بیماری شاگاس و آنچه باید بدانید

بیماری شاگاس نوعی بیماری التهابی و عفونی است که به علت انگل Trypanosoma cruzi  ایجاد می شود. بیماری شاگاس در آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و مکزیک که محل زندگی حشرات تریاتومین است، رایج است.

بیماری شاگاس که تریپانوزومیازیس آمریکایی نیز نامیده می شود، می تواند تمامی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت عدم درمان، بیماری شاگاس سبب مشکلات قلبی و گوارشی می شود.

درمان بیماری شاگاس با در نظر داشتن از بین بردن انگل در عفونت حاد و کنترل علائم در مراحل بعد انجام خواهد گرفت. در افراد مبتلا به بیماری مزمن شاگاس، امکان کشتن انگل وجود ندارد. اقداماتی جهت پیشگیری از عفونت که فرد می تواند انجام دهد وجود دارد.

علائم بیماری شاگاس

بیماری شاگاس سبب بیماری ناگهانی و کوتاه مدت (حاد) یا یک بیماری طولانی مدت (مزمن) می گردد. علائم این وضعیت ممکن است خفیف یا شدید باشد، اگرچه برخی افراد تا مرحله مزمن علائمی ندارند.

مرحله حاد بیماری شاگاس

مرحله حاد بیماری شاگاس که هفته ها یا ماه ها طول می کشد، اغلب بدون علامت است. با بروز علائم و نشانه‌ها، خفیف بوده و شامل موارد زیر می باشند:

• تورم در محل عفونت
• تب
• خستگی
• کهیر
• بدن درد
• تورم پلک
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع، اسهال یا استفراغ
• تورم غدد
• بزرگ شدن کبد یا طحال

علائم و نشانه هایی که در مرحله حاد ایجاد می شوند معمولاً خود به خود از بین می روند. در برخی موارد در صورت عدم درمان عفونت، بیماری شاگاس به مرحله مزمن بیماری خواهد رسید.

همچنین ببینید:

علائم، پیشگیری و درمان کهیر ناشی از نیش حشرات

مرحله مزمن بیماری شاگاس

علائم و نشانه های فاز مزمن بیماری شاگاس 10 تا 20 سال پس از عفونت اولیه ظاهر شده و یا هرگز بروز پیدا نمی کند. در موارد شدید، علائم و نشانه های بیماری شاگاس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب نامنظم
• نارسایی قلبی
• ایست قلبی ناگهانی
• مشکل در بلع به دلیل بزرگ شدن مری
• درد شکم یا یبوست به دلیل بزرگ شدن روده بزرگ

زمان مراجعه به پزشک

با سفر به مناطق پر خطر بیماری شاگاس؛ با بروز علائم و نشانه های این بیماری به پزشک مراجعه نمایید. علائم شامل تورم در محل عفونت، تب، خستگی، بدن درد، بثورات پوستی و حالت تهوع می باشد.

علت بیماری شاگاس

علت بیماری شاگاس انگل Trypanosoma cruzi است که از حشره ای به نام تریاتومین منتقل می شود. این حشرات با مکیدن خون حیوان مبتلا به انگل؛ آلوده می شوند. حشرات تریاتومین اغلب در خانه های کاهگلی، خاکی یا خشتی زندگی می کنند. آنها در طول روز در شکاف دیوارها یا سقف پنهان شده و در شب بیرون می آیند. این حشرات اغلب در شب و در زمان خواب از انسان تغذیه می کنند.

حشرات آلوده پس از تغذیه انگل را روی پوست باقی می گذارند؛ سپس انگل ها از طریق چشم، دهان، بریدگی یا زخم ناشی از نیش حشره وارد بدن می شوند.

مالش محل گزش سبب ورود انگل به بدن می شود. پس از آن در بدن تکثیر و پخش می شود.

آلوده شدن فرد با موارد زیر امکان پذیر است:

• مصرف غذای نیم پز آلوده به انگل
• انتقال انگل از زنان باردار آلوده، به نوزاد
• دریافت خون یا پیوند عضو از فرد آلوده
• قرار گرفتن تصادفی در معرض انگل هنگام کار در آزمایشگاه
• بودن در جنگل هایی با حیوانات آلوده مانند راکون

عوامل خطر بیماری شاگاس

عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به بیماری شاگاس را افزایش دهند:

• زندگی در مناطق روستایی فقرنشین آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و مکزیک
• زندگی در محل حاوی حشرات تریاتومین
• دریافت خون یا پیوند عضو از فرد آلوده

عوارض بیماری شاگاس

با پیشرفت بیماری شاگاس تا مرحله مزمن، ممکن است عوارض جدی قلبی یا گوارشی رخ دهد. این عوارض جانبی شامل موارد زیر می باشد:

1. نارسایی قلبی: نارسایی قلبی زمانی رخ می دهد که قلب نمی تواند خون کافی برای رفع نیازهای بدن پمپاژ کند.
2. بزرگ شدن مری: (megaesophagus)  این وضعیت نادر به دلیل گشاد شدن غیر طبیعی مری ایجاد می شود که درنهایت منجر به مشکلاتی در بلع و هضم غذا می گردد.
3. بزرگ شدن روده بزرگ (Megacolon): در شرایطی رخ می دهد که روده بزرگ به طور غیر طبیعی گشاد شده و باعث درد شکم، تورم و یبوست شدید می شود.

همچنین ببینید:

انگل دستگاه گوارش چیست؟ علائم، پیشگیری و راه های درمان آن

پیشگیری از بیماری شاگاس

اگر در مناطق پرخطر جهت ابتلا به بیماری شاگاس زندگی می کنید، مراحل زیر در پیشگیری از ایجاد عفونت موثر می باشد:

• اجتناب از خوابیدن در خانه های گلی، کاهگلی یا خشتی.
• هنگام خواب در خانه های کاهگلی، گلی یا خشتی از توری آغشته به حشره کش روی تخت استفاده کنید.
• استفاده از حشره کش ها برای حذف حشرات از محل سکونت.
• استفاده از مواد دافع حشرات روی پوست.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

mayoclinic