مسمومیت غذایی چیست؟

مسمومیت غذایی نتیجه خوردن غذای آلوده، فاسد یا سمی است. شایع ترین علائم مسمومیت غذایی عبارتند از تهوع، استفراغ و اسهال.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، سالانه 48 میلیون نفر در ایالات متحده (یا حدود 1 از 7 نفر) به نوعی مسمومیت غذایی مبتلا می شوند. از 48 میلیون نفر، 128000 نفر در بیمارستان بستری می شوند.

علائم مسمومیت غذایی

بسته به منبع عفونت، علائم ممکن است متفاوت باشد.

موارد متداول مسمومیت غذایی معمولاً شامل برخی از علائم زیر است:

• درد در نواحی شکم
• اسهال
• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تب خفیف
• ضعف
• سردرد

علائم مسمومیت غذایی خطرناک عبارتند از:

• اسهال که بیش از 3 روز زمان ببرد
• تب بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد)
• مشکل در دیدن یا صحبت کردن
• علائم کم آبی شدید، که ممکن است شامل خشکی دهان، عدم دفع ادرار
• خون در ادرار

اگر هر یک از این علائم را داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.

مدت زمان مسمومیت غذایی

مدت زمانی مسمومیت غذایی به منبع عفونت بستگی دارد، اما می تواند از 30 دقیقه تا 8 هفته متغیر باشد. با یا بدون درمان، اکثر موارد در عرض 1 هفته برطرف می شوند.

همچنین ببینید:

مسمومیت دارویی چیست؟ – علائم و درمان آن

علل مسمومیت غذایی

اغلب مسمومیت های غذایی را می توان در یکی از سه علت اصلی مشخص کرد: باکتری ها، انگل ها یا ویروس ها.

این پاتوژن ها را می توان تقریباً در تمام غذاهایی که انسان مصرف می کند یافت. با این حال، گرمای حاصل از پخت و پز معمولاً پاتوژن های موجود در غذا را از بین می برد. غذاهایی که به صورت خام مصرف می شوند، منابع رایج مسمومیت غذایی هستند، زیرا فرآیند پخت و پز را طی نمی کنند.

گاهی اوقات، غذا در مدفوع یا استفراغ با ارگانیسم ها تماس پیدا می کند.  این موضوع به احتمال زیاد در صورت آماده کردن غذا توسط فرد بیمار و در صورت عدم شستن دست ها قبل از پخت غذا می باشد.

گوشت، تخم مرغ و محصولات لبنی اغلب آلوده هستند. آب همچنین ممکن است به ارگانیسم هایی که باعث بیماری می شوند آلوده باشد.

باکتری ها

باکتری ها تا حد زیادی رایج ترین علت مسمومیت غذایی محسوب می شوند. علل باکتریایی مسمومیت غذایی عبارتند از:

•  E. coli(اشریشیا کلی)
• لیستریا مونوسیتوژنز
• سالمونلا
• کامپیلوباکتر
• کلوستریدیوم بوتولینوم
• استافیلوکوکوس اورئوس
• شیگلا

سالمونلا بزرگترین عامل باکتریایی است که دلیل اصلی مسمومیت غذایی در ایالات متحده است. با توجه به CDCT، تخمین زده می شود که سالانه 1،350،000 مورد مسمومیت غذایی، از جمله 26،500 بستری شدن در بیمارستان، به دلیل عفونت سالمونلا باشد.

کمپیلوباکتر و کلستریدیوم بوتولینوم، دو باکتری کمتر شناخته شده و کشنده هستند که می توانند در غذا باشند.

انگل ها

مسمومیت غذایی ناشی از انگل ها به اندازه مسمومیت غذایی ناشی از باکتری ها رایج نیست، اما انگل هایی که از طریق غذا پخش می شوند بسیار خطرناک هستند. آنها عبارتند از:

• توکسوپلاسما گوندی
• لامبلیا ژیاردیا

توکسوپلاسموز عامل اصلی مرگ و میر ناشی از مسمومیت غذایی در ایالات متحده است. توکسوپلاسما گوندی در خاک گربه نیز یافت می شود.

انگل ها می توانند در دستگاه گوارش زندگی کنند و برای سال ها ناشناخته باقی بمانند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و افراد باردار در معرض خطر عوارض جانبی جدی تری هستند اگر انگل های خاصی در روده آنها ساکن شوند.

ویروس ها

مسمومیت غذایی ممکن است توسط یک ویروس نیز ایجاد شود، مانند:

• نوروویروس که گاهی به عنوان ویروس نورواک نیز شناخته می شود
• روتاویروس
• آستروویروس
• ساپوویروس
• ویروس هپاتیت A

نوروویروس هر سال باعث 19 تا 21 میلیون مورد استفراغ و اسهال در ایالات متحده می شود. در موارد نادر، می تواند کشنده باشد. سایر ویروس ها علائم مشابهی دارند، اما کمتر رایج هستند.

ویروسی که باعث بیماری کبدی هپاتیت A می شود می تواند از طریق غذا نیز منتقل شود.

درمان های مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی معمولاً در خانه قابل درمان است.

در اینجا چند راه برای کمک به درمان مسمومیت غذایی آورده شده است:

همچنین ببینید:

6 درمان طبیعی موثر برای حالت تهوع صبحگاهی در دوران بارداری!!!

هیدراته ماندن

اگر دچار مسمومیت غذایی شده اید، مهم است که هیدراته بمانید. نوشیدنی های ورزشی حاوی الکترولیت بالا می توانند مفید باشند. آب میوه و آب نارگیل می تواند به رفع خستگی کمک کند.

از کافئین که ممکن است دستگاه گوارش را تحریک کند خودداری کنید.  دمنوش های بدون کافئین یا گیاهان تسکین دهنده مانند بابونه، نعناع فلفلی ممکن است به تسکین ناراحتی معده کمک کنند.

مصرف داروهای بدون نسخه (OTC)

داروهای بدون نسخه (OTC) مانند لوپرامید و بیسموت ساب سیترات می توانند در کنترل اسهال و سرکوب حالت تهوع کمک کنند.

با این حال، قبل از استفاده از این داروها باید با پزشک مشورت کنید، زیرا بدن از استفراغ و اسهال برای دفع سموم استفاده می کند.

مصرف داروهای تجویزی

اگرچه بسیاری از موارد مسمومیت غذایی به خودی خود برطرف می شود، اما برخی از افراد بسته به عامل بیماری زایی که باعث بیماری آنها می شود، می توانند از داروهای تجویزی استفاده کنند.

داروهای تجویزی ممکن است برای افراد مسن، دارای نقص ایمنی یا زنان باردار مفید باشد. برای افراد باردار، درمان آنتی بیوتیکی به جلوگیری از انتقال عفونت به جنین داخل رحم کمک می کند.

عفونت با C. botulinum یک اورژانس پزشکی در نظر گرفته می شود. در اسرع وقت به دنبال درمان باشید.

اگر موردی از C. botulinum باشد، پزشک آنتی‌توکسین تجویز می‌کند. 

برای افراد با مسمومیت غذایی، استراحت کردن بسیار حائز اهمیت است.

در موارد شدید مسمومیت غذایی، ممکن است نیاز به هیدراتاسیون با مایع داخل وریدی (IV) در بیمارستان باشد.

در بدترین موارد مسمومیت غذایی، ممکن است تا زمان بهبودی نیاز به بستری طولانی مدت در بیمارستان باشد.

موارد مجاز جهت مصرف هنگام مسمومیت غذایی

بهتر است به تدریج غذاهای جامد را تا زمانی که اسهال و استفراغ از بین برود متوقف کنید. خوردن یا نوشیدن اقلام ساده و بدون چربی، جهت هضم آسان:

• کراکر نمکی
• نان تست
• موز
• برنج
• بلغور جو دوسر
• سبزیجات آب پز
• سوپ مرغ
• نوشیدنی های بدون کافئین، مانند زنجبیل
• نوشیدنی های ورزشی

از مصرف چه چیزی باید اجتناب کرد؟

برای جلوگیری از ناراحتی بیشتر معده، سعی کنید از غذاهایی با هضم سخت دوری کنید:

• محصولات لبنی به ویژه شیر و پنیر
• غذاهای چرب
• غذاهای سرخ شده
• غذاهایی با چاشنی فراوان
• غذاهایی که قند بالایی دارند
• همچنین از:
• کافئین
• الکل
• نیکوتین

نحوه تشخیص مسمومیت غذایی

پزشک ممکن است بتواند نوع مسمومیت غذایی را بر اساس علائم شما تشخیص دهد.

در موارد شدید، آزمایش خون، آزمایش مدفوع و آزمایش بر روی غذایی که خورده‌اید ممکن است برای تعیین علت مسمومیت غذایی انجام شود.  پزشک همچنین ممکن است آزمایش ادرار برای ارزیابی اینکه آیا بدن شما در نتیجه مسمومیت غذایی دچار کم آبی شده اید یا خیر، تجویز کند.

عوامل خطر مسمومیت غذایی

هر فرد ممکن است دچار مسمومیت غذایی شود. از نظر آماری، تقریباً تمامی افراد حداقل یک بار در زندگی خود دچار مسمومیت غذایی می شوند.

برخی از افراد بیش از سایرین در معرض خطر هستند، که این شامل:

1. افراد با نقص ایمنی؛ هر فرد که دارای سیستم ایمنی سرکوب شده یا بیماری خودایمنی باشد ممکن است در معرض خطر بیشتری برای عفونت و عوارض ناشی از مسمومیت غذایی باشد.
2. افراد باردار؛ بیشتر در معرض خطر هستند زیرا بدن آنها با تغییرات متابولیسم و ​​سیستم گردش خون در دوران بارداری مقابله می کند.
3. افراد مسن؛ افراد با سن بیش از 65 سال یا بیشتر نیز با خطر بیشتری برای ابتلا به مسمومیت غذایی روبرو هستند. این به این دلیل است که سیستم ایمنی آنها ممکن است به سرعت به ارگانیسم های عفونی پاسخ ندهد.
4. کودکان؛ کودکان زیر 5 سال نیز به عنوان یک گروه در معرض خطر در نظر گرفته می شوند زیرا سیستم ایمنی آنها به اندازه سیستم ایمنی بزرگسالان توسعه نیافته است. کم آبی بدن در اثر استفراغ و اسهال راحت‌تر در کودکان خردسال تأثیر می گذارد.

چگونه می توان از مسمومیت غذایی پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از مسمومیت غذایی این است که غذای خود را ایمن نگه دارید و از هر غذایی که ممکن است نامناسب باشد اجتناب کنید.

برخی از غذاها به دلیل نحوه تولید و آماده سازی، احتمال ایجاد مسمومیت غذایی دارند. عوامل عفونی که در طول پخت و پز از بین می روند ممکن است در برخی غذاها وجود داشته باشند، مانند:

• گوشت
• تخم مرغ

اگر این غذاها به صورت خام مصرف شوند، به درستی پخته نشوند، یا اگر دست ها و سطوح پس از تماس تمیز نشوند، مسمومیت غذایی ممکن است رخ دهد.

سایر غذاهایی که احتمالاً باعث مسمومیت غذایی می شوند عبارتند از:

• سوشی و سایر محصولات دریایی که به صورت خام یا نیم پز سرو می شوند
• غذاهایی که حرارت داده نشده و یا پخته نشده اند
• گوشت چرخ کرده گاو که ممکن است حاوی گوشت چندین حیوان باشد
• شیر، پنیر و آبمیوه غیر پاستوریزه
• میوه ها و سبزیجات خام و شسته نشده

برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، اقدامات زیر را انجام دهید:

1. همیشه قبل از پختن یا مصرف غذا دست های خود را بشویید.
2. مطمئن شوید که مواد غذایی به درستی بسته بندی و نگهداری می شود.
3. گوشت و تخم مرغ را کاملا بپزید.
4. هر چیزی که با محصولات خام در تماس است را قبل از استفاده برای تهیه غذاهای دیگر ضدعفونی کنید.
5. اطمینان حاصل کنید که همیشه میوه ها و سبزیجات را قبل از سرو آنها بشویید.

بسیار نادر است که مسمومیت غذایی کشنده باشد. در حالی که مسمومیت غذایی بسیار ناراحت کننده است، اما اکثر افراد در عرض چند روز به طور کامل بهبود می یابند، حتی بدون درمان.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline