میزان اکسیژن خون شما چه چیزی را نشان می دهد؟

اندازه گیری میزان اکسیژن خون شما در واقع اندازه گیری میزان اکسیژن حمل شده توسط گلبول های قرمز خون است. بدن شما سطح اکسیژن خون شما را با دقت تنظیم می کند. حفظ تعادل دقیق خون اشباع از اکسیژن برای سلامتی شما امری حیاتی است.

اکثر کودکان و بزرگسالان نیازی به نظارت بر سطح اکسیژن خون شان ندارند. در حقیقت ، بسیاری از پزشکان آن را بررسی نمی کنند مگر اینکه فرد علائم مشکلی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه را نشان دهد.

با این حال ، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های مزمن باید سطح اکسیژن خون خود را کنترل کنند. این بیماری ها شامل آسم ، بیماری قلبی و بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)  می شود.

همچنین ببینید:

قارچ سیاه چیست و چه کسانی در معرض آن هستند؟

در این موارد ، نظارت بر میزان اکسیژن خون می تواند به درک اینکه آیا درمان ها موثر هستند یا باید نظارتی برای تنظیم دوباره ی آنها صورت بگیرد، کمک کند.

میزان اکسیژن خون شما چگونه اندازه گیری می شود؟

میزان اکسیژن خون را می توان با دو آزمایش مختلف اندازه گیری کرد:

اندازه گیری گاز (اکسیژن) خون شریانی

آزمایش گاز خون شریانی (ABG) یک آزمایش خون است. این آزمایش سطح اکسیژن خون شما را اندازه گیری می کند. همچنین می تواند سطح سایر گازها در خون تان و همچنین pH (سطح اسید/باز) خون را نیز تشخیص دهد. این آزمایش  بسیار دقیق است ، اما تهاجمی است.

برای اندازه گیری ABG ، پزشک خون را از یک شاهرگ و نه یک رگ می گیرد. برخلاف رگ ها ، شاهرگ ها دارای نبض هستند که می توان آنها را احساس کرد. همچنین خون گرفته شده از شاهرگ خونی است که اکسیژن رسانی می شود. اما خون موجود در رگ های شما اینگونه نیست.

در این آزمایش برای گرفتن خون از شاهرگ مچ دست شما استفاده می شود زیرا در مقایسه با دیگر شاهرگ های بدن راحت تر احساس می شود.

مچ دست یک ناحیه حساس است و در مقایسه با ورید نزدیک آرنج ، خونگیری از مچ دست قدری ناراحت کننده تر است. شریان ها نیز نسبت به رگ ها در نقاطی عمیق تر مستقر هستند و این مساله نیز بر ناراحتی این روند می افزایند.

پالس اکسیمتر

پالس اکسیمتر یک دستگاه غیر تهاجمی است که میزان اکسیژن خون شما را تخمین می زند. این کار را با ارسال نور مادون قرمز به مویرگ های انگشت ، انگشتان پا یا لاله گوش انجام می دهد. سپس میزان بازتاب نور از گازها را اندازه گیری می کند.

نشان می دهد که چند درصد از خون شما اشباع شده است ، که به عنوان سطح SpO2 شناخته می شود. این آزمون دارای پنجره خطای ۲ درصدی است. این بدان معناست که میزان عدد مشخص شده ممکن است تا ۲  درصد بیشتر یا کمتر از سطح واقعی اکسیژن خون شما باشد.

ممکن است آزمایش خون کمی دقیق تر از این نوع اندازه گیری باشد ، اما انجام این اندازه گیری برای پزشکان نیز بسیار آسان تر است. بنابراین پزشکان برای ارزیابی سریع میزان اکسیژن خون به این دستگاه تکیه می کنند.

مواردی مانند وجود لاک ناخن تیره یا سرد بودن انگشتان می تواند باعث شود که پالس اکسیمتر میزان اکسیژن خون را کمی پایین تر از حد معمول نشان دهد. پزشک ممکن است قبل از استفاده از دستگاه یا پس از مشاهده ی پایین بودن غیر معمول میزان اکسیژن خون شما از شما بخواهد که لاک ناخن هایتان را پاک کرده و آزمایش را تکرار کنید .

از آنجا که پالس اکسی متر تهاجمی نیست ، خودتان نیز می توانید این آزمایش را انجام دهید. شما می توانید دستگاه های پالس اکسیمتر را در اکثر فروشگاه هایی که محصولات مرتبط با سلامت و پزشکی را ارایه می دهند و یا به صورت آنلاین خریداری کنید. قبل از استفاده از دستگاه خانگی با پزشک خود مشورت کنید تا نحوه تفسیر درست نتایج را درک کنید.

جایی که سطح اکسیژن خون شما باید کاهش یابد

عدد حاصل از اندازه گیری اکسیژن خون شما را سطح اشباع اکسیژن می نامند. در خلاصه نویسی پزشکی ، ممکن است هنگام استفاده از آزمایش اندازه گیری گاز خون آن را PaO2 و هنگام استفاده از اکسیمتر آن را SpO2  بشنوید. این دستورالعمل ها به شما کمک می کند بفهمید نتیجه شما به چه معناست:

طبیعی: در آزمایش خون سطح طبیعی اکسیژن برای ریه های سالم بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلی متر جیوه می باشد . اگر با یک پالس اکسیمتر سطح اکسیژن خون تان اندازه گیری شده است ، یه مقدار طبیعی معمولاً بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد است.

با این حال ، در بیماری انسدادی مزمن ریوی یا سایر بیماری های ریوی ، این محدوده ها ممکن است اعمال نشوند. پزشک به شما اطلاع می دهد که برای شرایط خاص شما وضعیت تان طبیعی است. به عنوان مثال ، غیر معمول نیست که افراد مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی در استفاده از پالس اکسیمتر ، سطح اکسیژن خونشان بین ۸۸ تا ۹۲ درصد باشد.

کمتر از حد نرمال: سطح اکسیژن خونی که پایین تر از حد نرمال باشد را هیپوکسمی می گویند. هیپوکسمی اغلب باعث نگرانی می شود. هر چه میزان اکسیژن کمتر باشد ، هیپوکسمی شدیدتر است. این مشکل می تواند منجر به ایجاد عوارضی در بافت و اندام های بدن فرد شود.

همچنین ببینید:

نحوه استفاده از پالس اکسیمتر

به طور معمول ، میزان PaO2 زیر ۸۰ میلی متر جیوه یا  SpO2  زیر ۹۵ درصد کم در نظر گرفته می شود. بسیار مهم است که بدانید چه میزانی برای شما طبیعی است ، به ویژه اگر بیماری مزمن ریوی دارید.

پزشک می تواند شما را در آگاهی از اینکه چه سطحی از اکسیژن خون برای وضعیت شما مناسب است ، راهنمایی کند .

بالاتر از حالت عادی: در بیشتر موارد ، بالا بودن سطح اکسیژن در افرادی که از اکسیژن مکمل استفاده می کنند ، رخ می دهد. این وضعیت را می توان با انجام آزمایش سطح گازهای خون تشخیص داد.

اگر سطح اکسیژن شما خیلی پایین باشد چه اتفاقی میفتد؟

هنگامی که سطح اکسیژن خون شما از محدوده معمولی خارج می شود ، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

تنگی نفس

درد قفسه سینه

گیجی

سردرد

تند شدن ضربان قلب

اگر سطح اکسیژن خون شما برای مدتی پایین باقی بماند ، ممکن است علائم سیانوز را بروز دهید. نشانه بارز این بیماری ایجاد رنگ آبی در انتهای ناخن ها ، پوست و مخاط است.

سیانوز یک وضعیت اورژانسی محسوب می شود. در صورت مشاهده علائم ، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. سیانوز می تواند منجر به نارسایی تنفسی شود که می تواند زندگی فرد را تهدید کند.

چگونه سطح اکسیژن خون خود را تنظیم کنیم؟

اگر سطح اکسیژن خون شما بسیار پایین است ، ممکن است لازم باشد تا اکسیژن خون خود را افزایش دهید. این کار اغلب با دریافت اکسیژن مکمل انجام می شود.

اکسیژن مکمل خانگی یک دارو محسوب می شود و پزشک باید آن را تجویز کند. رعایت توصیه های خاص پزشک در مورد نحوه استفاده از اکسیژن خانگی برای جلوگیری از بروز عوارض مهم است.

آنچه باعث می شود سطح اکسیژن خون پایین باشد:

شرایطی که می تواند بر سطح اکسیژن خون تأثیر منفی بگذارد عبارتند از:

COPD  یا همان بیماری انسدادی مزمن ریوی و بیماری هایی از جمله برونشیت مزمن و آمفیزم

سندرم دیسترس تنفسی حاد

آسم

آسیب ریه

کم خونی

نقایص مادرزادی قلب

بیماری قلبی

آمبولی ریه

این شرایط ممکن است ریه های شما را از تنفس کافی هوای حاوی اکسیژن و خروج دی اکسید کربن باز دارد . به همین ترتیب ، اختلالات خونی و مشکلات مربوط به سیستم گردش خون شما نیز ممکن است مانع از دریافت اکسیژن و انتقال آن به سراسر بدن تان شود.

هر یک از این مشکلات یا اختلالات می توانند منجر به کاهش سطح اکسیژن موجود در خون شوند. با کاهش سطح اکسیژن ، ممکن است علائم هیپوکسمی را تجربه کنید.

افرادی که سیگار می کشند ممکن است در حین استفاده از پالس اکسیمتر عدد اکسیژن شان بالا باشد. چرا که سیگار کشیدن باعث تجمع مونوکسید کربن در خون شما می شود. و پالس اکسیمتر نمی تواند تفاوت بین این نوع گاز و اکسیژن را تشخیص دهد.

اگر سیگار می کشید و باید میزان اکسیژن خون خود را بدانید ، انجام آزمایش خون تعیین سطح گازهای خون ممکن است تنها راه برای اندازه گیری دقیق اکسیژن خون شما باشد.

نتیجه نهایی

اکثر مردم نیازی به کنترل منظم سطح اکسیژن خون شان ندارند. معمولاً فقط از افرادی که دارای مشکلاتی در سلامتی شان هستند که باعث کمبود اکسیژن می شود ، خواسته می شود که سطح اکسیژن خونشان را بررسی کنند. حتی در آن صورت نیز استفاده از روش پالس اکسیمتری که کمتر تهاجمی است می تواند اغلب به اندازه ی روش آزمایش خون تهاجمی مفید باشد.

اگر چه این روش درصد بسیار کمی خطا دارد اما همچنان قابل اطمینان است و در صورتی که پزشک از شما بخواهد می توانید آزمایش خون تعیین سطح گازهای خون را نیز انجام بدهید .

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline