قانقاریا زمانی اتفاق می افتد که کمبود خون غنی از اکسیژن باعث مرگ بافت در قسمتی از بدن، اغلب دست ها یا پاها می شود.

این بیماری جدی است و می تواند منجر به قطع عضو شود. برای جلوگیری از انتشار مرگ بافت در سریع ترین زمان ممکن، نیاز به درمان فوری است.

دیابت با قانقاریا مرتبط است. نوروپاتی دیابتی یا مرگ عصبی می تواند به این معنا باشد که فرد آسیب دیده است و متوجه آن نمی شود.

دیابت همچنین عروق کوچک شریانی را تحت تاثیر قرار می دهد. سایر عوامل خطر؛ سیگار کشیدن و شرایطی مانند بیماری رینود است.

قانقاریا چیست؟

همه اشکال قانقاریا به دلیل از دست دادن خون رسانی به یک نواحی خاص اتفاق می افتد. این موضوع باعث مرگ بافت می شود.

قانقاریا خشک:

مشکلات عروقی: بیشتر به دلیل سلامت ضعیف شریان ها و وریدهای پا و انگشتان پا است. این معمولا در طول زمان به دلیل شرایطی مانند دیابت و فشار خون بالا ایجاد می شود.

سوختگی شدید، گرما و سرما: گرما، عوامل شیمیایی و سرمای شدید همگی می توانند منجر به قانقاریا خشک شوند. قانقاریا مرطوب ممکن است در آینده ایجاد شود.

بیماری رینود: گردش خون در انتهای انگشتان دست و پا، به ویژه در هوای سرد، مختل می شود. رینود در برخی موارد قانقاریا نقش دارد.

دیابت: سطح نامتعادل قند خون می تواند به عروق خونی و اعصاب آسیب برساند و اکسیژن رسانی به اندام ها را کاهش دهد.

همچنین ببینید:

حساسیت دارویی چیست؟

قانقاریا مرطوب:

آسیب: زخم‌های عمیق منجر به قانقاریا می شود. به عنوان مثال مناطق جنگی و تصادفات، در صورتی که بافت های زخمی و کبود شده آلوده باشند.

قانقاریا خشک: اگر ناحیه آلوده به باکتری باشد.

آمبولی: انسداد ناگهانی شریان می تواند منجر به قانقاریا خشک شود، اما خطر عفونت و در نتیجه قانقاریا مرطوب را نیز افزایش می دهد.

نقص ایمنی: اگر سیستم ایمنی ضعیف شود، به عنوان مثال به دلیل اچ آی وی، دیابت، مصرف طولانی مدت الکل یا مواد مخدر، شیمی درمانی عفونت های جزئی سریع تر تشدید می شوند و می توانند به قانقاریا تبدیل شوند.

عوامل خطر قانقاریا عبارتند از:

سیگار کشیدن

چاقی، دیابت، فشار خون بالا و سایر علل بیماری عروقی

مصرف بیش از حد الکل، که می تواند منجر به آسیب عصبی شود

اختلال در عملکرد سیستم ایمنی مانند عفونت HIV، شیمی درمانی و پرتودرمانی

مصرف مواد مخدر داخل وریدی

علائم

ویژگی های اصلی قانقاریا مرطوب یا خشک عبارتند از:

از دست دادن رنگ در قسمت آسیب دیده بدن؛ این ناحیه تغییر رنگ داده و در نهایت خشک و تیره می شود. رنگ در قانقاریا خشک از قرمز به سیاه تغییر می کند یا در قانقاریا مرطوب متورم و بدبو می شود. قانقاریا گازی چرک قهوه ای رنگ و بوی بدی ایجاد می کند.

ریزش پوست و دردی که در آینده با از دست دادن حس و ناتوانی در حرکت دادن ناحیه همراه می شود.

 قسمت در لمس سرد خواهد بود و نبض در شریان ها از دست خواهد رفت.

قانقاریا داخلی

قانقاریا اندام های داخلی متفاوت است اما مرگ بافت را نیز در پی دارد.

ممکن است هیچ نشانه خارجی قانقاریا داخلی وجود نداشته باشد، اما موارد زیر ممکن است در نتیجه شوک سپتیک و سایر عوارض رخ دهد:

تب و لرز

حالت تهوع، استفراغ و اسهال

فشار خون پایین منجر به بیهوش شدن

تنگی نفس و افزایش ضربان قلب

قانقاریا گازی

قانقاریا گازی می تواند همه این علائم و سایر علائم را ایجاد کند. ناحیه عفونی پوست می تواند به سرعت گسترش یابد و برخی تغییرات در عرض چند دقیقه قابل مشاهده است.

در قانقاریا گازی، پوست ممکن است:

بسیار دردناک متورم شود

ابتدا رنگ پریده باشد، اما قبل از اینکه در نهایت به سبز مایل به سیاه تبدیل شود، قرمز می شود

تاول های پر از مایع قهوه ای و قرمز را نشان می دهد

هنگامی که بافت آسیب ‌دیده تخلیه می‌شود، مایعی بدبو به رنگ قهوه‌ای و قرمز یا خونی تولید می‌کند.

در معاینه به دلیل حرکت گاز در زیر پوست، احساس تروق یا کرپیتوس ایجاد می گردد

این به عنوان آمفیزم زیر پوستی شناخته می شود. این گاز توسط باکتری های عفونی تولید می شود و بسیار سمی است و باعث گسترش سریع نکروز می شود.

قانقاریا گازی بسیار جدی و خطرناک است.

همچنین ببینید:

سندرم تریپل ایکس چیست؟

تشخیص

پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد.

در صورت مشکوک شدن به قانقاریا، آزمایش‌های تشخیصی بیشتر برای تعیین نوع و وسعت نکروز و تشخیص یا رد قانقاریا گازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آزمایش می تواند شامل موارد زیر باشد:

اشعه ایکس برای نشان دادن حباب های گاز در بافت عضلانی

ام آر آی و سی تی اسکن برای تعیین میزان درگیری عضلات

آزمایش خون، بافت و هرگونه ترشح ممکن است برای شناسایی هر گونه عفونت باکتریایی انجام شود.

ممکن است برای بررسی میزان نکروز و گرفتن نمونه بافت، جراحی لازم باشد.

برداشتن بافت مرده با جراحی نیز ممکن است بخشی از درمان باشد.

درمان

درمان بستگی به نوع، محل و وسعت بافت بیمار دارد.

هر فرد که علائم مشکوک به قانقاریا را داشته باشد به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد تا خطر عوارض جدی و مرگ کاهش یابد.

شدیدترین شکل، قانقاریا گازی، بدون درمان کشنده است.

درمان ممکن است شامل اقدامات اضطراری زیر باشد:

آنتی بیوتیک های داخل وریدی

برداشتن بافت مرده با جراحی، از جمله قطع اندام

ممکن است جراحی ترمیمی از جمله پیوند پوست و سایر موارد امکان پذیر باشد.

اکسیژن درمانی هیپرباریک

اکسیژن درمانی هیپرباریک در حمایت از جراحی و آنتی بیوتیک ها نویدبخش است.

نظارت توسط یک متخصص واجد شرایط می تواند از بیماری رفع فشار و تشنج های غیر کشنده ناشی از مسمومیت با اکسیژن جلوگیری کند.

پیشگیری

اقداماتی که برای کمک به افرادی که مستعد ابتلا به قانقاریا هستند، در کاهش خطر ابتلا به آنها عبارتند از:

بررسی بریدگی، زخم، قرمزی، تورم پوست یا ترشحات روی پا.

انجام معاینه پزشکی؛ یک بار در سال.

اجتناب از مواد شیمیایی خانگی برای میخچه

جهت جلوگیری از عفونت؛ شستن زخم ها با صابون ملایم و آب گرم، تمیز کردن بین انگشتان پا و تمیز و خشک نگه داشتن آنها توصیه می شود

در صورت قرار گرفتن در معرض سرمای طولانی مدت مراقب علائم سرمازدگی باشید

اجتناب از پابرهنه راه رفتن در بیرون یا پوشیدن کفش بدون جوراب

استفاده از کفش مناسب

بررسی صدمات در صورت وجود عوارض ناشی از آسیب عصبی در دیابت، به ویژه در پا

کنترل وزن بدن برای جلوگیری از دیابت، بیماری های شریانی و بهبود ضعیف زخم ها

ترک سیگار

برای افرادی که در معرض خطر هستند، مراجعه منظم به متخصص؛ جهت مراقبت و درمان پا می تواند خطر ابتلا به قانقاریا را کاهش دهد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday