یبوست و آنچه باید بدانید

یبوست یکی از مشکلات رایج گوارشی است. اکثر یبوست ها کوتاه مدت یا حاد هستند. با این حال برخی افراد علائم طولانی مدت را تجربه می کنند که به عنوان یبوست مزمن شناخته می شود.

یبوست مزمن می تواند ناراحت کننده باشد و در عملکرد روزانه فرد اختلال ایجاد کند. در حالی که برخی از علل این وضعیت نسبتاً خوش خیم و بسیار قابل درمان هستند، برخی دیگر می توانند جدی باشند.

این مقاله به بررسی یبوست مزمن از جمله علائم و علل آن می‌پردازد.

یبوست مزمن چیست؟

هر فرد در یک دوره دچار یبوست می شود. اکثر موارد یبوست کوتاه مدت یا حاد هستند. این وضعیت اغلب با تغییر در رژیم غذایی یا عادات ورزشی رخ می دهند که با داروهای بدون نسخه (OTC) قابل درمان هستند.

در موارد نادر یبوست ممکن است مزمن باشد، به این معنی که علائم طولانی مدت هستند. پزشکان با شرایط زیر یبوست را مزمن می دانند:

• به مدت سه ماه یا بیشتر طول می کشد
• سبب اختلال در زندگی و عملکرد روزانه شده است
• عدم درمان و بهبودی با تغییر رژیم غذایی و یا ورزش
• بهبودی فقط با داروهای تجویزی

همچنین ببینید:

۱۷ ماده غذایی مفید برای یبوست

علائم یبوست مزمن

برای تشخیص یبوست مزمن، فرد باید حداقل سه مورد از علائم زیر را در یک دوره 3 ماهه تجربه کند:

• دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
• دفع مدفوع سفت، با برجستگی و شبیه سنگریزه
• نیاز به فشار جهت دفع مدفوع
• احساس عدم تخلیه کامل روده پس از دفع مدفوع
• احساس انسداد روده
• نیاز به کمک برای تخلیه روده، با فشار دادن شکم

علائم ثانویه یبوست مزمن عبارتند از:

• نفخ
• حالت تهوع
• درد شکم
• از دست دادن اشتها

علت یبوست مزمن

اگرچه افراد مبتلا به یبوست مزمن علائم مشابهی را تجربه می کنند، اما علت یبوست ممکن است متفاوت باشد.

علل شایع یبوست مزمن

شایع ترین عوامل یبوست عبارتند از:

• حرکت آهسته مدفوع از طریق روده بزرگ
• مشکل در رژیم غذایی متعادل، همراه با کمبود فیبر موجود در میوه ها و سبزیجات
• عدم مصرف مایعات کافی که منجر به کم آبی بدن می شود
• عدم ورزش کردن که منجر به کند شدن هضم می شود
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• عوارض جانبی داروها

مشکلات سلامت روان از جمله:

• استرس
• اضطراب
• افسردگی
• اختلالات اشتها
• علل کمتر رایج

دیگر علل یبوست مزمن که کمتر شایع هستند:

• عدم تعادل هورمونی، مانند پرکاری تیروئید
• بیماری های تاثیرگذار بر متابولیسم، مانند دیابت
• اختلالات مغز و ستون فقرات تأثیر مانند بیماری پارکینسون
• بیماری سلیاک
• التهاب مرتبط با بیماری دیورتیکول یا پروکتیت
• انسداد روده یا راست روده
• سابقه خانوادگی ابتلا به یبوست

دیگر علل یبوست مزمن

برخی مکمل های غذایی و داروها نیز می توانند باعث یبوست شوند. این شامل:

• مکمل های آهن
• مکمل های کلسیم
• آنتی اسیدها
• دیورتیک ها
• آنتی هیستامین ها
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• داروهای درمان افسردگی
• داروهای ضد روان پریشی
• داروهای ضد تشنج
• داروهایی برای درمان بیماری پارکینسون

علل ناشناخته

ممکن است تعیین علت یبوست همیشه امکان پذیر نباشد. یبوست مزمن که بدون محرک شناخته شده رخ می دهد به عنوان یبوست مزمن ایدیوپاتیک شناخته می شود.

درمان یبوست مزمن

درمان یبوست مزمن ممکن است بسته به شدت و علت اصلی آن متفاوت باشد. برخی گزینه های درمانی احتمالی در زیر به آنها اشاره شده است:

رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی

اولین درمان یبوست مزمن ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی ضروری است. این موارد عبارتند از:

همچنین ببینید:

درمان خانگی یبوست!

افزایش مصرف فیبر

فیبر غذایی حجم بیشتری به مدفوع داده و باعث می‌شود مدفوع سریع‌تر از روده عبور کند. پزشک ممکن است با قرار دادن میوه و سبزیجات بیشتر در رژیم غذایی، مصرف فیبر را به تدریج افزایش دهد. تغییر از غلات تصفیه شده به غلات کامل نیز به افزایش مصرف فیبر کمک می کند.

هیدراته ماندن

آب مدفوع را نرم کرده و به آنها اجازه می دهد به آرامی از روده و راست روده عبور کنند.

افزایش فعالیت بدنی

حرکت منظم باعث افزایش فعالیت ماهیچه ها در روده می شود و به عبور مدفوع از سیستم گوارش کمک می کند. بنابراین افزایش فعالیت بدنی حرکات منظم روده را تشویق می کند.

رفتن به دستشویی در زمان نیاز

اگر فرد به طور مرتب سیگنال های بدن برای مدفوع را نادیده بگیرد، ممکن است تمایل به دفع مدفوع را که سبب تشدید یبوست می شود را از دست دهد.

داروهای OTC

اگر تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی موثر نباشد، ممکن است نیاز به مصرف داروهای OTC برای نرم کردن مدفوع یا افزایش حرکات روده باشد. برخی از گزینه ها عبارتند از:

• مکمل های فیبر مانند پسیلیوم که سبب حجیم شدن مدفوع می شوند
• نرم کننده های مدفوع مانند سورفاک که آب را از روده کشیده تا مدفوع را نرم کند.
• اسمزی مانند شیر منیزی که باعث افزایش مایع در روده بزرگ می شود
• روان کننده هایی مانند روغن زیتون که به دفع آرام مدفوع کمک می کند
• محرک هایی مانند Senokot که باعث انقباض روده می شود
• تنقیه و شیاف برای روان کردن و تحریک

داروهای تجویزی

اگر ملین‌های OTC و داروهای طبیعی سبب بهبود یبوست نشوند، پزشک ممکن است داروی تجویزی را توصیه کند. داروهای لوبیپروستون و لیناکلوتید به طور کلی در درمان یبوست مزمن مؤثر هستند.

آموزش بیوفیدبک

آموزش بیوفیدبک (BT) نوعی رفتار درمانی است که هدف آن درمان یبوست و سایر انواع اختلال عملکرد روده است.

BTشامل یادگیری نحوه شل و سفت کردن عضلات لگنی است که از مثانه و روده حمایت می کنند. شل شدن این عضلات در زمان مناسب می تواند احتمال دفع مدفوع را افزایش دهد.

در طول BT، درمانگر ممکن است یک لوله بلند به نام کاتتر را جهت اندازه گیری تنش در عضلات وارد راست روده می کند. سپس از طریق تمرینات خاص برای کمک به آرامش و سفت شدن ماهیچه ها با فرد صحبت می کنند.

یک مطالعه قدیمی در سال 2006 اثربخشی BT و استفاده از ملین را در بین افراد مبتلا به مشکلات کف لگن مقایسه کرد. محققان دریافتند BT بیشتر موثر است.

جراحی

جراحی برای یبوست مزمن نادر است. با این حال ممکن است فرد برای رفع انسداد روده یا بخشی از کولون بیمار به مداخلات جراحی نیاز داشته باشد.

پیشگیری

بهترین روش برای جلوگیری از یبوست، داشتن عادات سبک زندگی سالم است که به هضم مناسب کمک می کند. مانند:

• داشتن رژیم غذایی متعادل
• مصرف مایعات زیاد
• ورزش منظم
• خواب کافی
• ساعات خواب و بیداری منظم
• رفتن به دستشویی در صورت نیاز

عوامل خطر یبوست مزمن

گروه های زیر در معرض افزایش خطر ابتلا به یبوست مزمن هستند:

• افراد با سن بیش از 65 سال
• زنان، به ویژه آنهایی که باردار هستند
• افراد با تحرک محدود
• افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند
• افراد مبتلا به بیماری های روانی، مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال خوردن

عوارض یبوست مزمن

دفع مدفوع سفت یا فشار مداوم برای دفع مدفوع می تواند منجر به عوارضی مانند موارد زیر شود:

• شقاق مقعدی که پارگی های کوچک داخل مقعد هستند
• هموروئید که وریدهای متورم در مقعد هستند
• به هم فشردگی مدفوع، تجمع مدفوع سفت شده در داخل روده
• پرولاپس رکتوم، که در آن ناحیه ای از راست روده کشیده شده و از مقعد بیرون می زند

آیا یبوست مزمن نشان دهنده بیماری دیگر است؟

یبوست مزمن به ندرت نتیجه یک بیماری زمینه ای جدی و خطرناک است. معمولاً با تغییر سبک زندگی و درمان های OTC بهبود می یابد.

اگر درمان های گفته شده در بالا یبوست را کاهش نداد، باید با پزشک مشورت کرد. پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای بررسی مشکلات زمینه ای تجویز کند.

در موارد بسیار نادر، یبوست مزمن ممکن است نشانه سرطان روده بزرگ باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فرد دارای یبوست مزمن باشد که بر سلامت جسمی یا روانی و زندگی روزمره او تأثیر می گذارد، باید با پزشک خود صحبت کند.

افراد همچنین در صورتی که یبوست آنها با هر یک از علائم زیر همراه باشد باید با پزشک مشورت کنند:

• وجود خون در مدفوع
• درد شدید در هنگام دفع مدفوع
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

خلاصه کلی

یبوست مزمن می تواند ناراحت کننده و ناتوان کننده باشد. با این حال درمان هایی وجود دارد که می تواند به کاهش یبوست و علائم آن کمک کند.

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی معمولاً اولین درمان یبوست است. در صورت عدم تاثیر این موارد، ممکن است لازم باشد از داروهای OTC جهت کمک به نرم شدن مدفوع یا تشویق حرکات روده استفاده شود.

در صورت بروز یبوست مزمن که به تغییرات سبک زندگی یا درمان های OTC پاسخ نمی دهد، باید با پزشک مشورت کرد. پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش علائم تجویز کند. آنها همچنین ممکن است آزمایش هایی را برای بررسی هر گونه بیماری زمینه ای توصیه کنند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday