قند خون،  قندی است که جریان خون آن را برای تامین انرژی به تمام سلول های بدن منتقل می کند. برای کاهش خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی، فرد باید سطح قند خون را در محدوده ایمن نگه دارد. انسان ها این قند را از طریق رژیم غذایی شان دریافت می کنند.

بدن انسان سطح گلوکز خون را به گونه ای تنظیم می کند که در حد متوسط باقی بماند یعنی اینکه : سطح قند برای سوخت رسانی به سلول ها کافی باشد و به اندازه ای نباشد که بیش از حد در جریان خون نیز مشاهده شود.
سطح گلوکز خون در طول روز تغییر می کند. پس از خوردن غذا، سطح آن افزایش یافته و پس از حدود یک ساعت بعد از آن  برطرف می شود. سطح قند خون قبل از دریافت اولین وعده غذایی (قند خون ناشتا)  در پایین ترین حد خود قرار دارد.

سطح قند خون سالم چقدر است؟
مقامات بهداشتی میزان طبیعی قند خون ناشتا را زیر۹۹ میلی گرم در دسی لیتراعلام کرده اند . در افراد مبتلا به دیابت ، سطح قند خون بیشتردچار نوسان است. هدف از مدیریت قند خون حفظ سطح قند خون در محدوده سالم است .

میزان قند خون نرمال برای افراد دیابتی؟
انجمن دیابت آمریکا این محدوده ی سالم را برای افراد مبتلا به دیابت  ۷۰ الی ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر قبل از خوردن غذا می داند. در عرض ۲ ساعت پس از صرف غذا ، سطح گلوکز خون باید کمتر از ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.

گلوکز چیست؟

گلوکز قندی است که از طریق جذب مواد غذایی وارد گردش خون می شود و از آنجا به سلول ها منتقل میشود و به عنوان منبع اصلی انرژی بدن شناخته شده است . هنگامی که فرد کربوهیدرات را از طریق رژیم غذایی دریافت می کند ، سیستم گوارش اش آن کربوهیدرات ها را به مولکول های قند با پیچیدگی های مختلف تبدیل می کند. گلوکز یکی از محصولات تجزیه کربوهیدرات ها است. گلوکز یک قند ساده است که سلول های بدن می توانند آن را به راحتی به انرژی تبدیل کنند. بعد از مصرف و هضم غذا ، قند مستقیماً از دستگاه گوارش وارد جریان خون می شود. با این حال ، گلوکز تنها در صورتی می تواند وارد سلول ها شود که انسولین کافی نیز در جریان خون در گردش باشد.  اگر فرد برای مدت کوتاهی غذا نخورد ، میزان گلوکز در خونش کاهش مییابد. لوزالمعده هورمون دیگری به نام گلوکاگون ترشح می کند. گلوکاگون باعث تجزیه گلیکوژن به گلوکز می شود که سطح قند خون را به حالت عادی بر می گرداند.
 

همچنین ببینید:

متفورمین قبل از غذا مصرف بشه یا بعد غذا؟

هایپرگلیسمی چیه؟
بالا بودن سطح قند خون بالا بودن سطح قند خون آن هم به طور مداوم بخشی از شرایطی است که به آن هایپرگلیسمی می گویند. افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده ، سندرم کوشینگ و برخی بیماریهای دیگر اغلب دچار هایپرگلیسمی می شوند. افرادی که از استروئیدهای خوراکی استفاده می کنند نیز ممکن است هنگام مصرف این دارو دچار افزایش قند خون شوند. بالا بودن سطح قند خون معمولاً زمانی ایجاد می شود که انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد ، یا زمانی که سلول ها به انسولین حساسیت کمتری نشان بدهند. بدون انسولین ، گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود و در جریان خون تجمع مییابد.
علائم شایع بالا بودن قند خون عبارتند از:
خشکی دهان
تکرر ادرار
افزایش تشنگی
همچنین ممکن است یک فرد موارد زیر را نیز تجربه کند:
خستگی
سبکی سر
تاری دید
سردرد
حالت تهوع
ضعف
افزایش مداوم قند خون
همچنین ممکن است منجر به مقاومت به انسولین شود ، که باعث کاهش حساسیت به انسولین و در نتیجه کاهش میزان گلوکز جذب شده توسط سلول ها می شود. این موضوع ممکن است در نهایت به ابتلا به دیابت نوع ۲ تبدیل شود.

افرادی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار می گیرند نیز ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوند ، زیرا می توانند غذای کمتری نسبت به قبل از عمل دریافت کنند. نسیدیوبلاستوز ، یک بیماری نادر است که شامل بزرگ شدن سلول های بتا می شود و در نتیجه اغلب منجر به تولید بیش از حد انسولین می شود. (سلولهای بتا انسولین را در لوزالمعده تولید می کنند.) این تولید بیش از حد نیز باعث افت قند خون می شود.

شاخص گلایسمی مواد غذایی

حفظ قند خون در سطوح سالم افراد مبتلا به دیابت باید مراقب کنترل و ثبات سطح قند خون خود در محدوده ی سالم باشند ، اما افراد غیر مبتلا به دیابت نیز باید از عادات یک زندگی سالم پیروی کنند تا بتوانند از افزایش خطر ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند. شاخص گلیسمی  می تواند به افراد کمک کند تا بتوانند غذاهایی را انتخاب کنند که سطح قند خون آن ها را مختل نمی کند. این شاخص به هر غذا یک عدد را نسبت می دهد. غذاهایی که باعث افزایش شدید قند خون می شوند ، مانند آب نبات ، کیک و غذاهایفرآوری شده ، دارای شاخص گلیسمی بالایی هستند. غذاهایی که نوسانات قند خون را از طریق انتشار آرام انرژی کاهش می دهند ، شاخص گلیسمی پایینی دارند.

کنترل قند خون چیست؟

افراد برای اندازه گیری منظم سطح گلوکز موجود در خونشان از مانیتورینگ قند خون استفاده می کنند. اینکار بخش مهمی از کنترل موثر دیابت است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت باید چندین بار در روز و برای برنامه ریزی برای فعالیت ها و وعده های غذایی و همچنینبرای برنامه ریزی دوز دارو یا انسولینشان ، سطح قند خونشان را بررسی کنند. فرد می تواند سطح گلوکز خون خود را با گلوکومتر آزمایش کند. این دستگاه معمولاً با لنگتس یا سوزن های ریز ، دفترچه ثبت نتایج و نوارهای تست همراه می باشد . سخن آخر افراد بایدداشتن سطح قند خونی زیر۹۹ میلی گرم در دسی لیتر را هدف قرار دهند. بی ثبات بودن سطح قند خون ویاافزایش آن می تواند منجر به ابتلا به  دیابت و سایر عوارض مضر آن شود. نظارت بر قند خون در خانه بهترین راه برای اطمینان از حفظ سطح قند خون در محدوده سالم است. هم هایپرگلیسمی(افزایش سطح قند خون)  و هم هیپوگلیسمی(کاهش سطح قند خون) می توانند منجر به بروز عوارض شدیدتر دیابت شوند . خوردن غذاهایدارایشاخص گلیسمی پایین و انجام ورزش منظم می تواند به حفظ تعادل قند خون کمک کند.

میزان قند خون نرمال چقدر باید باشه؟

با توجه به سوالات متعدد مخاطبین پزشک من در مورد اینکه میزان قند خون نرمال چقدر باید باشه؟ ویدئو زیر ضبط و منتشر شده است:

میزان قند خون نرمال چقدر باید باشه؟

دکتر نیکو سخن پاسخ می دهند :

در آدمهایی که دیابت ندارند  همیشه یه اصل داریم که قند ناشتا باید زیر ۱۰۰ باشه و اگر قند از ۱۰۰ بره بالا در حقیقت از حالت طبیعی خارج شده اما این معنی نیست که هر کسی قندش از ۱۰۰ بالا رفت دیابتی شده تعریفی که از دیابتی انجام میشه این هست که قند بالای ۱۲۶ اگر دوبار تکرار بشه یعنی فرد دیابتی شده و ما همیشه گفتیم، این که  اعداد قند طبیعی رو بدونیم بسیار بسیار واجب است و جزو دانش و بهداشت عمومی افراد هست.

همچنین ببینید:

درمان کم خونی با افزایش گلبول های قرمز خون

بعضی از افراد جامعه تصورشان این هستش که در حقیقت تشخیص دیابت با پزشک و پزشک متخصص شون هست که من میگم همیشه  عین تب میمونه مادری که برای بچش درجه میزاره خودش تشخیص میده بچه تب داره یا نداره و خودش تشخیص میده و قبل از اینکه با پزشک  مشورت بکنه یا نکنه خودش می تونه  درمان‌های اولیه مثل پاشویه را برای بچه انجام بده بنابراین ما هم دوست داریم در دیابت این بهداشت عمومی رو فرد داشته باشه که حداقل تشخیص دیابت رو خودش بتونه بده مثلا آزمایش داده قند بالای 100 داشته بدونه قندش از حالت طبیعی خارج شده یه داستانی وجود داره که ما افرادی رو میگیم که پیش دیابت یعنی قندشون بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ هست افرادی که در قند ناشتا شون بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ هست حتما باید تست‌های تکمیلی طرحی رو انجام بدن به اسم به اسم تست تحمل گلوکز که به این افراد گلوکز خوراکی خورانده میشه و در حقیقت دو ساعت بعد قندشون رو مجدداً چک می‌کند و قند خون بالای ۱۴۰ داشته باشند تشخیص پیش دیابت و اگر قند خون بالای ۲۰۰ داشته باشد تشخیص دیابت داده میشه پس خواهش میکنم این اعداد را به ذهنتون بسپرید و قند رو خودتون چک کنید و قند ناشتا باید زیر ۱۰۰ باشه و اگر بالای ۱۲۶ باشه و به خصوص دو بار تکرار شد تشخیص دیابت هست ولی اینکه بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ بود رو رها میکنیم گاهی اوقات میگن مرز دیابت مواظب باش اینطوری نیست ممکنه این افراد دیابت پنهان داشته باشد نیاز هست به تست تحمل قند و اگر در جایی هستیم که هموگولوبین ای وان سی میشه انجام داد از اون برای تشخیص قطعی استفاده بشه .

قند خون افراد دیابتی قبل از خواب باید چقدر باشه؟

قند خون در حالت ناشتا در سنین مختلف متفاوت است ، بچه ای که زیر سن ۶ سال است و آدم بزرگسال متفاوت هستند .

ما شرایط فرد را باید در نظر بگیریم. یکی از فاکتور ها سن است ، یکی از فاکتور ها این است که بیماری های دیگری این فرد دارد یا ندارد .

اگر بیماری‌ هایی داشته باشد که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده باشند و به اصطلاح مشکلاتی را برای زندگی فرد ایجاد کند ، خب ما ضرورتی ندارد قند خون فرد را خیلی نزدیک نرمال کنیم .

یا در بچه های کوچک یا در سن های خیلی بالا مثلاً ۹۰ سال و یا ۸۵ سال، سن های بالا لزومی ندارد قند خون فرد دیابتی را خیلی به حد استاندارد برسانیم .

ما در بچه های کوچک پیشنهاد می‌کنیم قند آخر شب شون را بین ۱۱۰ تا ۲۰۰ نگه داریم و در سنین خیلی بالا هم همینطور در این محدوده باشد .

برای کسی که جوان هست و میانسال هست بیماری خاصی ندارد، قلبشون مشکلی ندارد و دارو های خاصی استفاده نمی‌ کند در این افراد در وعده آخر شب توصیه می‌شود قند موقع خواب بین ۹۰ تا ۱۴۰ باشه. در این محدوده قند برای افراد دیابتی، قند خوبی است.