حساسیت دارویی یک واکنش آلرژیک به دارو است. با یک واکنش آلرژیک، سیستم ایمنی بدن شما که با عفونت و بیماری مبارزه می کند، به دارو واکنش نشان می دهد. این واکنش می تواند علائمی مانند راش، تب و مشکلات تنفسی ایجاد کند.

آلرژی عوارض جانبی دارو نیست؛ بلکه یک واکنش احتمالی شناخته شده است که در برچسب دارو ذکر شده است. حساسیت دارویی نیز با مسمومیت دارویی ناشی از مصرف بیش از حد دارو متفاوت است.

چرا حساسیت دارویی اتفاق می افتد؟

سیستم ایمنی بدن در برابر بیماری عمل می کند؛ این کار جهت مبارزه با مهاجمان خارجی مانند ویروس ها، باکتری ها، انگل ها و سایر مواد خطرناک طراحی شده است. با آلرژی دارویی، سیستم ایمنی بدن دارویی را که وارد بدن شما می شود با یکی از این مهاجمان اشتباه می گیرد. سیستم ایمنی بدن شروع به ساخت آنتی بادی می کند که پروتئین های خاصی هستند و در جهت حمله به مهاجم برنامه ریزی شده اند. در این صورت به دارو حمله می کنند.

این پاسخ ایمنی منجر به افزایش التهاب می شود که می تواند علائمی مانند بثورات پوستی، تب یا مشکلات تنفسی ایجاد کند. پاسخ ایمنی ممکن است اولین باری که دارو را مصرف می کنید اتفاق بیفتد، یا ممکن است تا زمانی که چندین بار آن را بدون مشکل مصرف کرده اید، رخ ندهد.

همچنین ببینید:

سندرم تریپل ایکس چیست؟

آیا همیشه حساسیت دارویی خطرناک است؟

علائم حساسیت دارویی ممکن است آنقدر خفیف باشد که به سختی متوجه آنها شوید. با این حال حساسیت شدید دارویی می تواند خطرناک باشد و باعث آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی یک واکنش ناگهانی، خطرناک و کل بدن به یک دارو یا سایر عوامل حساسیت زا است. یک واکنش آنافیلاکتیک ممکن است چند دقیقه پس از مصرف دارو رخ دهد. در برخی موارد، ممکن است در عرض 12 ساعت پس از مصرف دارو رخ دهد. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

ضربان نامنظم قلب

مشکل در تنفس

تورم

بیهوشی

اگر آنافیلاکسی فورا درمان نشود می تواند کشنده باشد. اگر پس از مصرف دارو هر یک از علائم را داشتید، به نزدیکترین اورژانس مراجعه نمایید.

واکنش های آلرژیک مانند:

برخی از داروها می توانند در اولین استفاده از آنها واکنشی از نوع آنافیلاکسی ایجاد کنند. داروهایی که می توانند واکنشی مشابه آنافیلاکسی ایجاد کنند عبارتند از:

مرفین

آسپرین

برخی از داروهای شیمی درمانی

رنگ های مورد استفاده در برخی از اشعه ایکس

این نوع واکنش معمولاً سیستم ایمنی را درگیر نمی کند و یک حساسیت واقعی نیست. با این حال، علائم و درمان مانند آنافیلاکسی واقعی است و به همان اندازه خطرناک است.

کدام داروها بیشترین حساسیت دارویی را ایجاد می کنند؟

داروهای مختلف اثرات متفاوتی بر روی افراد دارند. گفته می شود، برخی از داروها نسبت به دیگر موارد حساسیت های بیشتری دارند. این شامل:

آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین و آنتی بیوتیک های سولفاتی مانند سولفامتوکسازول-تری متوپریم

آسپرین

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن

داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین و لاموتریژین

داروهای مورد استفاده در درمان آنتی بادی مونوکلونال

تراستوزوماب و ایبریتوماب تیوکستان

داروهای شیمی درمانی مانند پاکلیتاکسل، دوستاکسل و پروکاربازین

همچنین ببینید:

قند میوه ها برای سلامتی مفید است یا مضر؟

تفاوت بین عوارض جانبی و حساسیت دارویی چیست؟

حساسیت دارویی فقط افراد خاصی را تحت تاثیر قرار می دهد. همیشه سیستم ایمنی را درگیر می کند و همیشه اثرات منفی به همراه دارد.

با این حال، عارضه جانبی ممکن است در هر فرد که دارو مصرف می کند رخ دهد. معمولاً سیستم ایمنی را درگیر نمی کند. یک عارضه جانبی، هر عمل دارویی؛ مضر یا مفید، است که به کار اصلی دارو مربوط نمی شود.

به عنوان مثال آسپرین که برای درمان درد استفاده می شود، اغلب باعث عوارض جانبی مضر ناراحتی معده می شود. با این حال این عارضه جانبی مفید برای کاهش خطر حمله قلبی و سکته نیز دارد. استامینوفن که برای درد نیز استفاده می شود، می تواند باعث آسیب کبدی شود.  نیتروگلیسیرین، که برای گشاد کردن رگ‌های خونی و بهبود جریان خون استفاده می‌شود، ممکن است عملکرد ذهنی را به عنوان یک عارضه جانبی بهبود بخشد.

حساسیت دارویی چگونه درمان می شود؟

نحوه مدیریت حساسیت دارویی به شدت آن بستگی دارد. با واکنش شدید حساسیت به یک دارو، احتمالاً باید به طور کامل از مصرف دارو اجتناب کنید. پزشک احتمالاً سعی خواهد کرد دارو را با داروی دیگری جایگزین کند که شما به آن حساسیت ندارید.

اگر یک واکنش حساسیت خفیف به یک دارو دارید، ممکن است پزشک همچنان آن را برای شما تجویز کند؛ اما آنها همچنین ممکن است داروی دیگری را برای کمک به کنترل واکنش شما تجویز کنند. برخی از داروها می توانند به مسدود کردن پاسخ ایمنی و کاهش علائم کمک کنند. 

این شامل:

آنتی هیستامین ها

بدن زمانی هیستامین تولید می کند که فکر می کند ماده ای مانند یک آلرژن مضر است. ترشح هیستامین ممکن است باعث علائم آلرژیک مانند تورم، خارش یا تحریک شود. آنتی هیستامین تولید هیستامین را مسدود می کند و ممکن است به آرام کردن این علائم واکنش آلرژیک کمک کند. آنتی هیستامین ها به صورت قرص، قطره چشم، کرم و اسپری بینی عرضه می شوند.

کورتیکواستروئیدها

آلرژی دارویی می تواند باعث تورم راه های تنفسی و سایر علائم جدی شود. کورتیکواستروئیدها می توانند به کاهش التهابی که منجر به این مشکلات می شود کمک کنند. کورتیکواستروئیدها به صورت قرص، اسپری بینی، قطره چشم و کرم عرضه می شوند. آنها همچنین به صورت پودر یا مایع برای استفاده در دستگاه تنفسی و مایع برای تزریق یا استفاده در نبولایزر عرضه می شوند.

برونکودیلاتورها

اگر آلرژی دارویی شما باعث خس خس یا سرفه شود، پزشک ممکن است یک داروی گشادکننده برونش را توصیه کند. این دارو به باز شدن راه های تنفسی و تسهیل تنفس کمک می کند. برونکودیلاتورها به صورت مایع و پودر برای استفاده در دستگاه تنفسی یا نبولایزر عرضه می شوند.

سیستم ایمنی بدن می تواند در طول زمان تغییر کند. این امکان وجود دارد که آلرژی شما ضعیف شود، از بین برود یا بدتر شود. بنابراین، همیشه مهم است که دستورالعمل های پزشک خود را در مورد نحوه مدیریت یک دارو دنبال کنید. اگر به شما می گویند از مصرف دارو یا داروهای مشابه اجتناب کنید، حتما این کار را انجام دهید.

اگر علائم حساسیت دارویی یا هر گونه عوارض جانبی جدی از دارویی که مصرف می کنید دارید، فوراً با پزشک خود صحبت کنید.

اگر می دانید که به هر دارویی حساسیت دارید، اقدامات زیر را انجام دهید:

حتما به پزشک خود اطلاع دهید. این شامل دندانپزشک شما و هر متخصص دیگری است که ممکن است دارو تجویز کند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline