کلسترول در دو نوع خوب و بد وجود دارد. در حالت عادی یک ماده ضروری برای بدن است. با این حال اگر غلظت در خون بیش از حد بالا برود به یک خطر تبدیل می شود که افراد را در معرض حمله قلبی قرار می دهد.کلسترول در هر سلول بدن وجود دارد و عملکردهای مهم طبیعی را در مورد هضم غذا، تولید هورمون ها و تولید ویتامین D دارد.

بدن آن را تولید می کند اما انسان ها آن را در غذا نیز مصرف می کنند. از نظر ظاهری مومی و چرب مانند است.کلسترول یک ماده بر پایه روغن است. با خون که بر پایه آب است مخلوط نمی شود.با لیپوپروتئین ها در بدن حرکت می کند.

همچنین ببینید:

ترومبوز چیست؟ (علت، علائم و درمان آن)

لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) : کلسترولی که از این طریق عبور می کند، کلسترول ناسالم یا "بد" است.

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) : کلسترول موجود در HDL به عنوان کلسترول "خوب" شناخته می شود.

کلسترول دارای چهار عملکرد اصلی است که بدون آنها نمی توانیم زنده بمانیم:

تولید و نگهداری غشای سلول

تشکیل اسیدهای صفراوی گوارشی در روده

به بدن اجازه می دهد ویتامین D تولید کند

بدن را قادر می سازد تا هورمون های خاصی را تولید کند

علل کلسترول بالا

کلسترول بالا یک عامل خطر مهم برای بیماری عروق کرونر قلب و عامل سکته قلبی است.

تجمع کلسترول بخشی از فرآیند تنگ شدن عروق است که به آن آترواسکلروزیس (Atherosclerosis) می گویند. در تصلب شرایین پلاک ها تشکیل شده و باعث محدودیت جریان خون می شوند.

کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی به کنترل سطح کلسترول کمک می کند. به طور خاص محدود کردن غذاهایی حاوی:

کلسترول: این ماده در غذاهای حیوانی، گوشت و پنیر وجود دارد.

چربی اشباع: این در برخی از گوشت ها، محصولات لبنی، شکلات، محصولات پخته شده، سرخ شده و غذاهای فرآوری شده وجود دارد.

چربی های ترانس: این در برخی از غذاهای سرخ شده و فرآوری شده می باشد.

اضافه وزن یا چاقی نیز می تواند منجر به افزایش سطح LDL خون شود.  عوامل ژنتیکی می توانند به کلسترول بالا کمک کنند. افرادی که دارای بیماری ارثی هستند کلسترول خون خانوادگی دارای سطح LDL بسیار بالایی هستند.

سایر شرایطی که می تواند منجر به افزایش سطح کلسترول شود عبارتند از:

دیابت

بیماری کبد یا کلیه

سندرم تخمدان پلی کیستیک

بارداری و سایر شرایطی که سطح هورمون های زنانه را افزایش می دهد

غده تیروئید کم کار

داروهایی که کلسترول LDL را افزایش داده و کلسترول HDL را کاهش می دهند مانند پروژسترون، استروئیدهای آنابولیک و کورتیکواستروئیدها

علائم کلسترول بالا

فردی که دارای سطح کلسترول بالا است اغلب هیچ نشانه یا علامتی ندارد اما غربالگری و آزمایش خون منظم می تواند به تشخیص سطوح بالا کمک کند.

فردی که تحت آزمایش قرار نمی گیرد ممکن است دچار سکته  قلبی شود زیرا اطلاعی از سطح کلسترول بالا ندارد. آزمایشات منظم می تواند به کاهش این خطر کمک کند.

کلسترول موجود در غذاها

برخی از مواد غذایی به طور فعال سطح کلسترول را کاهش می دهند مانند:

جو دوسر

جو و غلات کامل

لوبیا

بادمجان و بامیه

آجیل

روغن نباتی (آفتابگردان)

میوه ها (سیب، انگور، توت فرنگی و مرکبات)

سویا و غذاهای حاوی سویا

ماهی های چرب (به ویژه ماهی آزاد، ماهی تن و ساردین)

غذاهای غنی از فیبر

افزودن این مواد به رژیم غذایی متعادل می تواند به کنترل کلسترول کمک کند.

همچنین غذاهایی را که برای سطح کلسترول مضر هستند عبارتند از:

گوشت قرمز

لبنیات پر چرب

مارگارین

روغن های هیدروژنه

محصولات پخته شده

در بزرگسالان، سطح کلسترول تام کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر  (mg/dL) سالم تلقی می شود.

مقدار بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر حد متوسط مرزی است.

مقدار 240 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر زیاد تلقی می شود.

سطح کلسترول LDL باید کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

 100-129میلی گرم در دسی لیتر برای افرادی که هیچ مشکلی برای سلامتی ندارند قابل قبول است اما ممکن است برای افرادی که دارای بیماری قلبی یا عوامل خطر بیماری قلبی هستند نگران کننده باشد.

 130-1159میلی گرم در دسی لیتر حد مرزی است.

 160-189میلی گرم در دسی لیتر زیاد است.

 190میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر بسیار بالا در نظر گرفته می شود.

سطح HDL باید بالاتر نگه داشته شود. میزان مطلوب برای سطح HDL 60 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر است.

میزان کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر می تواند یک عامل خطر اصلی برای بیماری های قلبی باشد.

میزان 41 میلی گرم در دسی لیتر تا 59 میلی گرم در دسی لیتر حد پایین است.

جلوگیری از کلسترول بالا

افرادی که می خواهند سطح کلسترول خود را کاهش دهند یا سطح مناسب خود را حفظ کنند می توانند چهار تصمیم مهم در مورد شیوه زندگی خود بگیرند:

رژیم غذایی سالم داشته باشید

به طور منظم ورزش کنید

از کشیدن سیگار خودداری کنید

حفظ وزن سالم

این اقدامات خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و حمله قلبی را کاهش می دهد.

سابقه خانوادگی

شرایط خاص سلامتی که خطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش می دهد، مانند بیماری مزمن کلیه یا شرایط التهابی مزمن.

در نظر گرفتن این عوامل منجر به یک رویکرد برای درمان و جلوگیری از سطوح کلسترول بالا می شود.

چگونه می توان کلسترول بالا را درمان کرد؟

روش های مختلفی برای درمان کلسترول بالا وجود دارد. این شامل:

برای افرادی که سطح کلسترول بالا دارند درمان دارویی به سطح کلسترول و سایر عوامل خطر بستگی دارد.توصیه ها معمولاً با رژیم غذایی و ورزش شروع می شود اما افرادی که بیشتر در معرض حمله قلبی هستند ممکن است نیاز به استفاده از استاتین ها یا داروهای دیگر باشند.

همچنین ببینید:

قرص زالربان چیست؟ (موارد مصرف و عوارض آن)

به غیر از استاتین ها، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

مهار کننده های انتخابی جذب کلسترول

رزین ها

فیبرات

نیاسین

ایمنی استاتین

استفاده از استاتین ها بحث هایی را ایجاد کرده است زیرا مانند همه داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشند.

این شامل:

میوپاتی ناشی از استاتین (بیماری بافت ماهیچه ای)

 خستگی

خطر ابتلا به دیابت و عوارض دیابت کمی بیشتر است، اگرچه در این مورد بحث های وجود دارد.

فرد نباید بدون مشورت با پزشک مصرف استاتین را متوقف کند زیرا ممکن است خطر مشکلات قلبی عروقی را افزایش دهد.

خطر حمله قلبی

سطح کلسترول نقش مهمی در خطر سکته قلبی در 10 سال آینده دارد.

با استفاده از شواهد ، این خطر با توجه به عوامل زیر سنجیده می شود:

سن

سطح کلسترول

وضعیت سیگار کشیدن

فشار خون

میزان کلسترول بر اساس سن، وزن و جنسیت متفاوت است. با گذشت زمان بدن فرد تمایل به تولید کلسترول بیشتر دارد به این معنی که همه بزرگسالان باید سطح کلسترول خود را به طور منظم بررسی کنند.

کلسترول در سه گروه اندازه گیری می شود:

کلسترول تام

 LDL یا "کلسترول بد"

 HDL یا "کلسترول خوب"

مبارزه برای اکثر مردم متعادل کردن این سطوح است. در حالی که سطح کلسترول کل و LDL باید پایین نگه داشته شود، داشتن کلسترول HDL بیشتر می تواند در برابر افرادی که به بیماری های قلبی از جمله حملات قلبی و سکته مبتلا می شوند، محافظت کند.

سطح کلسترول و سن

میزان کلسترول با افزایش سن افزایش می یابد. پزشکان توصیه می کنند برای پیشگیری از افزایش سطح کلسترول خطرناک در سنین بالا، اقدامات اولیه را در زندگی انجام دهید. کنترل نکردن کلسترول می تواند خطراتی در آینده به همراه داشته باشد.

کودکان به احتمال زیاد دارای سطح بالایی از کلسترول هستند و باید قبل از 18 سالگی سطح کلسترول خود را مورد آزمایش قرار دهند.

با این حال، اگر کودک دارای عوامل خطر برای سطوح بالاتر کلسترول باشد، باید اغلب تحت نظر پزشک باشد.

به طور معمول کلسترول مردان در طول زندگی بیشتر از زنان است.  سطح کلسترول مردان به طور کلی با افزایش سن افزایش می یابد. با این حال زنان از کلسترول بالا مصون نیستند. کلسترول یک زن اغلب در دوران یائسگی افزایش می یابد.

سطح کلسترول برای کودکان

مقایسه سطح قابل قبول کلسترول تام و کلسترول LDL در کودکان متفاوت است.

محدوده قابل قبول کلسترول تام برای کودک کمتر از 170 میلی گرم در دسی لیتر است. کلسترول تام بالا برای کودک بین 170 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر متغیر است. هر مقدار کلسترول تام بالای 200 در کودک بسیار زیاد است.

سطح کلسترول LDL کودک نیز باید کمتر از سطح بزرگسالان باشد.  محدوده مطلوب کلسترول LDL برای کودک کمتر از 110 میلی گرم در دسی لیتر است. مرز بالا از 110 تا 129 میلی گرم در دسی لیتر است در حالی که بالا بیش از 130 میلی گرم در دسی لیتر است.

نکات

بهترین توصیه برای کودکان و نوجوانان برای کنترل سطح کلسترول، داشتن یک شیوه زندگی سالم و فعال است. این شامل رژیم غذایی سالم و ورزش است.کودکان کم تحرک و دارای اضافه وزن که از رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده استفاده می کنند به احتمال زیاد دارای کلسترول بالا هستند. کودکانی که سابقه خانوادگی کلسترول بالا دارند نیز ممکن است در معرض خطر باشند.تغییر ناگهانی شیوه زندگی در نهایت به شما کمک می کند اما هرچه سن فرد بالاتر باشد تأثیر کمتری بر سطح کلسترول خواهد داشت.همه بزرگسالان باید فعال بمانند و برنامه ورزشی منظم خود را حفظ کنند. زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند و بزرگسالان با سطوح بالای کلسترول ممکن است دارویی مصرف کنند که به کاهش سطح کلسترول سریع تر از رژیم غذایی کمک کند.کلسترول بالا در هر سنی فرد را در معرض بیماری های قلبی و سکته مغزی قرار می دهد. این خطرات فقط با گذشت زمان افزایش می یابد به ویژه برای بزرگسالانی که اقدامی برای کاهش تجمع کلسترول خود انجام نمی دهند.

مراجعه به پزشک

کودکان باید چند بار قبل از 18 سالگی برای بررسی کلسترول به پزشک مراجعه کنند. اما برای کودکی از خانواده ای که سابقه بیماری قلبی یا اضافه وزن دارند یا مشکل پزشکی و سلامتی دیگر، شرایط متغیر است.بزرگسالان بالای 20 سال باید هر 4 تا 6 سال به پزشک مراجعه کنند.  برای بزرگسالان بدون هیچ گونه بیماری این به طور کلی کافی است.

با این حال افراد باید از پزشک برای درمان و اقدامات لازم برای کاهش سطح کلسترول در موارد زیر استفاده کنند:

نتایج یک آزمایش کلسترول با سطح بالای یا مرزی کلسترول کل و LDL بالا می آید

آنها اضافه وزن دارند

آنها سابقه خانوادگی یا بیماری قلبی دارند

کاهش وزن به ویژه برای افرادی که دارای گروهی از عوامل خطر هستند شامل موارد زیر است:

سطوح بالای تری گلیسیرید

سطح HDL پایین

مردان دارای اضافه وزن با اندازه دور کمر بیش از 40 اینچ

زنان دارای اضافه وزن با اندازه دور کمر بیش از 35 اینچ

فعالیت بدنی منظم 30 دقیقه در روز به همه توصیه می شود. همچنین به کنترل وزن کمک می کند که به نوبه خود به کاهش کلسترول نیز کمک می شود.

وقتی این مراحل کافی نباشد ممکن است به درمان دارویی نیاز باشد. 

انواع مختلفی از داروهای کاهش کلسترول موجود است از جمله:

استاتین ها: این داروها از تولید کلسترول در کبد جلوگیری می کنند.

جداکننده های اسید صفراوی: این داروها میزان چربی جذب شده از غذا را کاهش می دهند.

بازدارنده های جذب کلسترول: این داروها باعث کاهش تری گلیسیرید در خون و کاهش میزان کلسترول جذب شده از غذا می شوند.

اسیدهای چرب امگا 3: این اسیدها سطح HDL را افزایش داده و تری گلیسیرید را کاهش می دهند. 

بهترین درمان برای کاهش سطح کلسترول شامل طیف وسیعی از روش های مختلف از جمله شیوه زندگی و رژیم غذایی است. در نهایت پزشک بهترین فردی است که می توان با او مشورت کرد تا توانست بهترین راه برای کاهش سطح کلسترول بد را برای فرد پیدا شود.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday