلب در دوران کودکی دچار آلرژی ماهی می شوند؛ اما غیرمعمول نیست که آلرژی به ماهی ممکن است در بزرگسالی نیز ایجاد شود.

مانند آلرژی به صدف، آلرژی به ماهی نیز می تواند یک واکنش آلرژیک جدی و کشنده ایجاد کند. علائم اصلی استفراغ و اسهال است، اما در موارد نادر، آنافیلاکسی نیز ممکن است رخ دهد.

این بدان معناست که به افرادی که به ماهی حساسیت دارند معمولاً یک تزریق خودکار اپی نفرین داده می شود تا در صورت خوردن تصادفی ماهی، آن را حمل کنند.

غذاهای دیگر

برخی از آلرژی های غذایی که کمتر رایج هستند؛ عبارتند از:

• بذر کتان
• دانه کنجد
• هلو
• موز
• آووکادو
• کیوی
• کرفس
• سیر
• دانه های خردل
• بابونه

اگر مشکوک به آلرژی غذایی هستید، باید به پزشک مراجعه نمایید.

نتیجه کلی

بسیاری از محصولات غذایی سبب ایجاد حساسیت می شوند: شیر گاو، تخم مرغ، آجیل درختی، بادام زمینی، صدف، ماهی، سویا و گندم.

برخلاف عدم تحمل غذایی، آلرژی غذایی به این دلیل است که سیستم ایمنی بدن شما برخی از پروتئین های موجود در غذا را به عنوان مضر تشخیص نمی دهد.

این موضوع می تواند باعث واکنش های کشنده شود. تنها راه درمان حذف غذا از رژیم غذایی است.

اگر مشکوک به آلرژی غذایی هستید، با پزشک در مورد آن صحبت کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline