سرخرگ ها، خون غنی از اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می‌کنند.  آنها به مغز و همچنین نوک انگشتان شما می‌روند. سرخرگ های سالم دیواره های داخلی صاف دارند و خون به راحتی از طریق آنها جریان می‌یابد. اما برخی از افراد دچار گرفتگی عروق می‌شوند. گرفتگی عروق در اثر تجمع ماده‌ای به نام پلاک در دیواره های داخلی عروق ایجاد می‌شود. پلاک های شریانی می‌توانند جریان خون را کاهش دهند یا در برخی موارد به طور کلی آن را مسدود کنند.

 علت پلاک شریانی چیست؟

 پلاکی که در دیواره های داخلی عروق شما جمع می‌شود از مواد مختلفی که در خون شما گردش می‌کنند ساخته می‌شود. اینها شامل کلسیم، چربی، کلسترول، ضایعات سلولی و فیبرین هستند، ماده‌ای که در لخته شدن خون نقش دارد. در پاسخ به تجمع پلاک، سلول های دیواره شریان شما تکثیر می‌یابند و مواد اضافی ترشح می‌کنند که می‌تواند وضعیت گرفتگی عروق را بدتر کند. با رشد رسوبات پلاک، بیماری به نام تصلب شرایین ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث تنگ شدن و سخت شدن عروق می شود.

همچنین ببینید:

علائم حمله (سکته) قلبی را قبل از اینکه دیر شود بشناسید!!!

 اگرچه متخصصان به طور قطعی نمی‌دانند که چه چیزی آترواسکلروز را آغاز می‌کند، اما به نظر می رسد این روند از آسیب به دیواره شریانی ناشی شود. این آسیب، که رسوب پلاک را امکان پذیر می‌کند، ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

 کلسترول بالا "بد" و کلسترول خوب "خوب":

مقادیر بالای کلسترول "بد" یا لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) از عوامل اصلی ایجاد پلاک های شریانی هستند. اما این تمام داستان را روایت نمی‌کند.  همه همچنین دارای کلسترول "خوب" یا لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) هستند که در خون گردش می‌کنند. اعتقاد بر این است که HDL مقداری از کلسترول بد پلاک در عروق مسدود شده را از بین می‌برد و به کبد منتقل می‌کند و در آنجا از بین می‌رود.

 فشار خون بالا:

داشتن فشار خون بالا، میزان تجمع پلاک های شریانی را افزایش می‌دهد. همچنین باعث سخت شدن تصلب شرایین می‌شود.

 دود سیگار:

  به نظر می‌رسد دود سیگار، میزان آترواسکلروز را در عروق قلب، پاها و آئورت (بزرگترین شریان بدن)، افزایش می‌دهد.

 دیابت یا افزایش قند خون در گردش خون نیز مقصر اصلی است. حتی در افرادی که قند های بالا هنوز در سطح دیابت نیستند، مانند سندرم متابولیک دیده می‌شود، همچنین خطر تشکیل پلاک را افزایش می‌دهند.

 سایر عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی‌، استرس‌، سبک زندگی، بی تحرک و چاقی است. دانستن سابقه خانوادگی بسیار حیاتی است.

 پلاک اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع به رشد می‌کند. سپس عروق مسدود شده در میانسالی یا دیرتر ایجاد می‌شوند.

 خطرات پلاک شریانی و گرفتگی عروق چیست؟

 بستگی به محل تجمع پلاک های شریانی دارد. گرفتگی عروق در قسمت های مختلف بدن می‌تواند منجر به چندین بیماری پزشکی شود، از جمله:

 بیماری عروق کرونر:  وقتی پلاک در شریان های منتقل کننده خون به قلب جمع می‌شود، منجر به بیماری عروق کرونر یا بیماری قلبی می‌شود، بیماری عروق کرونر می‌تواند باعث درد قفسه سینه یا تنگی نفس شود. این وضعیت می‌تواند منجر به حملات قلبی شود و مهمترین علت مرگ و میر در ایالات متحده است.

 بیماری شریان کاروتید:  شریان های کاروتید در دو طرف گردن شما قرار دارند، آنها اکسیژن مغز شما را تأمین می‌کنند، تجمع پلاک های شریانی در عروق کاروتید می‌تواند منجر به سکته شود.

 بیماری شریان محیطی: اگر پلاک در رگ های خونی که خون را به پا های شما می‌رسانند جمع شود، می‌تواند میزان اکسیژن تحویل داده شده را کاهش دهد، کاهش جریان خون می‌تواند باعث درد، بی حسی یا عفونت جدی در پاها شود.

 آیا گرفتگی عروق علائمی دارد؟

 در بسیاری از موارد، گرفتگی عروق هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند تا زمانی که یک رویداد مهم مانند حمله قلبی یا سکته مغزی رخ دهد.

 در مواقع دیگر، به ویژه هنگامی که شریان 70٪ یا بیشتر مسدود شده باشد، تجمع پلاک شریانی ممکن است علائمی ایجاد کند که شامل موارد زیر است:

 درد قفسه سینه

 تنگی نفس

 تپش قلب

 ضعف یا سرگیجه

 حالت تهوع

 تعریق

 اولین علامت، درد قفسه سینه، آنژین نیز نامیده می‌شود. ممکن است در اثر کاهش جریان خون در قلب ایجاد شود. کاهش جریان خون در اثر پلاک در رگ های منتهی به قلب ایجاد می‌شود.

 گرفتگی عروق در بیماری شریان کاروتید ممکن است باعث ایجاد پیش ساز های سکته مغزی شود که به عنوان حملات ایسکمی گذرا یا TIA (سکته خفیف) شناخته می‌شوند.  TI ها ممکن است علائم زیر را ایجاد کنند:

 احساس ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن شما

 ناتوانی در حرکت دادن بازو یا پا

 از دست دادن بینایی فقط در یک طرف

 لغزش کلمات

 گرفتگی عروق در بیماری شریان محیطی ممکن است باعث شود:

 درد پا

 تأخیر در بهبود آسیب های پا

 پاهای سرد

 گانگرن

 آیا آزمایشاتی برای گرفتگی عروق وجود دارد؟

بله، چندین آزمایش برای گرفتگی عروق وجود دارد. پزشک با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما تعیین می‌کند کدام آزمایش را تجویز کند، این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

 غربالگری کلسترول

 اشعه ایکس قفسه سینه

 سی تی اسکن

 سونوگرافی

 تست اکوکاردیوگرام و یا استرس قلبی

 الکتروکاردیوگرام

 اسکن MRI یا PET

 آنژیوگرام

 گرفتگی عروق یا پلاک شریانی چگونه درمان می‌شود؟

 گزینه های مختلف پیشگیری و درمانی برای گرفتگی عروق وجود دارد. آنچه پزشک برای کاهش پلاک شریانی و جلوگیری از گرفتگی عروق تجویز کرده است، به شدت شرایط و سابقه پزشکی شما بستگی دارد. پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد زیر را برای شما تجویز کند:

 1. تغییر سبک زندگی، سبک زندگی سالم برای مدیریت پلاک های شریانی و درمان گرفتگی عروق ضروری است، این شامل:

 مصرف رژیم غذایی کم چربی اشباع و کلسترول، قند کم و کربوهیدرات ساده و سرشار از میوه و سبزیجات

 حفظ وزن بدن سالم

 سیگار نکشیدن

 ورزش منظم

 مدیریت سطح استرس

 پایین نگه داشتن فشار خون و کلسترول

 حفظ قند خون پایین

 2. اقدامات جراحی یا مداخله‌ای: در برخی موارد، ممکن است برای درمان گرفتگی عروق و جلوگیری از تجمع اضافی پلاک شریانی، جراحی لازم باشد. این روش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

 قرار دادن استنت: یک لوله کوچک به نام استنت، که ممکن است حاوی دارو باشد، می‌تواند در شریان قرار گیرد تا جریان خون کافی حفظ شود. از طریق شریان پا از سوند برای رسیدن به قلب استفاده می‌شود و از طریق کاتتر در ناحیه انسداد، یک استنت در جای خود قرار می‌گیرد.

 عمل جراحی بای پس قلب: در این عمل، عروق از سایر قسمت های بدن منتقل می‌شوند تا عروق مسدود شده را دور زده و به خون غنی از اکسیژن کمک کنند تا به مقصد برسد.

 آنژیوپلاستی با بالون: این روش به باز شدن رگ های مسدود شده کمک می‌کند، که با باز شدن انسداد با دستگاهی که پلاک را به دیواره های جانبی رگ هایی می‌کشد، که جزئی یا کاملاً مسدود شده اند.

 3. دارو ها: تعدادی از دارو ها ممکن است به کنترل برخی از عوامل موثر در تجمع پلاک های شریانی کمک کنند. این دارو ها شامل:

 دارو های کاهش دهنده کلسترول

 دارو های کاهش دهنده فشار خون

 آسپرین و سایر دارو های رقیق کننده خون، که احتمال تشکیل خطرناک لخته خون را کاهش می‌دهند.

 توجه: مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.

 منابع:

  WebMD