هدف از انجام آزمایش تیروئید اندازه گیری اصطلاحاً "نشانگر" سلامت تیروئید است. این نشانگرها  موادی هستند که نه تنها توسط غده تیروئید بلکه توسط سایر اندام هایی که عملکرد تیروئید را تنظیم می کنند نیز تولید می شوند. به عنوان مثال ، غده هیپوفیز یک هورمون معروف به هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) تولید می کند ، که میزان تولید هورمون های تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) توسط غده تیروئید را تنظیم می کند ارتباط متقابل این ها و سایر نشانگرها می تواند اطلاعات زیادی در مورد خوب یا ضعیف بودن عملکرد غده تیروئید تان در اختیار پزشک قرار دهد.

آزمایشات مربوط به بررسی عملکرد تیروئید به طور معمول شش ماده کلیدی در خون را بررسی می کنند ، از جمله هورمون ها ، پروتئین ها و سلول های ایمنی که به عنوان آنتی بادی شناخته می شوند.

همچنین ببینید:

کبد چرب چیست؟علل، علایم و درمان آن

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH):

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) هورمون هیپوفیز است که به عنوان پیام رسان غده تیروئید عمل می کند. اگر غده هیپوفیز تشخیص دهد که هورمون تیروئید در خون بسیار کم است ، TSH بیشتری تولید می کند و باعث می شود غده تیروئید هورمون تیروئید بیشتری تولید کند. هنگامی که هیپوفیز بالاتر از حد مجاز بودن هورمون تیروئید را تشخیص می دهد ، تولید TSH را کند می کند و این کار به غده تیروئید علامت می دهد تا متعاقبا ترشح هورمون تیروئید را کاهش دهد .

تیروکسین (T4):

تیروکسین (T4) به عنوان یک هورمون "ذخیره" عمل می کند. به خودی خود ، قادر به تولید انرژی یا رساندن اکسیژن به سلول ها نیست ، اما باید فرایندی را تحت عنوان مونودئودیناسیون طی کند که در آن اتم ید را از دست می دهد تا به تری یدوتیرونین (T3) تبدیل شود. آزمون T4 دو مقدار کلیدی را اندازه گیری می کند:

مجموع T4 مقدار کل تیروکسین موجود در خون است. شامل نوعی T4 است که با پروتئین پیوند خورده است (و این امر باعث تداخل با توانایی آن برای ورود به بافت خاص می شود) و  نوعیT4 که به پروتئین متصل نشده است.

T4  آزاد نوعی است که به پروتئین متصل نشده است و شکل فعال تیروکسین محسوب می شود.

تری یودوتیرونین (T3):

تری یدوتیرونین (T3) هورمون فعال تیروئید است که از تبدیل تیروکسین به تری یدوتیرونین ایجاد می شود. سه آزمایش مختلف جنبه های مختلف T3 را اندازه گیری می کنند:

مجموع T3 مقدار کل تری یدوتیرونین است که در خون در گردش است ، چه متصل به پروتئین و چه غیر متصل به پروتئین.

T3 آزاد به پروتئین متصل نمی شود و شکل فعال تری یدوتیرونین محسوب می شود.

T3 معکوس نوع غیر فعال T3 است که به گیرنده های تیروئید متصل می شود اما قادر به فعال کردن آنها نیست.

تیروگلوبولین (Tg):

تیروگلوبولین (Tg) پروتئینی است که توسط غده تیروئید تولید می شود. بیشتر به عنوان یک نشانگر تومور برای کمک به درمان سرطان تیروئید استفاده می شود. هدف از درمان سرطان از بین بردن تمام سلول های سرطانی است. افزایش Tg علامتی است که نشان می دهد سلولهای سرطانی پس از انجام عمل جراحی برداشتن تیروئید (تیروئیدکتومی) یا درمان برش رادیواکتیو (RAI) نیز همچنان وجود دارند.

با مقایسه مقادیر پایه با نتایج حاصل از آزمایشات بعدی ، آزمایش Tg می تواند به پزشکان بگوید که آیا درمان سرطان موثر بوده است یا خیر، و اینکه بهبودی چقدر ماندگار است و آیا علائم عود سرطان نیز وجود دارد یا خیر.

آنتی بادی های تیروئید:

برخی از اختلالات تیروئید ناشی از یک بیماری خود ایمنی هستند. بیماریهای خود ایمنی زمانی رخ می دهند که سیستم ایمنی به اشتباه سلولهای طبیعی بدن خود فرد را هدف قرار داده و به آنها حمله می کند. این کار با ترشح آنتی بادی های دفاعی که با گیرنده ها (آنتی ژن ها) روی سلول مورد نظر مطابقت دارند ، انجام می شود.

سه آنتی بادی شایع مرتبط با بیماری تیروئید خود ایمنی وجود دارد:

آنتی بادی های تیروئید پراکسیداز (TPOAb) : در ۹۵ درصد افراد مبتلا به هاشیموتو و حدود ۷۰ درصد از مبتلایان به بیماری گریوز تشخیص داده می شود. افزایش TPOAb در زنان مبتلا به تیروئیدیت پس از زایمان مشاهده می شود.

آنتی بادی های گیرنده هورمون محرک تیروئید (TRAb) : در ۹۰ درصد موارد در صورت وجود بیماری گریوز دیده می شود ، تنها ۱۰ درصد از موارد مبتلا به هاشیموتو.

همچنین ببینید:

فواید بی‌نظیر عرق کاسنی برای کبد چرب

آنتی بادی های تیروگلوبولین (TgAb) : توسط بدن شما در پاسخ به وجود تیروگلوبولین تولید می شود. آنها در ۸۰  درصد افراد مبتلا به هاشیموتو و بین ۵۰  تا ۷۰  درصد از مبتلایان به بیماری گریوز تشخیص داده می شوند. علاوه بر این ، از هر چهار نفر مبتلا به سرطان تیروئید ،یک نفر دچار افزایش در سطح TgAb می باشد.

پروتئین های اتصال دهنده تیروئید:

آزمایش سطح پروتئین هایی در خون که به T3 و T4 متصل می شوند می تواند به پزشکان در تشخیص ماهیت مشکل تیروئید یا آگاهی از  وضعیتی که علائم تیروئید در افراد دارای عملکرد عادی غددشان نیز ظاهر می شود ، کمک کند. سه مورد از این اندازه گیری های اصلی را در ادامه آورده ایم :

گلوبولین متصل به تیروئید (TBG) : سطح پروتئینی معروف به گلوبولین را که حامل هورمون های تیروئید در خون است اندازه گیری می کند. می توان آن را با الکتروفورز (که از یک میدان الکتریکی برای اندازه گیری ذرات استفاده می کند) یا با استفاده از یک سنجشگر رادیواکتیوی (که از ایزوتوپ های رادیواکتیو برای اندازه گیری ذرات استفاده می کند) اندازه گیری کرد.

T3 جذب رزین (T3RU) درصد TBG را در نمونه خون محاسبه می کند.

شاخص تیروکسین آزاد (FTI) یک روش قدیمی برای محاسبه است که در آن کل T4 در T3RU ضرب می شود تا مشخص شود آیا یک فرد کم کاری یا پرکاری تیروئید دارد یا خیر.

محدوده مرجع در آزمایش:

نتایج هر آزمایش خون در کنار محدوده مرجع ذکر می شود. محدوده مرجع محدوده مورد انتظار از اندازه های خاصی در یک جمعیت است.به طور کلی ، هر چیزی بین انتهای بالا و پایین محدوده مرجع می تواند طبیعی تلقی شود. ۱ هر چیزی در نزدیکی حد بالا یا پایین ممکن است مرزی در نظر گرفته شود ، در حالی که هر چیزی خارج از محدوده بالا و پایین غیر طبیعی تلقی می شود.در وسط محدوده مرجع یک نقطه ی خاص به نام محدوده مرجع مطلوب وجود دارد، که در آن عملکرد تیروئید ایده آل تلقی می شود.

تفسیر نتایج:

تفسیر نتایج آزمایش می تواند بر اساس مقادیر فردی و مقایسه ای متفاوت باشد. یکی از آزمایشاتی که می توان بیشترین بینش را از وضعیت فرد به پزشک ارائه داد ، TSH است. TSH  همچنین هنگامی که در ترکیب با T3 آزاد  و T4 آزاد استفاده می شود ، می تواند علت ناهنجاری را نیز نشان دهد.

تفسیرهای TSH:

مقادیر TSH خارج از محدوده مرجع مطلوب نشان دهنده وجود یک اختلال تیروئید است. مقادیر نزدیک به انتهای بالا یا پایین محدوده ی مرجع می تواند نشان دهنده یک اختلال تحت بالینی یا اختلالی باشد که در آن علائم قابل مشاهده ای وجود ندارد.

طبق دستورالعمل های صادر شده توسط انجمن غدد درون ریز آمریکا (AACE) و انجمن تیروئید آمریکا (ATA) ، مقدار TSH:

بین ۴.۷ تا ۱۰ mU/L : کم کاری تیروئید تحت بالینی در نظر گرفته می شود.

بیش از ۱۰ mU/L : کم کاری تیروئید (همراه با علایم ) است.

بین ۰.۱ تا ۰.۵mU/L:  پرکاری تیروئید تحت بالینی در نظر گرفته می شود.

کمتر از ۰.۱ mU/L:  پرکاری تیروئید (همراه با علایم) است.

تفسیرهای T3 و T4:

با مقایسه TSH با مقادیر T4 ، پزشک ممکن است بتواند ماهیت اختلال تیروئید را بهتر مشخص کند. به عنوان مثال:

TSH طبیعی و T4 طبیعی نشان دهنده عملکرد طبیعی غده تیروئید است.

TSH پایین و T4 بالا به طور کلی نشان دهنده پرکاری تیروئید است.

TSH بالا و T4 پایین نشان دهنده کم کاری تیروئید اولیه (به دلیل بیماری تیروئید) است.

TSH پایین و T4 پایین نشان دهنده کم کاری تیروئید ثانویه (به دلیل بیماری غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس مغز) است.

در  اهداف تشخیصی ، مقدار T3 پایین همراه با مقدار TSH بالا شواهدی از کم کاری تیروئید در نظر گرفته می شود. در مقابل ، مقدار TSH پایین همراه با مقدار T3 بالا شواهدی از پرکاری تیروئید در نظر گرفته می شود.

تفاسیر دیگر:

سایر آزمایشات تیروئید نیز ممکن است به عنوان بخشی از یک پنل استاندارد برای این آزمایشات در نظر گرفته شوند و در صورت نیاز باید انجام شوند. برخی از این آزمایشات اهداف خاصی دارند ؛ برخی نیز برای اهداف غربالگری یا تمایز بین علل احتمالی استفاده می شوند.

آزمایش RT3 می تواند به تشخیص اختلالات موجود در نظم کارکردها ، مانند سندرم بیماری یوتیروئید (ESS) کمک کند ، که در آن سطح هورمون ها غیر طبیعی است، اما به نظر نمی رسد که عملکرد غده تیروئید ناکارآمد باشد.

آزمایشات Tg علاوه بر تشخیص عود سرطان ، می تواند به پیش بینی نتیجه طولانی مدت درمان نیز کمک کند. بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجله تیروئید ، تنها ۴ درصد از افرادی که سطح تیروگلوبولین زیر ۱دارند ، پس از پنج سال عود دوباره ی بیماری را تجربه می کنند.

اگر TSH شما بالا باشد اما T4 شما پایین باشد ، آزمایش TPOAb می تواند به تایید بیماری هاشیموتو کمک کند.

آزمایشات TRAb ، علاوه بر تشخیص بیماری گریوز ، ممکن است به تأیید تشخیص گواتر سمی گره دار کمک کند. این آزمایش همچنین معمولاً در سه ماه آخر بارداری برای ارزیابی خطر تولد نوزاد مبتلا به پرکاری تیروئید یا بیماری گریوز نیز انجام می شود.

آزمایشات TgAb ، علاوه بر پشتیبانی از تشخیص خود ایمنی ، می تواند به روشن شدن نتایج درمان پس از سرطان نیز کمک کنند. این به این دلیل است که TgAB می تواند در قرائت Tg در ۱۵درصد از افرادی که دارای TgAb قابل تشخیص هستند تداخل ایجاد کند. اگر قرائت Tg کم باشد اما سطح TgABb بالا باشد ، ممکن است برای جلوگیری از تشخیص اشتباه ، ارزیابی دقیق تر و تکرار آزمایشات مورد نیاز باشد.

آزمایشات TBG می تواند به تعیین اینکه آیا کمبود پروتئین اتصال دهنده علت اختلال تیروئید است یا صرفاً یک ویژگی دیگر باعث آن شده است کمک کند. کمبود TBG گاهی اوقات در نتیجه یک اختلال ارثی رخ می دهد ، که در آن غده تیروئید به طور طبیعی کار می کند اما آزمایشات آزمایشگاهی غیر طبیعی به نظر می رسد.

آزمایش T3RU روش دیگری برای ارزیابی کمبود TBG با مقادیر T3RU بالاتر مربوط به سطوح پایین تر TBG (و بالعکس) است.

آزمایش FTI یک ابزار قابل اعتماد برای ارزیابی عملکرد تیروئید در صورت کمبود TBG است. با این حال ، امروزه با توجه به دقت آزمایشات جدید مربوط به سطح  T3 آزاد و T4 آزاد، از آنها کمتر استفاده می شود.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

verywellhealth