با عرض سلام خدمت شما مخاطبین عزیز پزشک من در این مطلب هر آنچه در مورد دیابت لازم است که بدانید رو برسی می کنیم این مطلب همیشه آپدیت می شود و مطالب جدیدتر به این مطلب اضافه می شود پس با ما همراه باشید. اولین موضوعی که می خواهیم در موردش صحبت کنیم این موضوع است:

دیابت چیست؟

دیابت یک بیماری متابولیسم است که این بیماری متابولیسم به دلایلی ایجاد می شود و انواع مختلفی دارد .

عمده نوع و شکل بیماری دیابت که ۹۰ درصد افراد جامعه رو تشکیل میدهد دیابت نوع ۲ است و ۱۰ درصد دیابتی های ما دیابت نوع ۱ هستند .

مقدار کمتری دیابت بارداری دارند و دیابتی که در اثر به اصطلاح تغییرات دارویی در بیماران و شروع داروهای شیمی درمانی با کورتون تراپی ایجاد میشه .

در دنیا چند نفر دیابت دارند؟

در دنیا حدودا ۴۵۰ میلیون نفر دیابتی وجود دارد و این عدد تا سال ۲۰۲۲ احتمالا به ۶۰۰ ملیون نفر خواهد رسید .

در کشور ما ایران افراد دیابتی شناخته شده بین ۵ تا ۶ میلیون نفر هستند ولی دیابت مخفی در کسانی که پیش دیابتی (دیابت تشخیص داده نشده ) هستند ممکنه عدد تعداد اینها به ۱۵ میلیون نفر هم برسد .

 دیابت نوع یک در افرادی که سن پایین تری دارند مثل بچه ها و نوجوانان اغلب ایجاد میشود و دلیل ایجادش تخریب سلول های پانکراس یا لوزالمعده است ، سلول‌های بتای پانکراس مسئول تولید انسولین هستند ، (انسولین هورمونی است در بدن که در همه ی افراد وجود دارد و کارش این هست که قندی رو که ما در غذا میل میکنیم ، حالا چه در نان ،و چه در برنج ، چه در نوشابه ، چه در میوه‌ها این قند با استفاده از انسولینی که از لوزالمعده ترشح میشه جذب میشه و باعث میشه که وارد سلول‌های بدن بشه و سلول های بدن بتوانند این انسولین رو استفاده کنند.

همچنین ببینید:

صفر تا صد انسولین/ پاسخ به سوالات کاربران در مورد انسولین

دیابت نوع یک:

حالا در دیابت نوع یک و این بچه های کوچک چه اتفاقی می‌افتد ؟

۱ – عامل ناشناخته که ممکنه ویروس باشه ، ممکنه سیستم ایمنی خود بدن باشه که حالا در اثر سرماخوردگی ساده حتی یا در یک استرس شدید این سیستم ایمنی فعال بشه و خود بدن علیه سلولهای خودش وارد عمل بشه و سلولهای بتای پانکراس رو تخریب کند.

اینجاست که دیگر سلولی در بدن وجود ندارد که تولید انسولین کند ، بنابراین در بچه های دیابتی نوع یک از همون ابتدای تشخیص پزشک مجبور است که برای اینها انسولین بدهد .

دیابت نوع دو:

حالا ما دیابت نوع دو داریم که دیابت نوع دو یک ذره علتش متفاوت تره یعنی سلول‌های پانکراس تخریب نمی شوند ، پس چه اتفاقی میوفتد؟

دیابت نوع دو بستگی به ژن دارد یعنی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می شود ممکنه پدر و مادر دیابت دارند و به نسل بعدی دیابت خودشون رو منتقل می‌کنند ولی در کودکی این مشخص نمی شود ، پس در چه زمانی این مشخص می شود؟ بستگی به نوع ژن و قدرت ژن دارد ، اگر دو طرفه باشد ممکنه از ۳۰ سال به بالا یواش یواش خودش رو ظاهر بکنه .

ولی اگر ژن قالب نباشد و در افرادی باشد که معمولا ژن ضعیف دارند و معمولاً از ۴۰ سال به بعد ظاهر می شود و حالا چه اتفاقی میوفتد؟ اینجاست که عرض کردیم در سلول‌های پانکراس تخریب صورت نگرفته، پس چه اتفاقی افتاده است؟ در اینجا مقاومت به انسولین رخ داده است، یعنی اینکه انسولین در بدن وجود دارد ولی قدرت این رو ندارد که قند رو از گردش خون بردارد و ببرد داخل سلول و مصرف کند .

دیابت نوعی بیماری است که برمیزان  قند خون تأثیر می گذارد و در صورت عدم درمان یا کنترل  ، مشکلات زیادی برای سلامتی به وجود می آورد. هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد ، اما می توان آنرا با رعایت مسائلی رو به بهبودی پیش برد. اشخاص میتوانند  با تغییر دارو و تغییر شیوه زندگی دیابت را مدیریت کنند.

دیابت نوع ۱ نوعی بیماری خود ایمنی است که با نابودی سلولهای لوزالمعده که مسئول تولید انسولین در بدن هستند ایجاد می شود. این به این معنی است که بدن افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ قادر به تولید انسولین نیست؛ و بدون انسولین بدن نمی تواند میزان گلوکز خون را تنظیم کند.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲حساسیت کمتری نسبت به انسولین دارند، به این معنی که بدن آنها به اندازه نیاز انسولین نمیسازد و یا به اندازه  لازم از انسولین تولید شده  استفاده نمی کند. اینها دو نوع از متداول ترین انواع دیابت هستند.

آیا دیابت قابل درمان است؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد ، اما این بیماری می تواند رو به بهبودی پیش برود. و این به این معناست که:

وقتی دیابت رو به  بهبودی پیش  می رود ، بدن هیچ علامتی از بیماری نشان نمی دهد ، اگرچه این بیماری از نظر فنی هنوز هم در بدن فرد  وجود دارد.

پزشکان در مورد آنچه که دقیقاً  تعریف بهبودی را تشکیل می دهد ، به توافق نهایی نرسیده اند ، اما همه آنها سطح A1C زیر ۶ درصد را به عنوان یک عامل مهم ذکر می کنند. سطح A1C میزان قند خون فرد را در طی بازه ی زمانی بیش از ۳ ماه نشان می دهد.

مطابق با نوع و میزان  مراقبت های لازم برای دیابت ، بهبودی می تواند اشکال مختلفی داشته باشد:

ترمیم جزئی: هنگامی که فرد بتواند حداقل ۱ سال سطح قند خونش را بدون استفاده از داروهای دیابت پایین تر از سطح قند خون  افراد مبتلا به دیابت نگه دارد .

بهبود کامل: هنگامی که سطح قند خون فرد  بدون مصرف هیچگونه دارویی به طور کامل و خارج از محدوده دیابت یا پیش دیابت به حد طبیعی برگردد و حداقل ۱  سال دراین سطح نرمال باقی بماند.

بهبودی طولانی مدت: هنگامی که بهبودی حداقل ۵ سال به طول بیانجامد.

 فرد مبتلا حتی اگر به مدت ۲۰ سال سطح قند خون طبیعی خود را حفظ کند ، پزشک همچنان این وضعیت را بهبودی تلقی میکند و نه درمان.

رسیدن به وضعیت بهبود در دیابت می تواند به سادگی و با ایجاد تغییر در روال ورزشی یا رژیم غذایی اتفاق بیفتد.

مدیریت دیابت نوع ۱

دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است که اغلب در دوران کودکی بروز می کند. و هنگامی رخ می دهد که بدن به اشتباه به سلول های بتای لوزالمعده حمله کند و توانایی آنها در تولید انسولین را (که بدن برای استفاده صحیح از قند خون به آن نیاز دارد) از بین ببرد.

آگاهی از ابتلا به دیابت نوع ۱ می تواند بسیار سخت و ترسناک باشد ، اما با این وجود بسیاری از افراد به خوبی شرایطشان را مدیریت می کنند و از شدت یافتن علائم و عوارض شدید جلوگیری میکنند.

درمان با انسولین

تزریق انسولین شایعترین درمان برای دیابت نوع ۱ است. افراد می توانند این تزریقات را خودشان در خانه انجام دهند.

طیف وسیعی از میزان  تزریق انسولین در دسترس است که  بسته به سرعت کار انسولین و ماندگاری تأثیرات آن در بدن متفاوت می باشد.

درمان با انسولین دارای سرعت های مختلفی از اثرگذاری است. اطلاعات زیر انواع ، سرعت کار و مدت ماندگاری انسولین را نشان می دهد.

نوع انسولین | سرعت عمل | مدت زمان

تزریق سریع| ۵ تا ۱۵دقیقه| ۳ تا ۵ساعت

تزریقات کوتاه مدت| ۳۰تا۶۰ دقیقه| ۶تا۸ساعت

تزریق طولانی مدت| ۶۰تا۱۲۰ دقیقه| ۱۴تا۲۴ساعت

نقطه ی  تزریق نکته ی مهمی است ، زیرا نقاط مختلف بدن انسولین را با سرعتهای مختلف جذب می کنند. به عنوان مثال ،در تزریقات داخل شکم ،جذب انسولین سریع ترصورت میگیرد؛ ولی انسولینی که از طریق کمر و باسن وارد جریان خون میشود برای جذب به  زمان بیشتری احتیاج دارد.

استفاده از وراپامیل

مطالعه ای بالینی در سال ۲۰۱۸ بر روی انسان نشان داد که نوعی داروی فشار خون  به نام وراپامیل ممکن است برای مبتلایان به دیابت نیز مفید باشد.

در این مطالعه ، افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ دوزهایی از وراپامیل دریافت کردند. در نتیجه این آزمایش نشان داد که سطح گلوکز ناشتا در این افراد نسبت به افرادی که دارو دریافت نکردند پایین تر بود. به نظر می رسد در مبتلایان به دیابت نوع ۱ ، با مصرف این دارو تولید انسولین در لوزالمعده بهبود می یابد و در نتیجه نیاز به تزریق منظم انسولین کاهش پیدا می کند.

با این حال ، FDA هنوزاستفاده از وراپامیل را به عنوان درمانی برای دیابت تصویب نکرده است.

دستگاه های قابل کاشت و جایگذاری در بدن

دانشمندان مدت ها است که در مورد استفاده از دستگاه های قابل کاشت و جایگذاری در بدن برای مدیریت دیابت نوع ۱ تحقیق می کنند.

این مطالعات در سال ۲۰۱۶ بر روی حیوانات و درباره دستگاهی قابل جایگذاری در بدن که می تواند از سلولهای بتا در لوزالمعده محافظت کند صورت گرفت. محققان دریافتند که این دستگاه میتواند از سلولهای بتا لوزالمعده موش تا مدت ۶ ماه محافظت کند.

و برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ اف دی ای این دستگاه را با عنوان (دستگاهی قابل جایگذاری در بدن که با اتصال به اپلیکیشنی برای کنترل مداوم قند خون استفاده میشود) ثبت کرد.

مدیریت دیابت نوع ۲

در حال حاضر ، برای یک فرد برطرف کردن دیابت نوع ۲ راحت تر از برطرف کردن دیابت نوع ۱ است.

این امر به این دلیل است که دیابت نوع ۲یک بیماری خود ایمنی نیست و طیف وسیعی از عوامل بیرونی و عادات  و سبک زندگی می تواند آن را بدتر کند.

اگرچه این بدان معناست که دیابت نوع ۲ بسیار گسترده تر از دیابت نوع ۱ است ، اما همچنین به این معنی است که فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ می تواند شیوه زندگی و عادتهای غذایی نسبتاً ساده ای برای خود ایجاد کند تا قند خون خود را به حد طبیعی برگرداند.

رژیم غذایی مورد مصرف و ابتلا چاقی هر دو نقش اساسی در ایجاد دیابت نوع ۲دارند. به این ترتیب ، افراد می توانند علائم دیابت نوع ۲را با رعایت تغییرات خاصی در شیوه زندگی شان که شامل بهبود رژیم غذایی و برنامه  ورزشی است ، کنترل کنند.

داروها

در حالی که تنظیمات سبک زندگی می تواند به کاهش تأثیر دیابت نوع ۲ کمک کند ، بسیاری از مبتلایان به این بیماری برای کاهش قند خون و افزایش تولید و حساسیت بدن به انسولین باید داروهایی را مصرف کنند.

این داروها شامل:

مهار کننده های آلفا گلوکزیداز: این داروها از تجزیه نشاسته جلوگیری می کنند و به کاهش قند خون کمک می کنند. افراد باید آنها را در کنار اولین قاشقشان ازیک وعده غذایی میل کنند. آکاربوز و میگللیتول مهار کننده های متداول آلفا گلوکزیداز برای مبتلایان به دیابت هستند.

بیگوانیدها: این دسته از داروها شامل متفورمین هستند که یک داروی متداول برای دیابت است. بیگوانیدها به کبد دستور می دهند گلوکز کمتری تولید کند و حساسیت به انسولین را در عضلات افزایش دهد.

گیرنده اسیدهای صفراوی (BAS):  Colesevelam یک BAS است که کلسترول مضر و همچنین قند خون را کاهش می دهد. این داروها وارد جریان خون نمی شوند ، بنابراین افرادی که مشکل کبدی دارند می توانند با خیال راحت از این داروها استفاده کنند.

آگونیست های دوپامین -۲: این داروها قند خون را بعد از وعده غذایی کاهش می دهند. نمونه های آن شامل بروموکریپتین است.

مهار کننده های DPP-4 : این داروها به مدیریت طولانی مدت گلوکز کمک می کنند بدون اینکه منجر به هیپوگلیسمی شود. آنها به ترکیباتی بنام GLP-1 کمک می کنند تا به مدت طولانی تری دربدن بمانند و این باعث کاهش سطح گلوکز می شود. آلوگلیپتین ، لیناگلیپتین ، ساکساگلیپتین و sitagliptin مهارکننده های DPP-4 هستند که در حال حاضر در دسترس هستند.

مگلیتینیدها: این داروها سلول های بتا موجود در لوزالمعده را تحریک می کنند تا انسولین آزاد کنند. نگاتلینید و رپاگلینید مگلیتینید هستند که در حال حاضر در دسترس هستند.

مهار کننده های SGLT2 :  این داروها مسیرواکنش های پروتئین بنام SGLT2 را که باعث جذب مجدد گلوکزدر کلیه ها می شوند ، مسدود می کنند.و این کار به نوبه خود باعث میشود که بدن گلوکز موجود در خون را از طریق ادرار آزاد کند که این نیز باعث کاهش سطح قند خون میشود. اینها یک دسته ی جدید از داروها است که شامل کاناگلیفلوزین ، داپاگلیفلوزین ، و امپاگلایفلوزین هستند.

سولفونیل اوره ها : این داروها باعث آزاد شدن بیشتر انسولین از سلولهای بتا می شوند. سولفونیل اوره ها یک گروه قدیمی از داروها هستند و اما  تنها سولفونیل اوره نسل اول که هنوز هم در حال استفاده است کلرپروپامید است. گلیمپیرید ، گلیپیزید و گلیبورید داروهای جدیدتری هستند که باعث عوارض جانبی کمتری می شوند.

تیازولیدین دیون: این داروها باعث بهبود عملکرد انسولین در چربی و ماهیچه ها و همچنین کاهش تولید گلوکز در کبد می شوند. این گروه شامل روزیگلیتازون و پیوگلیتازون میشود.

بسته به شدت و بروز دیابت ، پزشکان ممکن است یکی از این داروها یا ترکیبی از آنها را تجویز کنند. درمان ترکیبی گران تر است و خطر عوارض جانبی بیشتری دارد اما اغلب تأثیر مهار کننده تری بر گلوکز دارد.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ اغلب نیازی به انسولین اضافی ندارند. از آنجا که بر خلاف تولید انسولین، حساسیت به انسولین، مسئله اصلی برای مبتلایان به دیابت  نوع ۲ است ، داروها بر کاهش قند خون و بهبود جذب انسولین تمرکز می کنند.

مطالعه ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مداخلات خاصی می تواند به بهبود دیابت نوع ۲ کمک کند ، از جمله:

روال برنامه ی ورزشی شخصی

رژیم های سخت

داروهای کنترل کننده گلوکز

چهار ماه پس از این مداخلات ، مشاهده شد که ۴۰ درصد از بیماران قادر به متوقف کردن داروهای خود بودند و درحالت بهبودی جزئی یا کامل باقی مانده بودند.

مدیریت دیابت حاملگی

دیابت حاملگی نوعی از دیابت است که در دوران بارداری ایجاد می شود و پس از تولد کودک برطرف می شود.

بسیاری از داروهای دیابت بر روی جنین در حال رشد تأثیر منفی دارند، بنابراین در مورد گزینه های بی خطر برای کاهش قند خون و تقویت انسولین در دوران بارداری حتما با پزشک مشورت کنید.

افراد مبتلا به دیابت حاملگی باید میزان قند خون را کنترل کنند و به طور مرتب و منظم ورزش کنند. اما اگر این امور اثر مطلوب مورد نظر را نداشته باشند، پزشک ممکن است برای کنترل میزان قند خون انسولین تجویز کند.

مطالعات معتبر بسیار کمی  تأیید می کنند که داروهای دیگر (داروهایی غیر از انسولین) برای زنان و نوزادان بی خطر هستند. انجمن دیابت آمریکا (ADA) توصیه می کند اما از مصرف این داروها  در دوران بارداری خودداری کنید اگرچه برخی پزشکان این داروها تجویز میکنند.

تغییر شیوه زندگی برای دیابت نوع ۲

دو تغییر اصلی در شیوه زندگی می توانند به مدیریت دیابت نوع ۲ کمک کنند: ورزش و رژیم غذایی.

ورزش و کاهش وزن

داشتن یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم اولین اقدامات برای مدیریت دیابت نوع ۲ هستند. کاهش وزن سنگ بنای درمان مبتلایان به این بیماری است.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داده است که افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن متوسط می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۵۸  درصد کاهش دهد.

در مقاله ای درباره ی مراقبت های دیابت بیان شده است که مبتلایان به دیابت نوع ۲ باید در هفته ۱۵۰ دقیقه در فعالیت های هوازی شرکت کنند ، این فعالیت ها شامل:

شنا کردن

پیاده روی سریع

دوچرخه سواری

انجام این فعالیتهای  بدنی در پنج جلسه ۳۰ دقیقه ای در طول هفته می تواند به فرد کمک کند که با مدیریت و به صورت منظم این میزان ورزش را انجام دهد. که گفته میشود این میزان فعالیت ممکن است برای کمک به بدن در مدیریت علائم دیابت کافی باشد.

نکات مربوط به رژیم غذایی

نکات مربوط به رژیم غذایی برای کنترل دیابت نوع ۲:

محدود کردن کربوهیدرات ها: جایگزین کردن غذاهای پر پروتئین و پر فیبر به جای کربوهیدرات ها در رژیم غذایی میتواند به تنظیم قند خون کمک می کند.

قند کمتری بخورید: جایگزینی  قند هایی مانند استویا ممکن است به برخی از افراد در مدیریت علائم دیابت کمک کند.

مواد غذایی سرشار از فیبر: فیبر می تواند به کند شدن هضم کربوهیدرات ها و قندها کمک کند.

غذاهایی که در این نوع رژیم غذایی قرار دارند:

سبزیجات

میوه ها

غلات کامل

پروتئین ها

محصولات لبنی کم چرب

یک رژیم متنوع تضمین می کند که بدن تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند. افراد همچنین باید کالری کمتری مصرف کنند و سعی کنند در هر وعده غذایی مقادیری از موادی  مشابه کربوهیدرات ها نیز مصرف کنند.

غذاهای پر چربی اشباع نشده مانند ماهی ، آجیل و روغن نباتی نیز برای پایین آمدن قند خون بسیار مفید هستند.

یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم های مناسب برای سلامت قلب، میتواند برای کاهش خطر یا اثرات دیابت نیز موثر و مفید باشد.

عمل جراحی

اگر تغییرات رژیم غذایی و ورزش ممکن یا موفقیت آمیز نباشند، فرد می تواند از طریق جراحی های مربوط به  چاقی به کاهش وزن برسد.

با این حال، این آخرین روش درمانی برای مبتلایان به بیماری چاقی است و در واقع زمانی صورت میگیرد که هیچ گزینه درمانی دیگری برای آنها موفق و اثرگذار نبوده باشد.

این نوع جراحی شامل کاهش اندازه معده است که به افراد کمک می کند بعد ازخوردن مقدار کمی از غذا احساس پر شدن و سیری کنند. برخی از انواع جراحی ها همچنین آناتومی شخص را تغییر می دهند و ممکن است سطح هورمون هایی را که باعث افزایش وزن می شوند دستکاری کنند.

عمل جراحی باند معده و جراحی بای پس معده دو نمونه بارز این نوع جراحی ها در پزشکی هستند.

هر دو عمل خطراتی را در پی خواهند داشت ، بنابراین پزشکان معمولاً آنها را به عنوان گزینه های اول پیشنهاد نمی کنند.همچنین بیمه ها نیز به ندرت جراحی های چاقی را پوشش می دهند.

جمع بندی

هیچ درمان کاملی برای دیابت در دسترس نیست ، اما برخی از روشهای درمانی امیدوارکننده در حال توسعه هستند.

ارتباط مستقیم با یک پزشک توانمند و تحت نظراو بودن ممکن است به افراد کمک کند تا بتوانند گزینه های درمانی را پیدا کنند که می تواند دیابت را در آنها به بهبودی برساند.

انواع ۱ و ۲ دیابت بیماری هایی مادام العمر هستند، اما اقدامات درمانی مناسب می تواند به شخص مبتلا به هر دو نوع کمک کند تا بتواند زندگی سالم و پویایی داشته باشد.

بالا بودن سطح قند خون یا همان هایپرگلیسمی

بالا بودن سطح قند خون آن هم به طور مداوم بخشی از شرایطی است که به آن هایپرگلیسمی می گویند.

افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده ، سندرم کوشینگ و برخی بیماریهای دیگر اغلب دچار هایپرگلیسمی می شوند. افرادی که از استروئیدهای خوراکی استفاده می کنند نیز ممکن است هنگام مصرف این دارو دچار افزایش قند خون شوند.

بالا بودن سطح قند خون معمولاً زمانی ایجاد می شود که انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد ، یا زمانی که سلول ها به انسولین حساسیت کمتری نشان بدهند.

بدون انسولین ، گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود و در جریان خون تجمع می یابد.

علائم شایع بالا بودن قند خون عبارتند از:

خشکی دهان

تکرر ادرار

افزایش تشنگی

همچنین ممکن است یک فرد موارد زیر را نیز تجربه کند:

خستگی

سبکی سر

تاری دید

سردرد

حالت تهوع

ضعف

افزایش مداوم قند خون همچنین ممکن است منجر به مقاومت به انسولین شود ، که باعث کاهش حساسیت به انسولین و در نتیجه کاهش میزان گلوکز جذب شده توسط سلول ها می شود. این موضوع ممکن است در نهایت به ابتلا به دیابت نوع ۲ تبدیل شود.

عوارض طولانی مدت دیابت کنترل نشده بر عروق خونی کوچک تأمین کننده مواد مورد نیاز اعصاب ، کلیه ها، شبکیه چشم و سایر اندام ها تأثیر می گذارد.

برخی از مشکلات جدی که ممکن است در اثر افزایش قند خون ایجاد شود عبارتند از:

از دست دادن بینایی

بیماری کلیوی که منجر به نارسایی کلیه می شود

اختلال در نعوظ

زخم های پا

آسیب دائمی عصب ، باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن در نواحی مختلف بدن می شود

ترمیم ضعیف زخم ها

افزایش خطر وقوع حمله قلبی یا سکته مغزی

محققان همچنین سطح بسیار بالا یا بسیار پایین قند خون را با بروز زوال شناختی مرتبط دانسته اند.

پایین بودن سطح قند خون یا همان هیپوگلیسمی

هیپوگلیسمی زمانی ایجاد می شود که غلظت قند خون از حد طبیعی کمتر شود. افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض افت قند خون و هیپوگلیسمی هستند.

علائم و نشانه های اولیه هیپوگلیسمی عبارتند از:

سوزن سوزن شدن لب ها

لرزش در دست ها و سایر قسمت های بدن

رنگ پریدگی

تعریق

تپش قلب یا افزایش ضربان قلب

اضطراب

سرگیجه یا سبکی سر

مغز انسان به منبع دائمی از گلوکز نیاز دارد. کاهش شدید گلوکز می تواند آثار زیر را در پی داشته باشد:

گیجی و منگی شدید

مشکل در تمرکز

دچار ذهنیت پارانوئید یا تهاجمی شدن

به ندرت ممکن است فرد دچار تشنج شود یا هوشیاری خود را از دست بدهد. در میان افراد مبتلا به دیابت ، هیپوگلیسمی شدید می تواند کشنده باشد.

برخی از علل هیپوگلیسمی عبارتند از:

دیابت

برخی از داروها ، به عنوان مثال  کینین برای درمان مالاریا

مصرف بیش از حد انسولین

نوشیدن الکل؛ زیرا ممکن است باعث شود کبد نتواند گلیکوژن را آزاد کند

برخی بیماریها به ویژه هپاتیت شدید و اختلالات کلیه

بی اشتهایی

اگر کلیه ها و کبد به درستی کار نکنند، تجزیه و دفع دارو از بدن سخت تر می شود.

تولید بیش از حد انسولین یا مصرف آن می تواند منجر به افت قند خون شود. برخی از تومورها نیز می توانند باعث کاهش قند خون شوند ، زیرا مواد شیمیایی مشابه انسولین تولید می کنند. تومور همچنین ممکن است آنقدر گلوکز مصرف کند که گلوکز کافی برای بقیه بدن باقی نماند.

افرادی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار می گیرند نیز ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوند ، زیرا می توانند غذای کمتری نسبت به قبل از عمل دریافت کنند.

نسیدیوبلاستوز ، یک بیماری نادر است که شامل بزرگ شدن سلول های بتا می شود و در نتیجه اغلب منجر به تولید بیش از حد انسولین می شود. (سلولهای بتا انسولین را در لوزالمعده تولید می کنند.) این تولید بیش از حد نیز باعث افت قند خون می شود.

حفظ قند خون در سطوح سالم

افراد مبتلا به دیابت باید مراقب کنترل و ثبات سطح قند خون خود در محدوده ی سالم باشند ، اما افراد غیر مبتلا به دیابت نیز باید از عادات یک زندگی سالم پیروی کنند تا بتوانند از افزایش خطر ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند.

شاخص گلیسمی

شاخص گلیسمی می تواند به افراد کمک کند تا بتوانند غذاهایی را انتخاب کنند که سطح قند خون آنها را مختل نمی کند.

این شاخص به هر غذا یک عدد را نسبت می دهد. غذاهایی که باعث افزایش شدید قند خون می شوند ، مانند آب نبات ، کیک و غذاهای فرآوری شده ، دارای شاخص گلیسمی بالایی هستند.

غذاهایی که نوسانات قند خون را از طریق انتشار آرام انرژی کاهش می دهند ، شاخص گلیسمی پایینی دارند.

کنترل قند خون چیست؟

افراد برای اندازه گیری منظم سطح گلوکز موجود در خونشان از مانیتورینگ قند خون استفاده می کنند.

این کار بخش مهمی از کنترل موثر دیابت است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت باید چندین بار در روز و برای برنامه ریزی برای فعالیت ها و وعده های غذایی و همچنین برای برنامه ریزی دوز دارو یا انسولین شان، سطح قند خونشان را بررسی کنند.

فرد می تواند سطح گلوکز خون خود را با گلوکومتر آزمایش کند. این دستگاه معمولاً با لنگتس یا سوزن های ریز ، دفترچه ثبت نتایج و نوارهای تست همراه می باشد.

نظارت بر قند خون در خانه بهترین راه برای اطمینان از حفظ سطح قند خون در محدوده سالم است.

هم هایپرگلیسمی(افزایش سطح قند خون)  و هم هیپوگلیسمی(کاهش سطح قند خون) می توانند منجر به بروز عوارض شدیدتر دیابت شوند . خوردن غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین و انجام ورزش منظم می تواند به حفظ تعادل قند خون کمک کند.

کتواسیدوز دیابتی (DKA)

کتواسیدوز دیابتی (DKA) یک مشکل تهدید کننده زندگی است که افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار می دهد. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شروع به تجزیه چربی با سرعت بسیار زیادی می‌کند. کبد چربی را تبدیل به سوختی به نام کتون می کند که باعث اسیدی شدن خون می شود..

علل

کتواسیدوز زمانی اتفاق می افتد که سیگنال انسولین در بدن آنقدر کم باشد که:

گلوکز (قند خون) نتواند وارد سلول ها شود تا به عنوان منبع سوخت مورد استفاده قرار گیرد.

کبد مقدار زیادی قند خون تولید کند.

چربی آنقدر سریع تجزیه می شود که بدن نمی تواند آن را پردازش کند.

چربی توسط کبد به سوختی به نام کتون تجزیه می شود. کتون‌ها معمولاً توسط کبد تولید می‌شوند(زمانی که بدن پس از گذشت زمان طولانی از آخرین وعده غذایی، چربی‌ها را تجزیه می‌کند). این کتون ها معمولاً توسط عضلات و قلب استفاده می شوند. هنگامی که کتون ها خیلی سریع تولید شوند در خون تجمع می یابند و با اسیدی کردن خون می توانند خاصیتی سمی داشته باشند. این وضعیت با نام کتواسیدوز شناخته می شود.

کتواسیدوز گاهی اوقات اولین علامت ابتلا به دیابت نوع ۱ در افرادی است که هنوز دیابتشان تشخیص داده نشده است. همچنین ممکن است در افرادی که قبلاً ابتلایشان به دیابت نوع ۱ تشخیص داده شده است نیز رخ دهد. عفونت، آسیب، وجود یک بیماری جدی، دریافت نکردن به موقع دوز مورد نیاز انسولین، یا استرس ناشی از جراحی می تواند منجر به کتواسیدوز در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شود.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز ممکن است به کتواسیدوز مبتلا شوند، اما شیوع و شدت آن در این افراد کمتر است. و معمولاً در اثر کنترل نشدن طولانی مدت سطح قند خون ، پایین بودن دوز داروی مصرفی ، یا یک بیماری یا عفونت شدید ایجاد می شود.

درد عصبی و دیابت

درد عصبی ناشی از دیابت که به عنوان نوروپاتی محیطی دیابتی شناخته می شود، می تواند شدید و سخت باشد. کنترل قند خون می تواند تفاوت بزرگی در چگونگی شدت و وخامت این بیماری ایجاد کند.

مشکلات چشمی و دیابت

دیابت می تواند خطر ابتلا به مشکلات چشمی را نیز افزایش دهد و باعث ایجاد بیماری هایی مانند : رتینوپاتی دیابتی، ماکولاپاتی دیابتی و … شود.

بیماری های پوستی و دیابت

مشکلات پوستی مرتبط با این بیماری مشکلاتی شایع هستند. خوشبختانه، بیشتر آنها را می توان قبل از تبدیل شدن به یک مشکل جدی با موفقیت درمان کرد. نکته اصلی این است که آنها را زودتر جدی بگیریم.

بیماری کلیوی و دیابت

نفروپاتی دیابتی که یک بیماری کلیوی ناشی از ابتلا به دیابت است ، علت شماره ی یک به وجود آمدن نارسایی کلیه است. بهتر است اگر مبتلا به دیابت هستیدبا علائم، نحوه تشخیص و درمان این بیماری آشنا شوید.

عفونت و دیابت

اکثر عفونت هایی که افراد مبتلا به دیابت را درگیر می کنند قابل درمان هستند. اما شما باید بتوانید علائم را تشخیص دهید و یاد بگیرید که در تشخیص علایم باید به دنبال چه نشانه هایی باشید.

بیماری قلبی و دیابت

ابتلا به دیابت احتمال ابتلا به بیماری قلبی را نیز بیشتر می کند.

افسردگی و دیابت

افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی و درگیری با علایم این بیماری هستند . افسردگی در بیماران مبتلا به دیابت باید حتما درمان شود؛ زیرا وجود افسردگی در این بیماران می تواند باعث به وجود آمدن یک چرخه ی معیوب در عدم کنترل مناسب دیابتشان و وخامت حال فیزیکی و روانیشان شود .

سیگار و دیابت

سیگار کشیدن برای همه مضر است اما در صورت ابتلا به دیابت بسیار خطرناک تر نیز هست.

نوروپاتی دیابتی

بالا بودن سطح قند خون سبب آسیب به اعصاب حسی و در نتیجه نوروپاتی یا اختلال حس در فرد دیابتی می‌شود. نوع شایعی از نوروپاتی دیابتی زخم پای دیابتی می باشد.

و لیست جامع تری از بیماری هایی که دیابت می تواند دلیل احتمالی افزایش احتمال خطر ابتلا به آنها باشد:

بیماری سلیاک

بیماری تیرویید

سندرم تخمدان پلی کیستیک

دیابت بی مزه

ماستوپاتی

مشکلات عضلانی، از جمله:

محدود شدن دامنه ی حرکت مفاصل

شانه ی یخ زده

انقباض دوپویترن

سندرم تونل کارپال

مشکلات دندانی

هموکروماتوز

مقاومت شدید به انسولین

پانکراتیت

دیابت همچنین می تواند خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را نیز افزایش دهد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday

diabetes

webmd

medlineplus

healthline