نحوه استفاده از گلوکومتر

چه دیابت نوع ۱ داشته باشید و چه نوع ۲، دستگاه های کنترل قند خون در منزل به نام گلوکومتر می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد پایین یا بالا بودن قند خون در اختیار شما قرار دهند. این دستگاه های الکترونیکی قابل حمل، امکان دریافت نتیجه فوری از سنجش میزان قند خون را برای شما فراهم می‌کنند و بلافاصله به شما اطلاع می‌دهند که میزان قند خون شما چه قدر است.

نظارت منظم یک روش مفید برای کنترل دیابت و کمک به کنترل قند خون است، بنابراین مهم است که بدانید چگونه از دستگاه به درستی استفاده کنید.

درباره گلوکومتر

گلوکومتر ها بسیار پیشرفته هستند و برای سنجش فقط به یک قطره خون نیاز دارند و به راحتی قابل حمل نیز هستند. آن‌ ها به اندازه کافی کوچک هستند که شما بتوانید در حین حرکت نیز آنها را با خود حمل کنید و بر اساس سطح راحتی شما، در هر زمان و هر مکان قابل استفاده هستند.

همچنین ببینید:

خواص گزنه برای دیابتی ها

چه کسی باید از گلوکومتر استفاده کند؟

اگر مبتلا به دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و یا دیابت خود ایمنی نهفته در بزرگسالان (LADA) هستید یا در دوران بارداری به دیابت بارداری میتلا شده اید، بخش عمده‌ای از برنامه درمانی شما باید همراه با انجام آزمایش منظم سطح گلوکز خون با استفاده از یک گلوکومتر باشد.

استفاده مکرر از گلوکومتر می‌تواند به شما کمک کند تا:

میزان کنترل قند خون و بالا یا پایین بودن آن را بررسی کنید

وقتی احتمال افزایش گلوکز در شما افزایش می‌یابد، الگو ها و نشانه ها را تشخیص دهید

ببینید که چگونه سطح گلوکز شما بعد از ورزش یا در زمان استرس واکنش هایی نشان می‌دهد

اثرات دارو های دیابت و سایر روش های درمانی را کنترل کنید

ارزیابی کنید که چقدر اهداف درمانی خاص خودتان را برآورده می‌کنید

چه موقع تست با گلوکومتر را انجام دهید؟

با پزشک خود مشورت کنید که چند بار و در چه ساعاتی از روز باید این کنترل را انجام دهید و در صورت کم یا زیاد بودن نتیجه چه کاری باید انجام دهید. دفعات آزمایش شما ممکن است به نوع خاص دیابت و برنامه درمانی شخصی شما بستگی داشته باشد.

دیابت نوع ۱

به طور کلی، اگر به دیابت نوع ۱ مبتلا هستید، ممکن است لازم باشد سطح گلوکز خود را چهار تا ۱۰ بار در روز آزمایش کنید. شما احتمالاً قبل از مصرف هر نوع غذا (وعده های غذایی یا میان وعده)، قبل و بعد از ورزش، قبل از خواب و احتمالاً در طول شب این کنترل را انجام خواهید داد. از آنجا که وضعیت شما با عدم توانایی در تولید انسولین کافی مشخص شده است، شما باید مرتباً قند خونتان را بررسی کنید تا از وجود انسولین کافی برای ثابت نگه داشتن قند خون خود اطمینان حاصل کنید. اگر روال زندگی شما تغییر کند یا بیمار شوید، ممکن است لازم باشد حتی در طول شبانه روز علاوه بر دفعات همیشگی چندین بار دیگر نیز این تست را تکرار کنید.

دیابت نوع ۲

اگر مبتلا به دیابت نوع ۲ یا دیابت بارداری هستید، بسته به اینکه انسولین مصرف می‌کنید یا خیر، فقط ممکن است دو تا چهار بار در روز نیاز به کنترل سطح قند خونتان داشته باشید. به طور کلی، شما باید قبل از غذا و قبل از خواب، این کار را انجام دهید. اگر دیابت خود را با دارو هایی غیر انسولین کنترل می‌کنید، ممکن است لازم نباشد روزانه قند خود را آزمایش کنید زیرا الگو های معمول خود را یاد گرفته اید.

نحوه استفاده از گلوکومتر

اغلب اوقات، مگر اینکه با یک مشاور معتبر دیابت ملاقات کرده باشید، ممکن است پزشک نسخه‌ای برای یک گلوکومتر به شما داده باشد بدون اینکه صریحاً نحوه استفاده از آن را به شما بگوید. و گرچه بیشتر کتابچه های راهنمای کاربر خوب هستند، اما اگر تازه استفاده از این دستگاه را شروع کرده باشید و  یا زیاد با تکنولوژی میانه‌ای نداشته باشید، ممکن است این کار برایتان دشوار به نظر برسد. برای انجام تستی ایمن و آسان این دستورالعمل ها را دنبال کنید:

آنچه برای استفاده از گلوکومتر نیاز دارید:

پد الکل (یا اگر به سینک ظرفشویی دسترسی دارید آب و صابون)

تیغ مخصوص

نوار تست

گلوکومتر

یک دفترچه برای ثبت نتایج

دستورالعمل های استفاده از گلوکومتر

ابتدا گلوکومتر، نوار تست، لانست یا همان تیغ مخصوص و پد آماده سازی الکل را آماده کنید.

دست های خود را بشویید تا از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید. اگر شرایط لازم برای این کار فراهم نیست، فقط استفاده از پد الکل نیز کافی است. اگر امکان شستن دست هایتان برایتان وجود دارد و دست های خود را کاملا می‌شویید، دیگر نیازی به استفاده از پد الکلی نیست.

می‌توانید دستان خود را سریع به هم بمالید و یا آنها را زیر آب گرم قرار دهید، این کار گاهی اوقات به گرم شدن دست ها کمک می‌کند و باعث می‌شود تا جریان خون در دستانتان بیشتر شود، فقط مطمئن شوید که آنها را خوب خشک می‌کنید زیرا دستان خیس می‌توانند نمونه خون را رقیق کنند و در نتیجه سطح گلوکز پایین تر از حد واقعی آن نشان داده می‌شود.

گلوکومتر را روشن کرده و هنگام آماده شدن دستگاه نوار تست را در دستگاه قرار دهید. نشانگر قرار دادن خون روی نوار را تماشا کنید.

مطمئن شوید دست شما خشک است و ناحیه‌ای را که انتخاب کرده اید با یک پد الکلی پاک کنید و صبر کنید تا الکل تبخیر شود.

نوک انگشت خود را یعنی جایی بین نوک ناخن تا کمی پایین تر از نوک انگشتتان را با تیغ مخصوص سوراخ کنید (از فشار دادن انگشتتان اجتناب کنید زیرا این کار می‌تواند باعث افزایش خونریزی شود). نوع قطره خون مورد نیاز با توجه به نوع نواری که استفاده می‌کنید تعیین می‌شود.

آهسته نوک انگشت خود را که همراه با قطره خون‌تان است روی نوار قرار دهید.

برای اندازه گیری قند خون توسط گلوکومتر چند لحظه‌ای زمان لازم است. برای هر قرائت قند خون از دستورات پزشک پیروی کنید.

اگر هنوز خونریزی دارید، می‌توانید از پد الکلی برای گرفتن محل خونگیری استفاده کنید.

نتایج خود را بنویسید. ثبت یک پرونده از نتایج اندازه گیری های شما، هم به خودتان و هم به پزشکتان کمک می‌کند تا راحت تر بتوانید یک برنامه درمانی مناسب را طراحی کنید. برخی از گلوکومتر ها می‌توانند نتایج تست های شما را در حافظه شان ذخیره کنند تا ثبت به روش راحت تری انجام شود.

ثبت نتایج می‌تواند به شما در مدیریت الگوی کنترل دیابت‌تان کمک کند در واقع به شما اطلاعاتی در مورد نحوه پاسخ بدن به برخی از غذا ها، ورزش و دارو ارائه می‌دهد، همچنین تصویر دقیقی از نحوه کارکرد درمان شما در اختیار پزشک تان نیز قرار می‌دهد.

نکات تست بار اول

حتماً دفترچه راهنمای ارائه شده به همراه گلوکومتر خود را مطالعه کنید، زیرا ممکن است مراحل آزمایش در دستگاه ها کمی متفاوت باشد. در اینجا چند نکته مفید دیگر برای اولین باری که این آزمایش را انجام می‌دهید آورده ایم:

اگر این روند را بسیار دردناک می‌دانید، ممکن است لازم باشد که اندازه تیغ مخصوص این کار را تغییر دهید. این تیغ ها در اندازه های مختلفی عرضه می‌شوند. در واقع هرچه عدد مربوط به آن بیشتر باشد نازک تر است.

همچنین می‌توانید تنظیمات دستگاه خود را طوری تنظیم کنید تا میزان مورد نیاز نفوذ سوزن به پوست تان را نشان دهد. بیشتر افراد می‌توانند یک نمونه مناسب را از جایی در وسط انگشتشان دریافت کنند.

فقط از نوار های آزمایشی استفاده کنید که برای گلوکومتر شما طراحی شده اند.

بعضی از دستگاه ها به نمونه های خون بزرگتری نیاز دارند، حتماً از مقدار نمونه خونی مطابق با نیاز دستگاه خود استفاده کنید.

برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، مهم است که به طور منظم گلوکومتر خود را چک کنید. برای اطمینان از درستی عملکرد دستگاهتان این نکات را دنبال کنید:

مطمئن شوید که باتری هایی متناسب با گلوکومترتان  را به آن وصل کرده اید.

اطمینان حاصل کنید که نوار های تست شما منقضی نشده باشند، زیرا نوار های تست منقضی شده می‌توانند نتیجه نادرستی را ارائه دهند.

بعد از بیرون آوردن نوار تست، درب محفظه‌ی نگهداری آن را محکم ببندید. نور یا رطوبت زیاد می‌تواند به نوار آسیب برساند.

دستگاه خود را در فواصل منظم تمیز کرده و در صورت لزوم، کنترل های کنترل کیفیت را انجام دهید.

آزمایش قند در حین مسافرت:

هر زمان که به مسافرت می‌روید، نوار تست و تیغ مخصوص را دو برابر بیشتر از آنچه که فکر می‌کنید نیاز دارید، به همراه داشته باشید.

گلوکومتر و نوار های تست را در یک مکان تمیز و خشک نگه دارید. و از قرار دادن آنها در معرض دمای زیاد خودداری کنید. در واقع آنها در جایی بگذارید که نه خیلی گرم باشد و نه خیلی سرد.

اطمینان حاصل کنید که همیشه یک ظرف کوچک از میان وعده های کربوهیدراتی سریع الاثر، انسولین اضافی یا داروی اضافی در موارد اضطراری به همراه دارید.

همچنین ببینید:

تاثیر قند نیشکر بر روی دیابت و قند خون

نکاتی برای کودکان

برای بچه های دیابتی (نوع ۱ یا نوع ۲، گرچه نوع ۱ در کودکان شیوع بیشتری دارد) کنترل و تست قند خون به اندازه‌ی بزرگسالان مهم و حیاتی است.

آشنایی کودک با آزمایش منظم سطح گلوکز فواید زیر را دارد:

عیب یابی مشکلات در برنامه درمان

احساس کنترل بر آنچه اتفاق می‌افتد

تأثیر برخی از مواد غذایی، ورزش و دارو ها را بر روی قند خون درک می‌کنند

کودکان ممکن است نسبت به بزرگسالان به دفعات بیشتری برای انجام آزمایش نیاز داشته باشند، به خصوص اگر انسولین مصرف می‌کنند. کودکانی که دچار دوره های افت قند خون هستند ممکن است در نیمه شب و همچنین در روز های بیماری به انجام آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند.

ثبت سطح قند خون برای کودکان بسیار مفید است تا مشاهده روند تغییرات قند خون بتواند به شما در حذف و یا کاهش برخی از عوامل مانند مصرف بعضی از غذا ها، انجام بعضی از فعالیت بدنی و مصرف برخی دارو ها کمک کند.

کمک به خود آزمایی کودکان

بهتر است استفاده از گلوکومتر را با کودک خود تمرین کنید در این صورت وقتی کودک شما به اندازه کافی بزرگ شد، می‌تواند انجام آزمایش را، به تنهایی را شروع کند. آنها را با ابزار و دانش لازم برای مراقبت موثر از خود توانمند کنید.

به کودک خود کمک کنید تا درک کند که خود آزمایی گلوکز مسئولیت بزرگی است ًو آموختن آن در بزرگتر شدن و استقلال بیشتر در مدیریت وضعیت او بسیار مفید است.

توجه: مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.

منابع:

verywellhealth