اختلال شنوایی، ناشنوایی یا کم شنوایی به ناتوانی کلی یا جزئی در شنیدن صداها اشاره دارد.

علائم ممکن است خفیف، متوسط، شدید یا عمیق باشد. فرد با ناشنوایی خفیف ممکن است در درک گفتار دچار مشکل شود، به خصوص اگر  صداهای زیادی در اطراف وجود داشته باشد، در حالی که بیماران با ناشنوایی متوسط ​​ممکن است به سمعک نیاز داشته باشند.

برخی از افراد به شدت ناشنوا هستند و برای برقراری ارتباط با دیگران به لب خوانی تکیه می کنند. افرادی که عمیقاً ناشنوا هستند اصلاً چیزی نمی شنوند و می توانند کاملاً متکی به لب خوانی یا زبان اشاره باشند.

علل کم شنوایی و ناشنوایی

برخی از بیماری ها یا شرایطی که می توانند باعث ناشنوایی شوند عبارتند از:

• سیتومگالوویروس
• اوریون
• مننژیت
• بیماری سلول داسی شکل
• سیفلیس
• بیماری لایم
• دیابت، زیرا مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض ابتلا به نوعی از دست دادن شنوایی هستند.
• کم کاری تیروئید
• آرتروز
• برخی از سرطان ها
• نوجوانان در معرض دود سیگار

گوش داخلی از ظریف ترین استخوان های بدن است و آسیب به پرده گوش یا گوش میانی می تواند به دلایل مختلف باعث کاهش شنوایی و ناشنوایی شود.

کاهش شنوایی و ناشنوایی

1. از دست دادن شنوایی: این کاهش توانایی شنیدن صداها به همان شیوه افراد دیگر است.
2. ناشنوایی: زمانی اتفاق می‌افتد که فرد نتواند گفتار را از طریق شنوایی درک کند، حتی زمانی که صدا تقویت می‌شود.
3. ناشنوایی عمیق: این مورد به کمبود کامل شنوایی اشاره دارد. فردی که ناشنوایی عمیق دارد اصلا قادر به تشخیص صدا نیست.

شدت اختلال شنوایی بر اساس میزان صداهای بلندتر باید تنظیم شود تا بتوانند صدا را تشخیص دهند.

همچنین ببینید:

کم شنوایی در کودکان!

شنوایی چگونه عمل می کند؟

امواج صوتی وارد گوش می شوند، به سمت مجرای گوش خارجی حرکت کرده و به پرده گوش برخورد می کنند که مرتعش می گردد.  ارتعاشات پرده گوش به سه استخوان معروف منتقل می شود.

این استخوان‌ها ارتعاشات را تقویت  و سپس توسط سلول‌های کوچک مو مانند در حلزون گوش جذب می‌شوند. داده های حرکتی از طریق عصب شنوایی به مغز ارسال می شود. مغز داده ها را پردازش می کند، که یک فرد با شنوایی عملکردی آنها را به عنوان صدا تفسیر می کند.

سه نوع مختلف کم شنوایی وجود دارد:

1_  کم شنوایی انتقالی

این بدان معنی است که ارتعاشات از گوش خارجی به گوش داخلی، به ویژه حلزون گوش عبور نمی کنند.

این نوع ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد، از جمله:

• تجمع بیش از حد جرم گوش
• گوش چسبناک
• عفونت گوش همراه با التهاب و تجمع مایعات
• پارگی پرده گوش
• عملکرد نادرست استخوانچه های گوش میانی
• ناهنجاری در پرده گوش

عفونت گوش می تواند سبب آسیب شده و عملکرد پرده گوش را کاهش دهد. استخوانچه ها ممکن است در نتیجه عفونت، ضربه یا هم جوش خوردن دچار اختلال شوند.

2_ کم شنوایی حسی عصبی

کم شنوایی در اثر اختلال عملکرد گوش داخلی، حلزون گوش، عصب شنوایی یا آسیب مغزی ایجاد می شود.

این نوع کم شنوایی به طور معمول به دلیل سلول های مویی آسیب دیده در حلزون گوش است. با افزایش سن، سلول های موئی بخشی از عملکرد خود را از دست می دهند و شنوایی ضعیف می شود.

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند، به ویژه صداهای با فرکانس بالا، یکی دیگر از دلایل رایج آسیب سلول های موئی است. سلول های موئی آسیب دیده را نمی توان جایگزین کرد.

ناشنوایی کامل حسی عصبی ممکن است در نتیجه ناهنجاری های مادرزادی، عفونت گوش داخلی یا ضربه به سر رخ دهد.

3_ کم شنوایی مختلط

این ترکیبی از کم شنوایی انتقالی و حسی عصبی است. عفونت های طولانی مدت گوش می تواند به پرده گوش و استخوانچه ها آسیب برساند.  گاهی اوقات، مداخله جراحی ممکن است شنوایی را بازیابی کند، اما همیشه موثر نیست.

ناشنوایی و گفتار

کاهش شنوایی بسته به زمانی که اتفاق می افتد می تواند بر توانایی گفتار تأثیر بگذارد.

کم شنوایی قبل از زبان آموزی

این ناتوانی در شنیدن کامل یا جزئی قبل از یادگیری نحوه بیان یا درک گفتار است.

فرد که کم شنوایی قبل از زبان آموزی با ناهنجاری مادرزادی متولد شده دارد یا در دوران نوزادی شنوایی خود را از دست داده است.

در اکثر موارد، افراد مبتلا کم شنوایی قبل از زبان آموزی دارای والدین و خواهر و برادر شنوا دارند. بسیاری نیز در خانواده هایی متولد می شوند که قبلاً زبان اشاره را نمی دانستند.

اگر قبل از 4 سالگی برای کودکان مبتلا به ناشنوایی قبل از زبان آموزی کاشت حلزون انجام شود، می توانند زبان شفاهی را با موفقیت یاد بگیرند.

زبان شفاهی و توانایی استفاده از نشانه های اجتماعی ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. به همین دلیل است که کودکان مبتلا به کم شنوایی، به ویژه آنهایی که علائم شدید دارند، نه تنها ممکن است رشد زبانی با تاخیر را تجربه کنند، بلکه رشد اجتماعی کندتری را نیز تجربه کنند.

در نتیجه، کودکانی که کم شنوایی قبل از زبان آموزی دارند، از نظر اجتماعی منزوی می شوند، مگر اینکه با سایر کودکانی که دارای شرایط مشابه هستند، به مدرسه‌ای بروند که دارای بخش نیازهای ویژه است.

کم شنوایی پس از زبان آموزی

اکثر افراد مبتلا به کم شنوایی دچار ناشنوایی پس از زبان اموزی هستند. آنها قبل از ابتلا به کم شنوایی، زبان گفتاری را یاد گرفته اند. عوارض برخی از داروها، ضربه، عفونت یا بیماری ممکن است باعث از دست دادن حس شنوایی آنها شده باشد.

در اکثر افراد مبتلا به ناشنوایی پس از زبان آموزی، کم شنوایی به تدریج شروع می شود.

اعضای خانواده، دوستان و معلمان ممکن است قبل از دیگران متوجه مشکل شنوایی شوند. بسته به شدت شنوایی، ممکن است فرد مجبور باشد از سمعک استفاده کند، کاشت حلزون را دریافت کند یا لب خوانی را یاد بگیرد.

افرادی که کم شنوایی را تجربه می کنند، بسته به اینکه چه زمانی رخ می دهد و چه مدت طول می کشد تا ایجاد شود، با مشکلات مختلفی روبرو می شوند. آنها ممکن است مجبور شوند از تجهیزات جدید استفاده کنند، تحت عمل جراحی قرار گیرند، زبان اشاره و لب خوانی را بیاموزند و از وسایل ارتباطی مختلف استفاده کنند.

احساس انزوا یک مشکل رایج است که گاهی اوقات می تواند منجر به افسردگی و تنهایی شود. این وضعیت همچنین ممکن است برای اعضای خانواده، عزیزان و دوستان نزدیک مشکلاتی ایجاد کند.

کم شنوایی یک طرفه و دو طرفه

کم شنوایی یک طرفه (SDD) ، به اختلال شنوایی فقط در یک گوش اشاره دارد، در حالی که ناشنوایی دو طرفه به معنای اختلال شنوایی در هر دو گوش است.

چنانچه فرد مبتلا به اختلال شنوایی یک طرفه باشد، تعیین منبع صدا ممکن است در مقایسه با کسانی که به خوبی از هر دو گوش می شنوند دشوارتر باشد. درک اینکه دیگران چه می گویند زمانی که صدای محیطی زیاد است ممکن است سخت باشد.

در محیط های نسبتا ساکت، فرد مبتلا به کم شنوایی یک طرفه از نظر توانایی های ارتباطی تقریبا با فردی که شنوایی طبیعی در هر دو گوش دارد، یکسان می باشد.

نوزادانی که با ناشنوایی یک طرفه متولد می شوند، تاخیر در گفتار دارند. زمانی که به مدرسه می روند ممکن است تمرکز آنها سخت تر باشد. فعالیت های اجتماعی ممکن است چالش برانگیزتر از کودکانی باشد که مشکل شنوایی ندارند.

علائم اختلال شنوایی

علائم اختلال شنوایی به علت آن بستگی دارد. برخی از افراد بدون توانایی شنیدن متولد می شوند، در حالی که برخی دیگر به طور ناگهانی به دلیل تصادف یا بیماری ناشنوا می شوند. برای اکثر افراد، علائم ناشنوایی به تدریج در طول زمان پیشرفت می کند.

اختلال شنوایی در نوزادان

علائم زیر ممکن است نشان دهنده مشکل شنوایی باشد:

• قبل از 4 ماهگی، کودک سر خود را به سمت صدا نمی چرخاند.
• در سن 12 ماهگی، کودک هیچگونه کلمه ای را بیان نکرده است.
• عدم عکس العمل کودک با صدای بلند.

نوزاد زمانی که بتواند شما را ببیند به شما پاسخ می دهد، اما زمانی که شما از او دور هستید؛ پاسخی از نوزاد دریافت نمی کنید.

اختلال شنوایی در کودکان

این علائم ممکن است در کودکان مشخص شود:

• کودک در ارتباط شفاهی از کودکان هم سن خود عقب است.
• کودک با صدای بسیار بلند صحبت می کند و تمایل دارد صداهایی بلندتر از حد معمول تولید کند.
• وقتی کودک صحبت می کند، گفته های او واضح نیست.

 چهار سطح ناشنوایی یا اختلال شنوایی وجود دارد:

1. کم شنوایی خفیف: فرد فقط می تواند صداهایی بین 25 تا 29 دسی بل (دسی بل) را تشخیص دهد. برای آنها ممکن است درک کلماتی که دیگران می گویند دشوار باشد، به خصوص اگر صدای پس زمینه زیاد باشد.
2. کم شنوایی متوسط: فرد فقط می تواند صداهای بین 40 تا 69 دسی بل را تشخیص دهد. استفاده از شنوایی به تنهایی بدون استفاده از سمعک بسیار دشوار است.
3. کم شنوایی شدید: فرد فقط صداهای بالاتر از 70 تا 89 دسی بل را می شنود. این گروه از افراد برای برقراری ارتباط باید لب‌خوانی کنند یا از زبان اشاره استفاده کنند، حتی اگر سمعک داشته باشند.
4. کم شنوایی عمیق: هر فرد که صدای زیر 90 دسی بل را نمی شنود ناشنوایی عمیق دارد. برخی از افراد مبتلا به کم شنوایی عمیق اصلا نمی توانند چیزی را بشنوند. ارتباط با زبان اشاره، لب خوانی یا خواندن و نوشتن انجام می شود.

تشخیص کم شنوایی

افراد با احساس کم شنوایی باید به پزشک مراجعه نمایند.

معاینه فیزیکی

پزشک با استفاده از اتوسکوپ به داخل گوش نگاه می کند. این ابزاری است که در انتهای آن یک نور وجود دارد.

موارد زیر ممکن است در طول معاینه تشخیص داده شود:

• انسداد ناشی از یک جسم خارجی
• تجمع جرم گوش
• عفونت در کانال گوش
• عفونت در گوش میانی، در صورت برآمدگی در پرده گوش.
• کلستاتوم، رشد پوست در پشت پرده گوش در گوش میانی.
• مایع در کانال گوش
• پارگی پرده گوش

تست غربالگری عمومی

پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که یک گوش خود را بپوشاند و توضیح دهد که چگونه کلماتی را که با صداهای مختلف گفته می شود می شنوند و همچنین حساسیت به صداهای دیگر را بررسی می کند.

برخی از آزمایش ها:

تست دیاپازون: به این تست Rinne نیز می گویند. دیاپازون یک وسیله فلزی دو شاخه است که در هنگام ضربه زدن صدا تولید می کند. این تست ممکن است به پزشک در تشخیص شنوایی و علت اصلی کمک کند.

دیاپازون مرتعش شده را روی استخوان ماستوئید پشت گوش قرار می دهد. از بیمار خواسته می شود زمانی را که دیگر هیچ صدایی نمی شنود نشان دهد.

از آنجایی که انتقال هوایی بیشتر از هدایت استخوانی است، بیمار باید بتواند ارتعاش دیاپازون را بشنود. اگر در این مرحله نمی توانند آن را بشنوند، به این معنی است که هدایت استخوانی آنها از هدایت هوایی آنها برتر است.

این نشان دهنده مشکلی است که امواج صوتی از طریق کانال گوش به حلزون گوش می رسد.

تست شنوایی سنجی: بیمار از هدفون استفاده می کند و صداها در یک زمان به یک گوش هدایت می شود. طیفی از صداها با تن های مختلف به فردا ارائه می شود. بیمار باید هر بار که صدایی شنیده می شود علامت دهد. هر تن با حجم های مختلف ارائه می شود.

تست مرتعش کننده استخوانی: این تست برای تعیین میزان عبور ارتعاشات از استخوانچه ها استفاده می شود. مرتعش کننده استخوان روی ماستوئید قرار می گیرد. هدف اندازه گیری عملکرد عصبی است که این سیگنال ها را به مغز می رساند.

غربالگری شنوایی کودکان

آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می کند که کودکان آزمایش شنوایی خود را در زمان های زیر انجام دهند:

• قبل از شروع مقطع دبستان
• در 6 و 8 و 10 سالگی
• حداقل یک بار در دوران دبیرستان

تست شنوایی نوزادان

تست گسیل های صوتی گوش (OAE) شامل قرار دادن یک پروب کوچک در گوش خارجی است. معمولاً در حالی که نوزاد خواب است انجام می شود.

اگر اکو وجود نداشته باشد، ممکن است نوزاد لزوماً مشکل شنوایی نداشته باشد، اما پزشکان باید آزمایش‌های بیشتری را انجام دهند تا مطمئن شوند و علت آن را بیابند.

درمان کم شنوایی و ناشنوایی

کم شنوایی حسی عصبی غیر قابل درمان است. زمانی که سلول های مویی حلزون صدمه دیده باشند، قابل ترمیم نیستند. با این حال، درمان ها و روش های مختلف می تواند به بهبود شرایط کمک کند.

همچنین ببینید:

معرفی انواع سمعک ها و کارایی متفاوت آنها

سمعک

انواع مختلفی از سمعک وجود دارد. آنها در طیف وسیعی از اندازه ها و سطوح قدرت هستند. سمعک ناشنوایی را درمان نمی کند بلکه صدایی را که وارد گوش می شود تقویت می کند تا شنونده واضح تر بشنود.

سمعک از باتری، بلندگو، تقویت کننده و میکروفون تشکیل شده است.  امروزه آنها بسیار کوچک هستند و می توانند در داخل گوش قرار گیرند. 

سمعک برای افرادی که ناشنوایی عمیق دارند مناسب نیست.

نمونه هایی از سمعک ها عبارتند از:

• سمعک های پشت گوش
• سمعک‌های نامرئی
• سمعک های داخل کانال
• سمعک های داخل گوش
• سمعک های RIC و RITE

کاشت حلزون

اگر پرده گوش و گوش میانی به درستی کار کنند، ممکن است فرد از کاشت حلزون استفاده کند.

کاشت حلزون برای کمک به بیمارانی که اختلال شنوایی ناشی از آسیب سلول های مویی در حلزون گوش ایجاد می شود، قرار داده می شود.

زبان اشاره و لب خوانی

برخی از افراد مبتلا به اختلال شنوایی ممکن است مشکلات گفتاری داشته باشند و همچنین در درک گفتار افراد دیگر دچار مشکل شوند.

لب خوانی و زبان اشاره می تواند جایگزین یا مکمل ارتباط شفاهی شود.

طیفی از زبان های اشاره وجود دارد که در برخی موارد به شدت با یکدیگر متفاوت هستند.

لب خوانی

لب خوانی همچنین به عنوان گفتارخوانی شناخته می شود، روشی برای درک زبان گفتاری با مشاهده حرکات لب، صورت و زبان گوینده.

افرادی که پس از یادگیری صحبت کردن دچار اختلال شنوایی شده اند، می توانند لب خوانی را یاد بگیرند. این در مورد افرادی که کم شنوا متولد می شوند صدق نمی کند.

زبان اشاره

این زبانی است که از علائمی استفاده می‌کند که با دست‌ها، حالات صورت و حالت‌های بدن ایجاد می‌شوند، اما صدا ندارند. این عمدتا توسط افرادی که ناشنوا هستند استفاده می شود.

انواع مختلفی از زبان اشاره وجود دارد.

پیشگیری

هیچ چیز نمی تواند از مشکلات شنوایی که از بدو تولد رخ می دهد یا اختلالات شنوایی به دلیل بیماری یا تصادف جلوگیری کند.

با این حال، می توان اقداماتی را برای کاهش خطر از دست دادن بخشی از حس شنوایی انجام داد.

ساختارهای گوش می توانند به روش های مختلف آسیب ببینند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سر و صدای بالاتر از 85 دسی بل؛ در نهایت می تواند باعث کاهش شنوایی شود.

اقدامات زیر ممکن است به محافظت از شنوایی شما کمک کند:

1. تلویزیون، رادیو، پخش کننده های موسیقی: صدا را خیلی زیاد بلند نکنید. کودکان به اثرات مخرب موسیقی با صدای بلند حساس هستند. اسباب بازی های پر سر و صدا می توانند شنوایی کودکان را در معرض خطر قرار دهند.
2. هدفون: استفاده از هدفون و هندزفری با صدای بلند می تواند سبب آسیب به سلول های موئی گوش داخلی و کم شنوایی شود.
3. بهداشت حرفه ای: اگر در محیط های پر سر و صدا کار می کنید، از محافظ گوش استفاده کنید.
4. مکان های تفریحی: اگر به کنسرت، مسابقات اتومبیل رانی و سایر رویدادهای پر سر و صدا می روید، از محافظ گوش استفاده کنید.
5. گوش پاک کن: از گوش پاک کن برای تمیز کردن گوش ها استفاده نکنید.  استفاده از آن ممکن است سبب آسیب به پرده گوش شود.

شنوایی اغلب با افزایش سن تشدید می یابد، اما با انجام اقدامات پیشگیرانه صحیح می توان خطر را کاهش داد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday