لیکن پلان یک بثورات پوستی است که توسط سیستم ایمنی ایجاد می شود و سبب تورم و سوزش در پوست، مو، ناخن و غشاهای مخاطی می شود. مشخص نیست که چرا این واکنش ایمنی غیرطبیعی در بدن رخ می دهد.

علل احتمالی عبارتند از:

عفونت های ویروسی

آلرژن ها

استرس

ژنتیک

گاهی اوقات لیکن پلان همراه با اختلالات خود ایمنی رخ می دهد. در حالی که ممکن است ناراحت کننده باشد، در بیشتر موارد لیکن پلان یک بیماری جدی و همچنین مسری نیست.

با این حال، برخی تغییرات نادر از این بیماری وجود دارد که ممکن است جدی و دردناک باشد. این شرایط را می توان با داروهای موضعی و خوراکی برای کاهش علائم یا با استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی درمان کرد.

همچنین ببینید:

مواد مضر موجود در رژلب ها!!!

علائم لیکن پلان

برخی از شایع ترین علائم لیکن پلان شامل موارد زیر است:

ضایعات یا برجستگی های ارغوانی رنگ در سطح پوست یا دستگاه تناسلی فرد

ضایعاتی که در طول چند هفته یا چند ماه در بدن ایجاد شده و پخش می شوند.

خارش یکی از اصلی ترین علائم بیماری لکن پلان است.

لکه های سفید توری شکل در دهان، که ممکن است دردناک باشد یا باعث احساس سوزش شود.

تاول هایی که می ترکند و زخمی می شوند.

خطوط سفید نازک روی بثورات

شایع ترین نوع لیکن پلان روی پوست تاثیر می گذارد. در طی چند هفته، ضایعات ظاهر می شوند و گسترش می یابند. این وضعیت معمولا در عرض 6 تا 16 ماه از بین می رود.

به طور معمول، ضایعات می توانند در نواحی غیر از پوست یا اندام تناسلی ایجاد شوند.

که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

لیکن پلان مو

لیکن پلان ناخن

لیکن پلان مخاطی (دهانی، تناسلی)

همچنین تغییراتی از این بیماری در خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین شایع تر است.

علل و عوامل خطر چیست؟

لیکن پلان زمانی ایجاد می شود که بدن به اشتباه به پوست یا سلول های غشای مخاطی شما حمله می کند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد.

لیکن پلان می تواند در هر فردی در هر سنی رخ دهد، اما عوامل خاصی وجود دارد که برخی افراد را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می دهد. شکل پوستی لیکن پلان در مردان و زنان به طور مساوی رخ می دهد، اما زنان دو برابر بیشتر به شکل دهانی مبتلا می شوند. در کودکان و بزرگسالان بسیار نادر است. بیشتر در افراد میانسال شایع است.

سایر عوامل خطر شامل داشتن اعضای خانواده مبتلا به لیکن پلان، ابتلا به یک بیماری ویروسی مانند هپاتیت C یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاصی است که به عنوان آلرژن عمل می کنند.

این آلرژن ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آنتی بیوتیک ها

آرسنیک

طلا

ترکیبات یدید

دیورتیک ها

انواع خاصی از رنگ ها

سایر داروها

تشخیص لیکن پلان

هر زمان که بثورات پوستی یا ضایعاتی در دهان یا اندام تناسلی خود مشاهده یا احساس کردید، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. اگر تشخیص لیکن پلان مشخص نباشد، یا اگر علائم شما را بسیار ناراحت کند، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص پوست ارجاع دهد.

پزشک عمومی یا متخصص پوست شما ممکن است بتواند به سادگی با نگاه کردن به بثورات پوستی تشخیص دهد که لیکن پلان دارید. برای تایید تشخیص، ممکن است نیاز به آزمایشات بیشتری داشته باشید.

آزمایش‌ها می‌تواند شامل بیوپسی باشد، به این معنی که نمونه کوچکی از سلول‌های پوستتان را برای آزمایش می گیرند، یا آزمایش آلرژی برای بررسی اینکه آیا واکنش آلرژیک دارید یا خیر. اگر پزشک مشکوک باشد که علت اصلی آن عفونت است، ممکن است نیاز به آزمایش هپاتیت C داشته باشید.

همچنین ببینید:

لاک ناخن و عوارض نگران کننده‌ی آن!!!

درمان لیکن پلان

برای موارد خفیف لیکن پلان، که معمولاً طی هفته ها یا ماه ها از بین می روند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اگر علائم ناراحت کننده یا شدید باشد، پزشک می تواند دارو تجویز کند.

هیچ درمانی برای لیکن پلان وجود ندارد، اما داروهایی که علائم را درمان می کنند مفید هستند و برخی حتی ممکن است بتوانند یک علت زمینه ای احتمالی را هدف قرار دهند.

داروهایی که اغلب تجویز می شوند عبارتند از:

رتینوئیدها که مربوط به ویتامین A هستند و به صورت موضعی یا خوراکی مصرف می شوند. کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند و می توانند موضعی، خوراکی یا تزریقی باشند.

آنتی هیستامین ها التهاب را کاهش می دهند و ممکن است به ویژه در صورتی که بثورات شما توسط یک آلرژن ایجاد شده باشد مفید باشند.

کرم های غیر استروئیدی به صورت موضعی استفاده می شوند و می توانند سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب کرده و به از بین بردن بثورات کمک کنند.

نور درمانی لیکن پلان را با نور ماوراء بنفش درمان می کند.

درمان های خانگی

روش های دیگری نیز وجود دارد که می توانید در خانه برای تکمیل درمان های تجویزی خود امتحان کنید.

این روش ها شامل:

اجتناب از خراشیدگی پوست

استفاده از کمپرس سرد روی بثورات

استفاده از کرم های ضد خارش بدون نسخه

قبل از افزودن محصولات بدون نسخه به برنامه درمانی خود با پزشک خود صحبت کنید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد که هیچ کدام از محصولاتی که مصرف می کنید با داروهای تجویزی که مصرف می کنید تداخل نخواهد داشت.

عوارض لیکن پلان چیست؟

اگر لیکن پلان روی واژن شما ایجاد شود، درمان آن دشوار است. این موضوع می تواند منجر به درد، زخم و ناراحتی در طول رابطه جنسی شود.

ایجاد لیکن پلان همچنین می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را افزایش دهد. افزایش خطر اندک است، اما باید برای معاینات معمول سرطان پوست به پزشک مراجعه کنید.

لیکن پلان دهانی

در موارد لیکن پلان دهان، غشاهای مخاطی داخل دهان شما تنها ناحیه ای هستند که تحت تاثیر قرار می گیرند. لیکن پلان دهان علائمی متفاوت از سایر موارد لیکن پلان دارد. به جای بثورات، افراد ممکن است بافت‌های متورم، لکه‌های سفید و زخم‌های باز را تجربه کنند.

لیکن پلان دهان مسری نیست و نمی تواند به فرد دیگری سرایت کند.

علائم لیکن پلان دهان چیست؟

ضایعات ناشی از لیکن پلان دهان در داخل دهان شما ظاهر می شود.

 آنها می توانند در این نواحی دیده شوند:

داخل گونه های شما (شایع ترین محل این ضایعات)

لثه ها

زبان

بافت های داخلی لب های شما

ضایعات می توانند به صورت لکه های سفید و برجسته از بافت شبیه تار عنکبوت یا لکه های حساس و متورم به رنگ قرمز روشن ظاهر شوند.  آنها همچنین می توانند به زخم های باز تبدیل شوند.

وقتی ضایعات سفید هستند، معمولاً درد یا ناراحتی زیادی ندارند. اگر قرمز و متورم یا زخم‌های باز هستند، ممکن است احساس درد یا ناراحتی کنید.

علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

درد یا سوزش در ناحیه آسیب دیده

درد یا ناراحتی هنگام صحبت کردن، خوردن یا آشامیدن (اگر زخم های باز دارید، ممکن است این درد را حتی بدون خوردن یا آشامیدن تجربه کنید.)

افزایش حساسیت به غذاهای اسیدی، تند

التهاب لثه، از جمله خونریزی هنگام مسواک زدن

چه چیزی باعث ایجاد لیکن پلان دهان می شود؟

دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد هر نوع لیکن پلان می شود، چه رسد به لیکن پلان دهان. تنها چیزی که مشخص است این است که با یک پاسخ ایمنی مرتبط است. برخی از نظریه ها به لیکن پلان دهان به عنوان یک اختلال خود ایمنی اشاره می کنند، در حالی که برخی دیگر فکر می کنند که می تواند نشانه ای از یک اختلال خود ایمنی دیگر باشد.

عوامل زیر می توانند باعث ایجاد این عارضه شوند:

داشتن یک اختلال خود ایمنی

آسیب دیدن دهان

داشتن عفونت دهان

مصرف داروهای خاص

داشتن واکنش آلرژیک به چیزی که با دهان در تماس است، مانند غذا یا وسایل دندانپزشکی

لیکن پلان دهان چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر فکر می کنید که به لیکن پلان دهان مبتلا شده اید، باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد. به آنها بگویید چه مدت علائم خود را تجربه کرده اید و لیست کاملی از داروهایی که مصرف می کنید ارائه دهید.

آنها دهان شما را معاینه می کنند و به دنبال ضایعات و نواحی آسیب دیده می گردند. پزشک ممکن است نواحی دیگر روی پوست شما را بررسی کنند تا سایر نواحی تحت تأثیر لیکن پلان را جستجو کنند.

اگر از تشخیص مطمئن نباشند، احتمالاً بیوپسی از یک یا چند ضایعه را برای جمع‌آوری نمونه‌های بافتی تجویز می‌کنند. یک آزمایشگاه نمونه ها را تجزیه و تحلیل می کند تا به تشخیص لیکن پلان دهان کمک کند.

پزشک شما همچنین ممکن است از ناحیه آسیب دیده کشت سواب بگیرد که می تواند عفونت های ثانویه را جستجو کند.

آیا لیکن پلان دهان می تواند عوارضی ایجاد کند؟

لیکن پلان دهان می تواند باعث درد قابل توجهی هنگام خوردن یا نوشیدن شود. اجتناب از خوردن یا آشامیدن ممکن است منجر به کاهش وزن یا کمبود مواد مغذی شود.

لیکن پلان دهان می تواند خطر ابتلا به عفونت های قارچی یا مخمری ثانویه را افزایش دهد. زخم های باز همچنین خطر بیشتری برای عفونت های باکتریایی دارند.

ضایعات فرسایشی و زخمی از لیکن پلان دهان ممکن است باعث ایجاد اسکار در نواحی آسیب دیده شود.

افرادی که لیکن پلان دهان دارند باید به طور منظم با دندانپزشک خود معاینه شوند، زیرا خطر ابتلا به سرطان دهان در نواحی آسیب دیده بیشتر است.

نتیجه کلی

لیکن پلان می تواند ناراحت کننده باشد، اما خطرناک نیست. با گذشت زمان و ترکیبی از درمان های خانگی و تجویزی، بثورات پوستی شما برطرف می شود.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline