با توجه به سوالات متعدد مخاطبین پزشک من در مورد بارداری در دیابتی ها، ویدئو زیر ضبط و منتشر شده است:

در رابطه با بارداری در خانم‌های دیابتی می‌خواهم خدمتتون صحبت کنم.

آیا خانم هایی که مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ هستند ، یعنی از انسولین استفاده می‌کنند یا از داروهای خوراکی دیابت استفاده می‌کنند می‌توانند که بارداری بی‌خطری را پشت سر بگذارند و می‌توانند نوزاد سالمی داشته باشند یا خیر و چقدر احتمال دارد؟

باید خدمتتان عرض کنم که این عزیزان که سابقه دیابت دارند باید که برای بارداری شان برنامه داشته باشند، زیرا هشت هفته اول بارداری زمان بسیار مهمی هست برای تشکیل جنین و ارگان‌های جنین، بنابراین این زمان بسیار مهم هست که قند خون بیمار کنترل باشد و باید بیماران از قبل برای بارداری شان برنامه داشته باشند، قبل از بارداری با پزشک شان مشورت کرده باشند، قندشان کنترل شده باشد و حالا باردار بشوند.

همچنین ببینید:

باید ها و نباید های تغذیه دیابتی ها

نه اینکه خیلی از اوقات بیمارانی می‌آیند که هفته‌ های اول را گذرانده اند و بعد متوجه شده‌اند که باردار هستند و داروهایی را استفاده کردند که در طول بارداری نباید استفاده می‌کردند، هم دارو های فشار خون، هم داروهای قند خون که باید عوض می‌شده و تبدیل به انسولین می‌شده، بنابراین این زمان خیلی مهم می‌باشد که حتما باید برنامه‌ریزی صورت بگیرد و بر اساس برنامه، بررسی‌های لازم قبل از بارداری صورت گرفته باشد.

چون سه ماه اول همانطور که خدمتتان عرض کردم برای تشکیل جنین خیلی مهم هست، ما قبل از بارداری باید فشار خون را به صورت کافی و خوب کنترل بکنیم، داروها را ممکن است عوض بکنیم، خیلی از این داروها در طول بارداری نمی‌شود استفاده بشوند و باید که قبل از بارداری عوض بشوند و داروهایی که در طول بارداری کاملاً ایمن (Safe) هستند استفاده بشوند.

خیلی از داروهای دیابت در طول بارداری نباید استفاده بشوند و باید عوض بشوند و یا حتی داروهای خوراکی تبدیل به انسولین بشوند که لازم است این کار صورت بگیرد.

باید عزیزان دیابتی قبل از بارداری توسط متخصصین چشم، بررسی چشم از نظر درگیری ته چشم و شبکیه را داشته باشند، چون بارداری خودش میتواند باعث تشدید ابتلای شبکیه یا رتینوپتی بشود، بنابراین اگر که مشکلی در انتهای چشمان وجود دارد، از نظر عوارض دیابت قبل آن باید بروند درمان مناسب به صورت لیزر یا هر چیز دیگری هست صورت بگیرد و بعد باردار بشوند.

همینطور بررسی کلیه، خیلی از اوقات اگر کراتینین بالا باشد، درگیری کلیه شدید باشد، ممکن است ما اصلاً اجازه بارداری به بیمار ندهیم و از این نظر باید توجه بشود.

عوارض قند خون بالا در بارداری چه چیزی هست؟

بستگی دارد که قند خون بالا ابتدای بارداری باشد، یعنی در ابتدای بارداری ما قند را کنترل نکنیم یا انتهای بارداری، آن هفته‌های اول بسیار مهم می‌باشند.

اگر قند خون بالا باشد میتواند باعث سقط جنین بشود در هفته‌های کمتر از ۲۰ هفتگی و اگر سقط هم نشود باعث ناهنجاری‌های نوزاد خواهد شد، ناهنجاری‌هایی در قلب نوزاد، در سیستم عصبی نوزاد، در کلیه‌های نوزاد که می‌تواند ایجاد کند.

ولی هفته‌های آخر اگر قند کنترل نباشد می‌تواند باعث شود نوزاد درشت بشود، یعنی نوزاد با وزن بالا، با وزن بالای ۴ کیلوگرم که بهش ماکروزومی (Macrosomic) می‌گویند و این می‌تواند که هم باعث تروما (Trauma) و صدمه به نوزاد بشود در حین زایمان و هم صدمه به مادر، به همین خاطر خیلی از اینها را توصیه می‌کنیم که عمل سزارین براشون انجام بشود و از طریق طبیعی زایمان صورت نگیرد. 

بعد از تولد هم اگر قند خون بالا باشد و قند خون مادر بالا باشد می‌تواند باعث افت شدید قندخون نوزاد بشود بعد از تولد یا افت کلسیم در نوزاد بشود، این اهمیت دارد. یا زردی یرقان طول کشیده را در نوزاد میتواند که باعث بشود و حتی می‌تواند زایمان زودرس را هم باعث بشود .

اگر قند خون کنترل نباشد، بیمار می‌رود به سمت یک عارضه ی خطرناک به نام پره‌اکلامپسی (Pre-eclampsia) یا مسمومیت حاملگی که فشار خون بالا دارند، دفع پروتئین دارند، عوارض کبدی دارند، عوارض مغزی دارند، عوارض چشمی دارند که حالت بسیار خطرناکی است. 

بنابراین خانم‌های باردار حتماً باید قبل از بارداری اگر سابقه دیابت دارند، از پزشک شان اجازه بگیرند داروهاشون باید تغییر پیدا بکند، تنظیم بشود، خیلی از اوقات لازم است که داروی خوراکی کلا قطع بشود و انسولین تجویز بشود و در طول بارداری قند را چک بکنند، قندهای ناشتا و قندهای ۱ تا ۲ ساعت بعد از غذا چک بشه و بر اساس آن دوز انسولین تنظیم بشود تا بتوانند، زایمان ایمنی را داشته باشند، صدمه به جنینشان نرسد.

توصیه ما این هست که خانم‌های باردار قند خون ناشتاشون زیر ۹۰ باشد و قند خون ۱ ساعت بعد از غذا با گلوکومتر اگر می‌گیرند زیر ۱۴۰ باشد و ۲ ساعت زیر ۱۲۰ باشد.

همچنین ببینید:

افراد مستعد برای ابتلا به دیابت نوع دو

اگر این حالت باشد تقریبا میتوانیم بگوییم که بیمار احتمالاً مشکلی نخواهد داشت و نوزادش مشکلی نخواهد داشت در غیر اینصورت ممکن است که بیمار مشکل پیدا بکند و اندازه گیری هموگلوبین A1C هم در بارداری به فواصل کم صورت می‌گیرد تا مطمئن باشیم که قند خون کنترل شده است، حتی قبل از بارداری یعنی هدف ما از کنترل قند خون در خانمی که قصد بارداری دارد خیلی شدیدتر از یک فرد عادی دیابتی است و شاخص معدل قند خون سه ماهه را در آنها باید زیر ۶/۵ درصد بیاوریم تا مطمئن باشیم که بیمار و نوزادش مشکلی در حین بارداری پیدا نخواهند کرد.

بعد از زایمان آیا مادر می‌تواند به نوزادش شیر بدهد؟

بله می‌تواند شیردهی داشته باشد، بعضی از داروهای خوراکی را در شیردهی می‌تواند استفاده کند مثل متفورمین، متفورمین تقریباً می‌توانیم بگوییم در شیر خیلی خیلی خیلی کم ترشح می‌شود و باعث افت قند خون نوزاد نمی‌شود ولی خیلی از اوقات هم لازم هست که در بعد از زایمان انسولین ادامه پیدا کند و با انسولین جلو برویم.

شانس اینکه نوزاد بیمار دچار دیابت بشود در سال‌های بعد هست؟

در خانم هایی که سابقه دیابت داشته اند و شانس اضافه وزن و چاقی هم در نوزاد وجود دارد، بنابراین باید که از این نظر بررسی بشود و مورد مراقب قرار بگیرند، رژیم غذایی کودک خصوصاً در سنین ۱۰ تا ۲۰ سالگی آنها دچار چاقی و اضافه وزن می‌شوند و ریسک ابتلا به دیابت در آنها بالاست که قابل پیشگیری هم خواهد بود.