اسید سیتریک چیست؟

اسید سیتریک اولین بار توسط یک محقق سوئدی در سال 1784 از آب لیمو به دست آمد.

این ترکیب بدون بو و بی رنگ تا اوایل دهه 1900 از آب لیمو تولید می شد تا زمانی که محققان دریافتند می تواند از قارچ سیاه نیز ساخته شود که وقتی از قند تغذیه می کند اسید سیتریک ایجاد می کند.

اسید سیتریک به دلیل ماهیت اسیدی و ترش مزه بودنش، اغلب به عنوان طعم دهنده و عامل نگهدارنده، به ویژه در نوشابه ها و آب نبات ها استفاده می شود. همچنین در داروها و ضد عفونی کننده ها کاربرد دارد.

صنایع غذایی

مرکبات و آب آنها بهترین منابع طبیعی اسید سیتریک هستند.

نمونه هایی از مرکبات عبارتند از:

• لیمو
• پرتقال
• گریپ فروت
• نارنگی

سایر میوه ها نیز حاوی اسید سیتریک هستند اما در مقادیر کمتر؛ که شامل گزینه های زیر است:

• آناناس
• توت فرنگی
• تمشک
• گیلاس
• گوجه فرنگی

نوشیدنی ها یا محصولات غذایی حاوی این میوه ها مانند سس گوجه فرنگی؛ حاوی اسید سیتریک هستند. اسید سیتریک در مواد تشکیل دهنده غذاها و مکمل ها تولید می شود.

منابع مصنوعی

تخمین زده می‌شود که غذاها و نوشیدنی‌ها 70 درصد از اسید سیتریک تولیدی و مکمل‌های دارویی و رژیمی 20 درصد را مصرف می ‌کنند و 10 درصد باقی‌مانده را به مواد پاک ‌کننده اختصاص می‌ دهند.

همچنین ببینید:

اسید لاکتیک و روش های کاهش و دفع آن

صنایع غذایی

• اسید سیتریک تولیدی یکی از رایج ترین افزودنی های غذایی در جهان است.
• از آن برای افزایش اسیدیته، افزایش طعم و حفظ مواد تشکیل دهنده استفاده می شود.
• نوشابه ها، آب میوه ها، آب نبات، غذاهای منجمد و برخی از محصولات لبنی اغلب حاوی اسید سیتریک تولیدی هستند.
• گاهی اوقات برای محافظت در برابر بوتولیسم، یک بیماری نادر اما جدی ناشی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید کننده سم، به میوه ها و سبزیجات کنسرو شده اضافه می شود.

داروها و مکمل های غذایی

اسید سیتریک یک ماده اصلی صنعتی در داروها و مکمل های غذایی است.

برای کمک به تثبیت و حفظ مواد فعال به داروها اضافه می شود. مکمل های معدنی مانند منیزیم و کلسیم نیز ممکن است حاوی اسید سیتریک (به شکل سیترات) باشند.

شوینده ها

اسید سیتریک یک ضدعفونی کننده مفید در برابر انواع باکتری ها و ویروس ها است. یک مطالعه نشان داد که ممکن است نورویروس انسانی را درمان یا از آن پیشگیری کند. خواص روشن کنندگی آن برای از بین بردن لکه ها موثر است.

فواید سلامتی و کاربردهای بدن

اسید سیتریک فواید و عملکردهای چشمگیری برای سلامتی دارد.

انرژی را متابولیزه می کند

سیترات اولین مولکولی است که در طی فرآیندی به نام چرخه اسید سیتریک تشکیل می شود. همچنین به عنوان چرخه تری کربوکسیلیک (TCA) یا چرخه کربس شناخته می شود، این واکنش های شیمیایی در بدن در تبدیل غذا به انرژی موثر هستند.

انسان و سایر موجودات بیشترین انرژی خود را از این چرخه می گیرند.

افزایش جذب مواد مغذی

1. مکمل های معدنی در اشکال مختلف در دسترس می باشند.
2. اما همه اشکال یکسان ایجاد نمی شوند، زیرا بدن شما از برخی آنها بهتر استفاده می کند.
3. اسید سیتریک میزان ورود مواد معدنی به خون را افزایش می دهد و به جذب بهتر این مواد کمک می کند.
4. به عنوان مثال سیترات کلسیم برای جذب نیازی به اسید معده ندارد. همچنین عوارض جانبی کمتری مانند گاز، نفخ یا یبوست نسبت به شکل دیگری به نام کربنات کلسیم دارد.
5. بنابراین کلسیم سیترات برای افرادی که اسید معده کمتری دارند، مانند افراد مسن، گزینه بهتری است.

محافظت در برابر سنگ کلیه

1. اسید سیتریک به شکل پتاسیم سیترات از تشکیل سنگ کلیه جدید جلوگیری می کند.
2. سنگ‌های کلیه توده‌های جامدی می باشند که از کریستال‌هایی ساخته شده‌اند که معمولاً از کلیه‌ها منشا می‌گیرند.
3. اسید سیتریک با افزایش ادرار از بروز سنگ کلیه پیشگیری می کند.
4. سنگ کلیه اغلب با اسید سیتریک به عنوان پتاسیم سیترات درمان می شود. مصرف غذاهای سرشار از این اسید طبیعی – مانند مرکبات – می تواند مزایای مشابهی برای جلوگیری از سنگ کلیه داشته باشد.

همچنین ببینید:

روش های جراحی سنگ کلیه و انواع آن

ایمنی و خطرات

اسید سیتریک تولید شده به طور کلی توسط سازمان غذا و دارو (FDA) بدون خطر شناخته می شود. هیچ مطالعه علمی برای بررسی ایمنی اسید سیتریک تولیدی در صورت مصرف زیاد برای مدت طولانی وجود ندارد. با این حال گزارش هایی از بیماری و واکنش های آلرژیک به این افزودنی وجود دارد.

یک گزارش درد مفاصل همراه با تورم و سفتی، درد عضلانی و معده، همچنین تنگی نفس را در چهار نفر پس از مصرف غذاهای حاوی اسید سیتریک تولیدی نشان داد.

این علائم مشابه در افرادی که اشکال طبیعی اسید مانند لیمو و لیموترش را مصرف می کردند مشاهده نشد.

محققان به نتیجه قطعی نرسیده اند که اسید سیتریک تولید شده مسئول این علائم است، اما توصیه کردند که استفاده از آن در غذاها و نوشیدنی ها بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد.

نتیجه کلی

اسید سیتریک به طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود، اما نسخه‌های مصنوعی آن که از نوعی قارچ تولید می‌شوند، معمولاً به غذاها، داروها، مکمل‌ها و مواد پاک‌ کننده اضافه می‌شوند.

در حالی که بقایای کپک از فرآیند تولید ممکن است در موارد نادر باعث ایجاد آلرژی شود، اسید سیتریک به طور کلی بی خطر تلقی می شود.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline