تفسیر آزمایش کراتینین خون

بررسی اجمالی

آزمایش کراتینین در واقع برای اندازه گیری و بررسی میزان عملکرد کلیه ها در فیلتر کردن مواد زائد از خون است.

کراتینین یک ترکیب شیمیایی است که در نتیجه‌ی فرآیند های تولید انرژی در عضلات شما در بدنتان به جا می‌ماند. کلیه های سالم کراتینین را از خون جدا می‌کنند. کراتینین به عنوان ماده زائد و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.

اندازه گیری کراتینین در خون یا ادرار شما سرنخ هایی را برای کمک به پزشک در تعیین چگونگی عملکرد کلیه ها فراهم می‌کند.

چرا این آزمایش تجویز می‌شود؟

پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است آزمایش کراتینین را به دلایل زیر تجویز کنند:

برای تشخیص بیماری (اگر علائم یا نشانه های بیماری کلیوی دارید).

در صورت ابتلا به دیابت، فشار خون یا سایر شرایطی که خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می‌دهند.

برای نظارت بر درمان یا پیشرفت بیماری های کلیه.

برای نظارت بر عوارض جانبی دارو هایی که ممکن است منجر به آسیب کلیه یا تغییر عملکرد کلیه ها شوند.

برای نظارت بر عملکرد کلیه پیوندی.

همچنین ببینید:

نفرولوژی چیست و نفرولوژیست چه کاری انجام می‌دهد؟

چگونه برای آزمایش کراتینین خون آماده شویم؟

برای اندازه گیری سطح کراتینین در خون (آزمایش کراتینین سرم) از آزمایش خون استاندارد استفاده می‌شود. ممکن است پزشک از شما بخواهد یک شب قبل از آزمایش غذا نخورید (ناشتا بمانید).

برای آزمایش ادرار کراتینین، ممکن است لازم باشد ادرارتان را در طول مدت زمانی حدود ۲۴ ساعت در ظروف ارائه شده توسط کلینیک جمع آوری کنید.

برای این آزمایش ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش از خوردن گوشت برای مدت زمان مشخصی خودداری کنید. اگر مکمل کراتین مصرف می‌کنید، احتمالاً باید مصرف آن را متوقف کنید.

آنچه می‌توانید در طول انجام این آزمایش انتظار داشته باشید:

برای آزمایش کراتینین سرم، یکی از اعضای تیم مراقبت های بهداشتی شما با قرار دادن یک سوزن در ورید بازویتان، از شما یک نمونه خون می‌گیرد.

برای آزمایش ادرار، باید یک نمونه در کلینیک ارائه دهید یا نمونه ها را در خانه و ظرف مدت ۲۴ ساعت جمع آوری کرده و به کلینیک برگردانید.

نتایج

نتایج حاصل از کراتینین در خون یا ادرار از بسیاری جهات اندازه گیری و تفسیر می‌شود، از جمله موارد زیر:

سطح کراتینین سرم

کراتینین معمولاً وارد جریان خون شما می‌شود و به طور کلی با سرعت ثابت از جریان خون فیلتر می‌شود. میزان کراتینین در خون شما باید نسبتاً پایدار و بدون تغییر خاصی باشد. افزایش سطح کراتینین ممکن است نشانه عملکرد ضعیف کلیه ها باشد.

کراتینین سرم به صورت میلی گرم کراتینین به یک دسی لیتر خون (میلی گرم در دسی لیتر) یا میکرومول کراتینین به یک لیتر خون (میکرومول در لیتر) گزارش می‌شود.

محدوده معمول کراتینین سرم:

برای مردان بزرگسال: ۰.۷۴ تا ۱.۳۵ میلی گرم در دسی لیتر (۶۵.۴ تا ۱۱۹.۳ میکرومول در لیتر)

برای زنان بزرگسال: ۰.۵۹ تا ۱.۰۴ میلی گرم در دسی لیتر (۵۲.۲ تا ۹۱.۹ میکرومول در لیتر)

میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

از میزان کراتینین سرم ممکن است برای تخمین سریع فیلتر شدن خون توسط کلیه (میزان فیلتراسیون گلومرولی) نیز استفاده شود. به دلیل تنوع در کراتینین سرم از یک فرد به فرد دیگر، GFR ممکن است قرائت دقیق تری در مورد عملکرد کلیه ارائه دهد.

فیلتراسیون گلومورلی برای محاسبه‌ی میزان کراتینین سرم سایر فاکتور ها مانند سن و جنس را نیز در نظر می‌گیرد. میزان GFR زیر ۶۰ نشان دهنده وجود بیماری کلیه است. از دامنه میزان زیر ۶۰ ممکن است برای نظارت بر روند پیشرفت بیماری استفاده شود.

کلیرانس کراتینین

کلیرانس کراتینین اندازه گیری میزان فیلتر شدن کراتینین از جریان خون توسط کلیه ها و ارسال آن  به ادرار برای دفع می‌باشد.

کلیرانس کراتینین معمولاً از طریق اندازه گیری کراتینین در یک نمونه ادرار ۲۴ ساعته و از یک نمونه سرمی‌ گرفته شده در همان دوره زمانی تعیین می‌شود. با این حال، ممکن است برای نمونه ادرار از ادرار در دوره های زمانی کوتاه تری نیز استفاده شود. زمان بندی و جمع آوری دقیق نمونه ادرار مهم است.

کلیرانس کراتینین با واحد میلی لیتر کراتینین در دقیقه در هر سطح بدن (mL/min/BSA) گزارش می‌شود. دامنه معمول برای مردان ۱۹ تا ۷۵ سال:  ۷۷ تا ۱۶۰ میلی لیتر در دقیقه در BSA است.

محدوده معمول برای کلیرانس کراتینین در زنان به شرح زیر است:

۱۸تا ۲۹ سال: ۷۸ تا ۱۶۱ میلی لیتر در دقیقه در BSA

۳۰ تا ۳۹ سال: ۷۲ تا ۱۵۴ میلی لیتر در دقیقه در BSA

۴۰ تا ۴۹ سال: ۶۷ تا ۱۴۶ میلی لیتر در دقیقه در  BSA

۵۰ تا ۵۹ سال: ۶۲ تا ۱۳۹ میلی لیتر در دقیقه در  BSA

۶۰ تا ۷۲ سال: ۵۶ تا ۱۳۱ میلی لیتر در دقیقه در BSA

میزان استاندارد برای بزرگسالان مسن تر تعیین نشده است.

در نظر داشته باشید: نتایج کمتر از حد معمول برای گروه سنی شما ممکن است نشانه عملکرد ضعیف کلیه یا شرایطی باشد که بر جریان خون در کلیه شما تأثیر می‌گذارد.

نسبت آلبومین / کراتینین

تفسیر دیگر از تعداد کراتینین ادرار، نسبت آلبومین به کراتینین نامیده می‌شود. آلبومین یک پروتئین در خون است. کلیه های سالم به طور کلی آن را از خون فیلتر نمی‌کنند، بنابراین باید مقدار کمی آلبومین در ادرار یافت شود.

نسبت آلبومین به کراتینین میزان آلبومین موجود در نمونه ادرار را نسبت به مقدار کراتینین توصیف می‌کند. نتایج با واحد تعداد میلی گرم آلبومین برای هر گرم کراتینین گزارش می‌شود. نتایج نشان دهنده کلیه سالم عبارتند از:

برای مردان بزرگسال: کمتر از ۱۷ میلی گرم در گرم

برای زنان بزرگسال: کمتر از ۲۵ میلی گرم در گرم

نتیجه‌ای بالاتر از حد معمول ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماری کلیوی باشد. به طور خاص، ممکن است نتیجه یک عارضه دیابت به نام نفروپاتی دیابتی یا بیماری کلیه دیابتی را نشان دهد.

پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی نتایج آزمایش کراتینین را با شما در میان می‌گذارند و در تشخیص بیماری و ارائه‌ی روند درمان به شما کمک می‌کنند.

همچنین ببینید:

صفر تا صد آزمایش کلیه و جواب آن

نسبت نیتروژن اوره به کراتینین چیست؟

گاهی اوقات، پزشک به بررسی نسبت بین نیتروژن اوره‌ی فرد و کراتینین خون وی می‌پردازد تا این نتایج به او در تشخیص و تعیین دلیل بالا بودن میزان این غلظت ها از حد طبیعی کمک کند. نسبت نیتروژن اوره به کراتینین معمولاً بین ۱۰:۱ و ۲۰:۱ است. افزایش این نسبت ممکن است به دلیل وجود مسائلی باشد که باعث کاهش جریان خون به کلیه ها می‌شوند ، مانند نارسایی احتقانی قلب یا کم آبی بدن. همچنین ممکن است در نتیجه‌ی افزایش پروتئین در خون در اثر خونریزی دستگاه گوارش و یا افزایش پروتئین در رژیم غذایی نیز این افزایش میزان مشاهده شود.

این نسبت ممکن است با وجود بیماری کبد (به دلیل کاهش در میزان تشکیل اوره) و سوء تغذیه کاهش یابد.

برای نرمال شدن سطح کراتینین خون، چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

میزان کراتینین نشان دهنده‌ی چگونگی برخی از فرآیند ها در بدن شما و چگونگی عملکرد کلیه های شما است. اگر کراتینین بالایی دارید که به دلیل شرایط موقتی مانند عفونت کلیه میزانش افزایش یافته است، با رفع عفونت باید به حالت طبیعی برگردد. اگر میزان آن به دلیل یک بیماری مزمن زمینه‌ای که می‌تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد، مانند دیابت، افزایش یابد، تغییرات در عملکرد کلیه را منعکس می‌کند و احتمالاً در صورت کنترل وضعیت تثبیت می‌شود.

چرا آزمایش کراتینین ادرار همراه با آزمایش سوء مصرف مواد مخدر تجویز می‌شود؟

هنگامی که افراد در حال انجام آزمایش سوء مصرف مواد مخدر هستند، ممکن است سعی کنند با رقیق کردن ادرار خود با آب (مستقیم یا از طریق نوشیدن مقدار زیادی آب) یا با افزودن ماده تقلبی دیگر به ادرار، سیستم را فریب دهند. از آنجا که کراتینین با سرعت ثابت تولید و در ادرار آزاد می‌شود، باید در غلظت طبیعی در ادرار فرد وجود داشته باشد. برای کمک به ارزیابی اعتبار یک نمونه ادرار، می‌توان این آزمایش را به همراه آزمایشات دیگر مانند pH و نسبت چگالی و … انجام داد. اگر میزان کراتینین از آنچه به صورت معمول در ادرار انسان مشاهده می‌شود کمتر باشد، در این صورت احتمال دارد که نمونه دستکاری شده باشد یا فرد مقدار زیادی آب نوشیده باشد. در هر دو مورد، نمونه ادرار برای آزمایش مناسب تشخیص داده نمی‌شود و آزمایش نیاز به تکرار دارد.

آیا مورد دیگری وجود دارد که باید از آن آگاه باشم؟

سطح کراتینین خون می‌تواند به طور موقت و در نتیجه آسیب عضلانی افزایش یابد.

همچنین به طور کلی میزان کراتینین خون در دوران بارداری کمی پایین تر از حد نرمال و همیشگی آن است.

برخی از دارو ها ممکن است باعث افزایش سطح کراتینین در خون شوند. بنابراین هر دارویی را که مصرف می‌کنید، نام و دوز مصرفی آن را به ارائه دهنده خدمات پزشکی و بهداشتی خود اطلاع دهید. تا وجود این دارو ها و در نتیجه اثرات آن ها بر سطح کراتینین موجود در خون شما را نیز در خوانش نتیجه‌ی آزمایشتان اعمال کنند.

توجه: مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.

منابع:

mayoclinic

labtestsonline