لخته شدن خون و آنچه باید بدانید:

در برخی مواقع غلیظ شدن خون امکان پذیر می باشد. هنگامی که خون سبب ایجاد لخته در داخل شریان ها یا رگ ها می کند، این موضوع باعث یک مشکل جدی برای سلامتی می شود.

این نوع لخته های خون می توانند در بدن حرکت کرده و جریان خون به اندام ها را مسدود سازند. اگر لخته خون سبب انسداد جریان خون به یک عضو از بدن شود، این وضعیت می تواند کشنده باشد.

اقداماتی وجود دارد که می توان جهت پیشگیری از تشکیل لخته های خون انجام داد. در اینجا چند نکات کاربردی جهت جلوگیری از لخته شدن خون آورده شده است.

پیشگیری از لخته شدن خون

اغلب مواقع افراد مبتلا به لخته خون تا زمان ایجاد یک عارضه، هیچ علامتی ندارند. به این منظور مهم است که هر کاری که می توانید انجام دهید تا خطر ایجاد لخته خون را کاهش دهید. در اینجا به چند توصیه در مورد آنچه که باید انجام دهید و از چه چیزهایی باید اجتناب کنید اشاره شده است.

همچنین ببینید:

دستگاه گردش خون چیست و چگونه عمل می کند؟

حفظ وزن سالم

چاقی با افزایش فشار داخل شکم، عدم تحرک و التهاب طولانی مدت در بدن مرتبط است. تمامی این موارد در افزایش خطر لخته شدن خون نقش دارند. در صورت نیاز با متخصص در مورد راه های سالم جهت کاهش وزن صحبت کنید.

ورزش منظم

ورزش منظم احتمال ایجاد لخته خون را کاهش می دهد. در صورت عدم تحرک به مدت طولانی؛ فعالیت بدنی سبک تا متوسط ​نسبت به ورزش شدید بهتر خواهد بود. در این زمینه می توان با متخصص مشورت کرد.

هیدراته ماندن

کم آبی احتمال ایجاد لخته خون را افزایش می دهد. بنابراین مصرف مقدار زیادی آب به صورت روزانه مهم است، به ویژه در صورت وجود عوامل خطر دیگر جهت ایجاد لخته شدن خون.

عدم نشستن طولانی مدت

با نشستن طولانی مدت، مهم است تا جایی که می توانید بلند شوید و حرکت کنید. طبق توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها جهت پیشگیری از لخته شدن خون، در صورت امکان هر 2 تا 3 ساعت یکبار بایستید، حرکات کششی پاها، مچ پا و ساق پا را انجام دهید.

ترک سیگار

در صورت مصرف سیگار باید آن را ترک نمایید. تحقیقات نشان می‌دهد که سیگار کشیدن؛ حتی استفاده از سیگار الکترونیکی، خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. روش های زیادی جهت ترک سیگار وجود دارد. در شرایط نیاز از متخصص کمک و راهنمایی بخواهید.

کنترل میزان سدیم

کنترل سطح سدیم می تواند در کاهش احتمال لخته شدن خون نقش مهمی داشته باشد. یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که بالا بودن یا پایین بودن سطح سدیم می تواند منجر به لخته شدن خون شود.

استفاده از جوراب فشاری

در برخی موارد می توان از جوراب های فشرده یا مخصوص برای جلوگیری از تشکیل یا حرکت لخته خون استفاده کرد. جهت انتخاب بهترین گزینه از پزشک مشورت بگیرید.

مصرف داروهای تجویز شده

از داروهای خاص می توان برای جلوگیری از تشکیل لخته های خون یا جلوگیری از رشد بیشتر آنها استفاده کرد. این موارد شامل رقیق کننده های خون، مهارکننده های ترومبین و ترومبولیتیک ها می باشند.

علت لخته شدن خون

افراد مختلف ممکن است دچار لخته خون شوند. 80 درصد از افراد که دچار لخته خون در پا می باشند؛ ترومبوز ورید عمقی یا یک یا چند عامل مشکل سلامتی دارند.

عوامل خطر می توانند ارثی باشند و در بدو تولد یا اکتسابی وجود داشته باشند، به این معنی که در طول زندگی ایجاد می شوند. بنابراین مهم است که از موقعیت ها و شرایطی که می تواند خطر را افزایش دهد آگاه باشید. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. ژنتیک و سن: افراد با هر جنسیت ممکن است دچار لخته خون شوند. افراد سیاه ‌پوست، افراد مسن، افراد دارای گروه‌های خونی غیر از O، و افراد که دارای جهش‌های ژنتیکی خاص و کمبودهای پروتئینی ارثی هستند، احتمال لخته شدن خون را دارند.
2. بارداری یا زایمان: افراد باردار یا افرادی که به تازگی زایمان کرده اند، بیشتر در معرض خطر لخته شدن خون هستند. محققان بر این باورند که بدن توانایی خود را برای انعقاد خون به عنوان وسیله ای برای محافظت در برابر از دست دادن بیش از حد خون در هنگام زایمان افزایش می دهد.
3. داروهای ضد بارداری هورمونی و درمان های جایگزین هورمونی: قرص های ضد بارداری حاوی هورمون می توانند خطر لخته شدن خون در پاها یا ریه ها را 3 تا 9 برابر افزایش دهند. برخی درمان‌های استروژن و پروژسترون نیز می‌توانند باعث لخته شدن خون شوند. با مصرف طولانی تر داروها ممکن است خطر افزایش یابد.
4. عمل جراحی: هر گونه جراحی می تواند خطر ایجاد لخته خون را افزایش دهد. اگر جراحی مدت زیادی طول کشید یا مدت زیادی بعد از آن مجبور به عدم تحرک هستید، خطر لخته شدن خون نیز افزایش می یابد. این موضوع به ویژه در افراد مسن یا افرادی که قبلا دچار لخته خون بوده اند، صادق است.
5. آسیب: هر گونه ضربه به بدن خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد. یک مطالعه در سال 2020 که بیماران دچار تروما را از نظر لخته شدن خون غربالگری کرد، نشان داد که افراد مبتلا به فشار خون پایین، نارسایی احتقانی قلب یا شکستگی لگن، احتمال تشکیل لخته خون در 48 ساعت اول پس از آسیب تروماتیک را افزایش می‌دهند. در این مطالعه احتمال لخته شدن خون در افراد دچار آسیب به سر، استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی یا دریافت خون بیشتر بود.
6. داشتن لخته خون در گذشته: با داشتن لخته خون از قبل، احتمال ایجاد لخته خون دیگر نیز وجود دارد. باید به پزشک خود این موضوع را اطلاع دهید، به ویژه در صورت انجام جراحی.
7. مسافرت رفتن: با سفر طولانی مدت که نیاز به نشستن زیاد و عدم تحرک در طول سفر می باشید، خطر ابتلا به لخته خون در هفته های بعد از سفر 2 تا 4 برابر بیشتر است.

همچنین ببینید:

علت لخته شدن خون در پیشگیری از بارداری

موارد موثر در افزایش لخته شدن خون

برخی بیماری ها و شرایط سلامتی می توانند خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهند. با داشتن هر یک از شرایط زیر بهتر است از پزشک کمک بگیرید:

• سرطان
• کووید-۱۹
• بیماری های قلبی مانند نارسایی احتقانی قلب، تصلب شرایین و فشار خون بالا
• بیماری مزمن کلیوی
• اختلالات خونی
• بیماری بهجت
• روماتیسم مفصلی
• لوپوس اریتماتوس سیستمیک
• بیماری التهابی روده
• سپسیس
• بیماری سل
• آسم
• آپنه انسدادی خواب
• دیابت
• سندرم تخمدان پلی کیستیک

علائم لخته شدن خون

لخته‌های خون می‌توانند در هر جایی از بدن تشکیل شوند. علائم احتمالاً به نواحی که لخته در آن جریان خون را مسدود می کند بستگی دارد. در اینجا به برخی از علائم که باید از آنها آگاه بود اشاره شده است:

• ضربان قلب سریع
• تورم، درد، گرما، به ویژه در یک یا هر دو پا
• ناحیه ای با تغییر رنگ (قرمز یا آبی) در پوست پاها
• تنفس سخت یا تنگی نفس
• سرگیجه یا بیهوش شدن
• فشار خون پایین
• درد قفسه سینه، به ویژه تشدید درد هنگام سرفه یا تنفس عمیق
• سرفه کردن خون

نتیجه کلی

لخته خون می تواند باعث آسیب اندام، حمله قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات سلامتی شود. عوامل خطر زیادی وجود دارد که می تواند احتمال ایجاد لخته خون را افزایش دهد.

برخی عوامل که خطر لخته شدن خون را افزایش می دهند، ارثی می باشند، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید جهت کاهش خطر کلی انجام دهید. با یک متخصص در مورد مصرف دارو و دیگر موارد کمک کننده مشورت کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline