مسمومیت با استامینوفن

استامینوفن نوعی مسکن بی خطر و موثر و کاهش دهنده تب برای کودکان و نوجوانان است. اما دادن بیش از دوز توصیه شده به کودک منجر به مسمومیت می شود که در صورت عدم درمان سبب آسیب کبدی و حتی مرگ می گردد.

از جمله علائم مسمومیت با استامینوفن می توان به تهوع، استفراغ، مشکلات تنفسی و درد شکم اشاره کرد. این موارد نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.

در صورت مصرف استامینوفن بیش از دوز توصیه شده توسط پزشک، مسمومیت با استامینوفن رخ می دهد. این وضعیت خطرناک است. کبد نمی تواند دوزهای بیش از حد دارو را پردازش کند. سمیت باعث استفراغ، آسیب کبدی و مرگ می شود.

همچنین ببینید:

مسمومیت دارویی چیست؟ – علائم و درمان آن

میزان دوز صحیح استامینوفن برای کودکان

دوز مصرفی در کودکان متفاوت می باشد. این میزان به موارد زیر بستگی دارد:

• وزن و سن کودک
• استامینوفن به چه شکلی مصرف می شود (مثلاً مایع یا قرص)
• مصرف دیگر داروهای همزمان

به یاد داشته باشید که سایر داروهای تجویزی و OTC (مانند داروهای سرماخوردگی) نیز حاوی استامینوفن هستند. حتما برچسب داروهای سرماخوردگی و سایر داروهای OTC را به دقت بخوانید تا ببینید چه مقدار استامینوفن در آن وجود دارد.

مسمومیت با استامینوفن در کودکان چقدر رایج است؟

مسمومیت به دلیل مصرف بیش از حد استامینوفن رایج است . مسمومیت با استامینوفن یکی از علل رایج آسیب کبدی است.

گروه خاصی از افراد در برابر آسیب کبدی بیشتر آسیب پذیر هستند. کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری کبد، هپاتیت A، B یا C ، پس از مصرف بیش از حد استامینوفن، دچار علائم شدیدی خواهند داشت.

چگونه کودک دچار مسمومیت با استامینوفن می شود؟

کبد به عنوان یک فیلتر برای بدن عمل می کند. داروها را پردازش و بدن را سم زدایی می کند. سمیت استامینوفن با شرایط زیر رخ می دهد:

• مصرف بیش از حد دوز توصیه شده توسط پزشک
• مقدار توصیه شده را چندین روز متوالی مصرف کردن

علائم مسمومیت با استامینوفن در کودکان

علائم مصرف بیش از حد استامینوفن بلافاصله ظاهر نمی شود. ممکن است تا 24 ساعت پس از مصرف هیچ علامتی وجود نداشته باشد. توجه به زمان مصرف استامینوفن توسط کودک و اینکه به چه شکلی (مایع، قرص، کپسول) مصرف شده است، مهم است.

برخی علائم مسمومیت با استامینوفن عبارتند از:

• تهوع، استفراغ
• درد در سمت راست شکم زیر دنده ها، بی اشتهایی، خستگی
• ادرار تیره یا خونی؛ کاهش یا تکرر ادرار
• گیجی، خواب آلودگی و از دست دادن هوشیاری
• یرقان
• مشکلات تنفسی
• تاری دید

در صورت مشاهده هر یک از این علائم در کودک و مصرف بیش از حد استامینوفن، فورا با اورژانس تماس بگیرید.

تشخیص سمیت استامینوفن در کودکان

پزشک کودک را معاینه کرده و داروهای مصرف شده در مدت اخیر را مورد بررسی قرار می دهد. جهت تایید تشخیص مصرف بیش از حد استامینوفن، آزمایش خون انجام می شود. در آزمایش خون موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرد:

• سطح استامینوفن در خون
• عملکرد کبد

درمان مسمومیت با استامینوفن

درمان بستگی به زمانی دارد که کودک دوز نامناسب استامینوفن را مصرف کرده است. بر اساس زمان مصرف بیش از حد، درمان شامل موارد زیر می باشد:

1. شستشوی معده: اگر مصرف بیش از حد کمتر از 30 دقیقه قبل از شروع درمان اتفاق افتاده باشد، معده کودک شستشو داده می شود. این روش فقط بلافاصله پس از مصرف بیش از حد موثر است.
2. زغال فعال: در عرض 4 ساعت پس از مصرف بیش از حد، ممکن است به کودک ماده ای به نام زغال فعال (پودر مخلوط شده در مایع) داده شود. زغال فعال با اتصال مواد شیمیایی سمی در دستگاه گوارش عمل می کند. سپس این مواد شیمیایی می توانند از روده ها عبور کرده و بدون جذب از بدن خارج شوند.
3. استیل سیستئین : (NAC) این دارو می تواند از آسیب کبدی پس از مصرف بیش از حد استامینوفن جلوگیری کند. بیشترین اثربخشی آن 8 ساعت پس از مصرف بیش از حد استامینوفن است N- .استیل سیستئین (NAC)می تواند باعث تهوع و استفراغ شود. کودک باید چندین دوز NACرا طی 72 ساعت مصرف کند. مقدار مصرف بستگی به سطح استامینوفن در خون کودک دارد.
4. پیوند کبد: در صورت تشدید آسیب کبدی، ممکن است به پیوند کبد نیاز باشد. پزشک جزئیات این فرآیند را توضیح خواهد داد.

عوارض مرتبط با مسمومیت با استامینوفن

مصرف بیش از حد استامینوفن یک اورژانس پزشکی خطرناک به شمار می رود. در صورت عدم درمان به موقع، منجر به موارد زیر می شود:

• زردی یا یرقان، وضعیتی که در آن چشم ها و پوست زرد می شوند زیرا کبد نمی تواند سموم را به طور موثر پردازش کند.
• آسیب شدید و نارسایی کبدی
• نارسایی کلیه
• پانکراتیت (ورم پانکراس)
• مرگ

همچنین ببینید:

حساسیت دارویی چیست؟

پیشگیری از مسمومیت با استامینوفن در کودکان

جهت پیشگیری از مصرف بیش از حد استامینوفن، دستورالعمل های دوز مصرفی را به دقت مطالعه کنید. بیش از یک محصول حاوی استامینوفن را همزمان به کودک ندهید.

چندین روش دیگر جهت پیشگیری از مسمومیت با استامینوفن عبارتند از:

داروها را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. همیشه مطمئن شوید که درب دارو را به خوبی می بندید.

برچسب دارو را مطالعه و از دستورالعمل دوز تجویز شده تجاوز نکنید. برخی اشکال مایع استامینوفن دارای غلظت‌های متفاوتی از دارو هستند، بنابراین حتما برچسب‌ هر محصول را مطالعه کنید.

بسیاری از داروها (مانند داروهای سرماخوردگی) استامینوفن را با سایر داروها ترکیب می کنند. برچسب ها را بخوانید تا ببینید آیا استامینوفن از قبل در دارو وجود دارد یا خیر.

استامینوفن را بیش از توصیه متخصص به کودک ندهید. در صورت مایع بودن دارو، از دستگاه اندازه گیری برای دوز صحیح استفاده کنید.

اطلاعات دوز را یادداشت کرده تا بدانید در چه زمانی و به چه میزان دارو به کودک داده شده است.

دارو را در مکانی با نور مناسب اندازه گیری کنید.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

my.clevelandclinic