هپاتیت نوعی بیماری التهابی کبدی است. این بیماری معمولاً در اثر عفونت ویروسی ایجاد می شود اما دلایل احتمالی دیگری برای ایجاد هپاتیت وجود دارد. این موارد شامل هپاتیت خودایمنی و انواع دیگر هپاتیت هستند که در نتیجه عوارض ثانویه داروها، سموم و الکل رخ می دهد.

کبد شما در ناحیه فوقانی راست شکم قرار دارد. عملکردهای بسیار مهمی را انجام می دهد که بر متابولیسم بدن شما تأثیر می گذارد از جمله:

تولید صفرا، که برای فرایند هضم ضروری است.

فیلتر کردن سموم از بدن

دفع بیلی روبین (محصول تجزیه گلبول های قرمز خون)، کلسترول، هورمون ها و داروها

تجزیه کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها

فعال کردن آنزیم ها، که پروتئین های تخصصی ضروری برای عملکردهای بدن هستند.

ذخیره گلیکوژن (نوعی قند)، مواد معدنی و ویتامین ها A) ،D ، E ،  K)

سنتز پروتئین های خون مانند آلبومین

سنتز عوامل انعقادی

بر اساس اظهارات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) ، تقریباً 4.4 میلیون آمریکایی در حال حاضر به هپاتیت مزمن B و C مبتلا هستند. بسیاری دیگر حتی نمی دانند که مبتلا به هپاتیت هستند.

گزینه های درمانی بسته به نوع هپاتیت شما متفاوت است. شما می توانید با واکسیناسیون و اقدامات پیشگیرانه در شیوه زندگی از برخی انواع هپاتیت جلوگیری کنید.

همچنین ببینید:

اختلالات و مشکلات رایج تیروئید!؟

انواع هپاتیت ویروسی

عفونت های ویروسی کبد که به عنوان هپاتیت طبقه بندی می شوند شامل هپاتیت A ، B ، C ، D ، E هستند. عامل هر هپاتیت نوع ویروس خاص است.

هپاتیت A همیشه یک بیماری حاد و کوتاه مدت است در حالی که هپاتیت B ، C و D اغلب پیشرونده و مزمن هستند. هپاتیت E معمولاً حاد است اما می تواند به ویژه در زنان باردار خطرناک باشد.

هپاتیت A

هپاتیت A در اثر عفونت با ویروس هپاتیت A (HAV) ایجاد می شود. این نوع هپاتیت بیشتر با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع شخص مبتلا به هپاتیت A منتقل می شود.

هپاتیت B

هپاتیت B از طریق تماس با مایعات عفونی بدن مانند خون، ترشحات واژینال یا مایع منی حاوی ویروس هپاتیت B (HBV) منتقل می شود.  استفاده از مواد مخدر تزریقی، رابطه جنسی با شریک مبتلا یا استفاده از تیغ فرد آلوده خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش می دهد.

هپاتیت C

هپاتیت C از ویروس هپاتیت C (HCV) ناشی می شود. هپاتیت C از طریق تماس مستقیم با مایعات آلوده بدن، معمولاً از طریق تزریق مواد مخدر و تماس جنسی منتقل می شود.

هپاتیت D

هپاتیت D که به دلتا هپاتیت نیز نامیده می شود، یک بیماری جدی کبدی است که توسط ویروس هپاتیت D (HDV) ایجاد می شود HDV. از طریق تماس مستقیم با خون آلوده منتقل می شود. هپاتیت D یک شکل نادر از هپاتیت است که فقط در ارتباط با عفونت هپاتیت B ایجاد می شود.  ویروس هپاتیت D نمی تواند بدون وجود هپاتیت B تکثیر شود. این در ایالات متحده بسیار شایع است.

هپاتیت E

هپاتیت E یک بیماری قابل انتقال از راه آب است که توسط ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می شود. هپاتیت E عمدتا در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده می شود و معمولاً ناشی از مصرف منبع آب آلوده به مدفوع است. این بیماری در ایالات متحده شایع نیست. طبق گزارش CDC ، موارد هپاتیت E در خاورمیانه، آسیا، آمریکای مرکزی و آفریقا گزارش شده است.

علل ابتلا به هپاتیت غیرعفونی

الکل و سایر سموم

مصرف زیاد الکل می تواند باعث آسیب و التهاب کبد شود. گاهی اوقات به این بیماری هپاتیت الکلی گفته می شود. الکل به طور مستقیم به سلول های کبد آسیب می رساند. با گذشت زمان می تواند آسیب دائمی ایجاد کند و منجر به نارسایی کبد و سیروز، ضخیم شدن و فیبروز شدن کبد شود.

سایر علل سمی هپاتیت شامل استفاده بیش از حد داروها و قرار گرفتن در معرض سموم است.

پاسخ سیستم خود ایمنی

در برخی موارد سیستم ایمنی بدن کبد را به عنوان یک ماده مضر اشتباه می گیرد و شروع به حمله به آن می کند. این باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اغلب مانع عملکرد کبد می شود. این شیوع در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

علائم شایع هپاتیت

اگر فرد به انواع عفونی هپاتیت مزمن مانند هپاتیت B و C ، باشد، ممکن است در ابتدا علائم دیده نشود، تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد خود را نشان نمی دهد.  

علائم و نشانه های هپاتیت حاد به سرعت ظاهر می شود. این علائم عبارتند از:

خستگی

علائم شبیه آنفولانزا

ادرار تیره

مدفوع کم رنگ

درد شکم

از دست دادن اشتها

کاهش وزن بدون دلیل

پوست و چشم های زرد، که ممکن است نشانه های زردی باشد.

هپاتیت مزمن به آهستگی اتفاق می افتد، بنابراین ممکن است این علائم و نشانه ها خفیف باشند.

نحوه تشخیص هپاتیت

معاینه فیزیکی

در طول معاینه فیزیکی پزشک ممکن است به آرامی شکم را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. پزشک شما ممکن است بزرگ شدن کبد را متوجه شود. اگر پوست یا چشم های شما زرد است، پزشک در طول معاینه به این نکته توجه می کند.

آزمایشات عملکرد کبد

آزمایشات عملکرد کبد از نمونه های خون برای تعیین میزان کارآیی کبد شما استفاده می کند. نتایج غیرطبیعی این آزمایشات ممکن است اولین نشانه مبنی بر وجود مشکل باشد، به ویژه اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبد هیچ نشانه ای دیده نشود. سطوح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان دهد که کبد شما دچار استرس، آسیب یا عدم عملکرد صحیح است.

همچنین ببینید:

کبد چرب گرید1 ( علائم، پیشگیری و درمان آن)

سایر آزمایشات خون

اگر آزمایشات عملکرد کبد شما غیرطبیعی باشد، احتمالاً پزشک آزمایش خون دیگری را برای تشخیص عامل اصلی مشکل تجویز می کند. این آزمایش ها می توانند ویروس های ایجاد کننده هپاتیت را بررسی کنند. آنها همچنین می توانند برای بررسی آنتی بادی هایی که در شرایطی مانند هپاتیت خود ایمنی رایج هستند استفاده شوند.

سونوگرافی

سونوگرافی شکمی با استفاده از امواج فراصوت جهت ایجاد تصویر اندام های داخل شکم شما استفاده می کند. این تست می تواند عوامل زیر را  نشان دهد:

مایع در شکم شما

آسیب یا بزرگ شدن کبد

تومورهای کبدی

ناهنجاری های کیسه صفرا

گاهی اوقات پانکراس در تصاویر سونوگرافی نیز خود را نشان می دهد.  این می تواند یک رویکرد مفید در تعیین علت عملکرد غیر طبیعی کبد شما باشد.

بیوپسی کبد

بیوپسی کبد یک روش تهاجمی است که شامل برداشتن نمونه ای از بافت کبد توسط پزشک شما می شود. این کار را می توان از طریق پوست با سوزن انجام داد و نیازی به جراحی ندارد. به طور معمول از سونوگرافی برای راهنمایی پزشک هنگام گرفتن نمونه بیوپسی استفاده می شود.

این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبد شما تأثیر گذاشته است. همچنین می توان از آن برای نمونه برداری از نواحی در کبد که غیر طبیعی به نظر می رسند استفاده کرد.

نحوه درمان هپاتیت

گزینه های درمانی با توجه به نوع هپاتیت شما و حاد یا مزمن بودن عفونت تعیین می شود.

هپاتیت A

هپاتیت A معمولاً نیازی به درمان ندارد زیرا یک بیماری کوتاه مدت است. اگر علائم باعث ناراحتی زیادی شود ممکن است با مدتی استراحت بیماری درمان شود. اگر دچار استفراغ یا اسهال شدید از دستورات پزشک استفاده کنید.

واکسن هپاتیت A برای جلوگیری از این عفونت در دسترس است. اکثر کودکان واکسیناسیون را بین 12 تا 18 ماهگی شروع می کنند. این موضوع دارای دو سری واکسن است. واکسیناسیون هپاتیت A برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند با واکسن هپاتیت B ترکیب شود.

هپاتیت B

هپاتیت B حاد نیازی به درمان خاصی ندارد.

هپاتیت B مزمن با داروهای ضد ویروسی درمان می شود. این نوع درمان می تواند پرهزینه باشد زیرا باید چندین ماه یا سال ادامه یابد.  درمان هپاتیت B مزمن همچنین نیاز به ارزیابی و نظارت منظم پزشکی دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می دهد یا خیر.

با واکسیناسیون می توان از هپاتیت B جلوگیری کرد. CDC ، واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می کند. این  واکسن سه گانه معمولاً در شش ماه اول کودکی انجام می شود. این واکسن همچنین برای همه کادر درمانی و پزشکی توصیه می گردد.

هپاتیت C

داروهای ضد ویروسی برای درمان هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C استفاده می شود. افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می شوند معمولاً با ترکیبی از داروهای ضد ویروسی درمان می شوند. آنها همچنین ممکن است به آزمایش های بیشتری برای تعیین بهترین نوع درمان نیاز داشته باشند.

افرادی که در اثر هپاتیت C مزمن دچار سیروز (تشکیل بافت اسکار در کبد) یا بیماری کبدی می شوند ممکن است کاندید پیوند کبد باشند.

در حال حاضر واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

هپاتیت D

در حال حاضر هیچ داروی ضد ویروسی برای درمان هپاتیت D وجود ندارد. بر اساس یک مطالعه در سال 2013 ، منبع دارویی به نام آلفا اینترفرون می تواند برای درمان هپاتیت D استفاده شود، اما فقط در حدود 25 تا 30 درصد افراد بهبود می یابد.

با واکسیناسیون هپاتیت B می توان از هپاتیت D جلوگیری کرد، زیرا عفونت با هپاتیت B برای ایجاد هپاتیت D ضروری است.

هپاتیت E  

در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست زیرا عفونت اغلب حاد است، معمولاً خود به خود برطرف می شود. اغلب به افراد مبتلا به این نوع عفونت توصیه می شود که استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از مصرف الکل خودداری کنند. با این حال زنان بارداری که به این عفونت مبتلا می شوند نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

هپاتیت خود ایمنی

کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون یا بودزونید، در درمان اولیه هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. آنها در حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این بیماری موثر هستند.

آزوتیوپرین (ایموران) ، دارویی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند، اغلب در درمان تاثیر دارند. می توان آن را با استروئید یا بدون استروئید استفاده کرد.

سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات (سل سپت) ، تاکرولیموس (پروگراف) و سیکلوسپورین (نئورال) نیز می توانند به عنوان جایگزین آزاتیوپرین برای درمان استفاده شوند.

نکاتی برای پیشگیری از هپاتیت

بهداشت

رعایت بهداشت خوب یکی از راه های کلیدی برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. اگر به جایی سفر می کنید، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

آب محلی

یخ

صدف خام یا نپخته

میوه و سبزیجات خام

از هپاتیت B ، C  و D که از طریق خون آلوده منتقل می شود می توان با موارد زیر جلوگیری کرد:

عدم استفاده از سوزن های مشترک مواد مخدر

عدم استفاده از تیغ مشترک

عدم استفاده از مسواک دیگران

لمس نکردن خون ریخته شده

هپاتیت B و C همچنین می تواند از طریق رابطه جنسی منتقل شود. انجام رابطه جنسی ایمن با استفاده از کاندوم می تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

واکسن ها

استفاده از واکسن ها کلید مهمی در پیشگیری از هپاتیت است.  واکسیناسیون برای جلوگیری از توسعه هپاتیت A و B در دسترس است. در حال حاضر متخصصان در حال ساخت واکسن علیه هپاتیت C هستند.

عوارض هپاتیت

هپاتیت مزمن B یا C اغلب می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. از آنجا که این ویروس بر کبد تأثیر می گذارد افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C در معرض موارد زیر هستند:

بیماری مزمن کبدی

سیروز

سرطان کبد

وقتی عملکرد طبیعی کبد متوقف شود نارسایی کبدی ممکن است رخ دهد.

عوارض نارسایی کبد عبارتند از:

اختلالات خونریزی

تجمع مایع در شکم، معروف به آسیت

افزایش فشار خون در وریدهای ورودی که وارد کبد می شوند، معروف به فشار خون بالا

نارسایی کلیه

انسفالوپاتی کبدی، که می تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی های ذهنی به دلیل تجمع سموم مانند آمونیاک باشد که بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد.

کارسینوم کبدی، که نوعی سرطان کبد است

مرگ

افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و C برای عدم مصرف الکل تشویق می شوند، زیرا می تواند بیماری ها و نارسایی های کبدی را تسریع کند. برخی مکمل ها و داروها نیز می توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اگر هپاتیت مزمن B یا C دارید قبل از مصرف هرگونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline