بیهوشی و متخصصان آن

بیهوشی نوعی روش پزشکی با استفاده از داروهایی به نام بیهوشی است. این داروها شما را از احساس درد در طی اقدامات پزشکی باز می دارند. متخصصان بیهوشی پزشکانی هستند که بیهوشی را انجام داده و درد را کنترل می کنند. برخی از بیهوشی ها ناحیه کوچکی از بدن را بی حس می کند. بیهوشی عمومی شما را در طی اعمال جراحی تهاجمی بیهوش (خواب) می کند.

بیهوشی چیست؟

بیهوشی یک روش پزشکی است که فرد را از احساس درد در حین عمل یا جراحی باز می دارد. داروهایی که برای جلوگیری از درد استفاده می شوند، بی حس کننده نامیده می شوند. انواع مختلف بیهوشی به روش های مختلف عمل می کنند. برخی از داروهای بیهوشی بخش‌های خاصی از بدن را بی‌حس می‌کنند، در حالی که سایر داروها مغز را بی‌حس می‌کنند مانند روش‌های جراحی تهاجمی‌تر که عبارتند از سر، قفسه سینه یا شکم.

بیهوشی چگونه عمل می کند؟

بیهوشی به طور موقت سیگنال های حسی یا درد را از اعصاب به مراکز مغز مسدود می سازد. اعصاب محیطی نخاع را به بقیه بدن متصل می کند.

چه کسی بیهوشی را انجام می دهد؟

اگر یک روش نسبتاً ساده مانند کشیدن دندان انجام می‌دهید که نیاز به بی‌حس کردن یک ناحیه کوچک دارد، فردی که عمل شما را انجام می‌دهد می‌تواند بی‌حسی موضعی را تجویز کند. برای روش های پیچیده تر و تهاجمی تر، داروی بیهوشی توسط پزشک متخصص بیهوشی تجویز می شود. این پزشک درد شما را قبل، حین و بعد از جراحی کنترل می کند. علاوه بر پزشک متخصص بیهوشی، تیم بیهوشی نیز به عنوان دستیار پزشک بیهوشی حضور دارند.

انواع بیهوشی

بیهوشی به نوع و دامنه عمل فرد بستگی دارد که عبارتند از:

1- بی حسی موضعی

این درمان بخش کوچکی از بدن را بی حس می کند. نمونه هایی از روش هایی که در آنها می توان از بی حسی موضعی استفاده کرد شامل جراحی آب مروارید، دندانپزشکی یا بیوپسی پوست است. شما در طول عمل بیدار هستید.

2- بی‌حسی محیطی

بی‌حسی محیطی درد را در قسمت بزرگ‌تری از بدن مسدود می‌کند. ممکن است در حین عمل هوشیار باشید یا علاوه بر بی حسی موضعی، آرام بخش نیز دریافت نمایید. به عنوان مثال می توان به اپی دورال برای کاهش درد زایمان یا در حین سزارین (برش سزارین)، ستون فقرات برای جراحی لگن یا زانو و دیگر موارد اشاره کرد.

3- بیهوشی عمومی

این درمان باعث بیهوشی و عدم حساسیت شما نسبت به درد یا سایر محرک ها می شود. بیهوشی عمومی برای اعمال جراحی تهاجمی تر، سر، قفسه سینه یا شکم استفاده می شود.

4- آرام بخش

آرام بخش شما را تا حدی آرام می کند که خواب طبیعی تری خواهید داشت. آرام‌بخش سبک می‌تواند توسط شخصی که عمل شما را انجام می‌دهد، یا همراه با یک پرستار تجویز شود. نمونه‌هایی از روش‌هایی که با آرام‌بخش سبک یا متوسط ​​انجام می‌شوند عبارتند از کاتتریزاسیون قلبی و برخی کولونوسکوپی‌ها. آرام بخش عمیق توسط یک متخصص بیهوشی ارائه می شود زیرا ممکن است تنفس شما با داروهای بیهوشی قوی تر تحت تأثیر قرار گیرد، اما خواب شما بیشتر از آرام بخش های سبک یا متوسط ​​است. اگرچه کاملاً بیهوش نخواهید شد، اما این روش را به خاطر نمی آورید.

بیهوشی چگونه انجام می شود؟

بسته به روش و نوع بیهوشی مورد نیاز، پزشک شما ممکن است بیهوشی را از طریق موارد زیر اعمال کند:

• گاز استنشاقی
• تزریق، از جمله تزریق یا داخل وریدی (IV)
• اسپری یا پماد موضعی (برای پوست یا چشم استفاده شود)

آماده شدن برای بیهوشی

برخی از داروها می توانند با بیهوشی تداخل داشته یا باعث خونریزی شوند و در نهایت خطر عوارض را افزایش دهند.

شما همچنین باید به موارد زیر توجه نمایید:

• به مدت هشت ساعت قبل از رفتن به بیمارستان از خوردن و نوشیدن خودداری کنید مگر اینکه دستور دیگری توسط پزشک داده شود.
• برای بهبود سلامت قلب و ریه، حتی اگر فقط یک روز قبل از عمل باشد، سیگار را ترک کنید. بیشترین اثرات مفید با عدم سیگار کشیدن به مدت دو هفته قبل مشاهده می شود.
• مصرف مکمل های گیاهی را به مدت یک تا دو هفته قبل از انجام عمل طبق دستور پزشک خود متوقف کنید.
• حداقل 24 ساعت قبل از عمل از داروهای اختلال نعوظ استفاده نکنید.
• شما باید برخی از داروهای فشار خون (البته فقط برخی از آنها) را با یک جرعه آب طبق دستور پزشک مصرف کنید.

در حین بیهوشی چه اتفاقی می افتد؟

پزشک متخصص بیهوشی موارد زیر را در نظر می گیرد:

1. یک نوع یا ترکیبی از داروهای بیهوشی ذکر شده در بالا و احتمالاً داروهای ضد تهوع تجویز می گردد.
2. علائم حیاتی از جمله فشار خون، سطح اکسیژن خون، نبض و ضربان قلب را کنترل می کند.
3. مشکلاتی مانند واکنش آلرژیک یا تغییر در علائم حیاتی را شناسایی و مدیریت می کند.
4. مدیریت درد پس از جراحی را فراهم می کند.

بعد از بیهوشی

برای روش‌هایی که از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند، می‌توانید پس از درمان به کار یا بیشتر فعالیت‌ها بازگردید، مگر اینکه پزشک معالج شما خلاف این را موارد را در نظر بگیرد.

اگر بیهوشی موضعی یا عمومی یا آرام بخش دریافت کرده اید، به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز خواهید داشت:

• از یکی از دوستان یا نزدیکان بخواهید شما را به خانه برساند.
• بقیه روز را استراحت کنید.
• به مدت 24 ساعت رانندگی نکنید.
• عدم مصرف الکل
• فقط از داروها یا مکمل های مورد تایید پزشک استفاده کنید.
• به مدت 24 ساعت از گرفتن هرگونه تصمیم مهم یا قانونی خودداری کنید.

عوارض جانبی بیهوشی چیست؟

اکثر عوارض جانبی بیهوشی موقتی هستند و در عرض 24 ساعت و اغلب زودتر از بین می روند.

بسته به نوع بیهوشی و نحوه انجام آن توسط متخصص، ممکن است موارد زیر را داشته باشید:

• کمر درد یا درد عضلانی
• لرز ناشی از دمای پایین بدن (هیپوترمی)
• مشکل در ادرار کردن
• خستگی
• سردرد
• خارش
• تهوع و استفراغ
• درد، حساسیت، قرمزی یا کبودی در محل تزریق
• گلودرد (فارنژیت)

خطرات یا عوارض احتمالی بیهوشی چیست؟

بیهوشی برخی خطرات را به همراه دارد. عوارض کلی عبارتند از:

آگاهی از بیهوشی

به دلایل ناشناخته، از هر 1000 نفر که بیهوشی عمومی دریافت می کنند، یک نفر در طول عمل آگاه می شود. ممکن است از محیط اطراف خود آگاه باشید اما قادر به حرکت یا برقراری ارتباط نباشید.

ریزش ریه (آتلکتازی)

بیهوشی عمومی یا لوله تنفسی می تواند باعث ریزش ریه شود. این مشکل نادر زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌های هوا در ریه خالی می‌شوند یا با مایع پر می‌شوند.

هایپرترمی بدخیم

افرادی که هایپرترمی بدخیم (MH) دارند واکنش خطرناکی به بیهوشی را تجربه می کنند. این سندرم ارثی نادر باعث تب و انقباضات عضلانی در حین جراحی می شود. مهم است که قبل از بیهوشی، سابقه شخصی یا خانوادگی MH را با پزشک متخصص بیهوشی خود در میان بگذارید تا از داروهایی که این واکنش را تحریک می کنند اجتناب کنید.

آسیب عصبی

اگرچه نادر است، اما برخی از افراد آسیب عصبی را تجربه می کنند که باعث درد، بی حسی یا ضعف نوروپاتیک موقت یا دائمی می شود.

هذیان پس از عمل

 افراد مسن بیشتر مستعد هذیان پس از عمل هستند. این وضعیت باعث سردرگمی می شود که حدود یک هفته وجود دارد. برخی افراد مشکلات حافظه بلند مدت و یادگیری را تجربه می کنند. این وضعیت به عنوان اختلال عملکرد شناختی پس از عمل شناخته می شود.

چه کسانی در معرض خطر عوارض بیهوشی هستند؟

عوامل خاصی دریافت بیهوشی را خطرناک تر می کند، از جمله:

• سن بالا
• دیابت یا بیماری کلیوی
• سابقه خانوادگی هیپرترمی بدخیم (حساسیت به بیهوشی)
• بیماری قلبی، فشار خون بالا یا سکته مغزی
• بیماری ریوی، مانند آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• چاقی شاخص توده بدنی بالا BMI
• تشنج یا اختلالات عصبی
• آپنه خواب
• سیگار کشیدن

همچنین ببینید:

کاهش سیگنال های درد (کنترل درد) با انسداد عصب

مدت زمان بهبودی پس از بیهوشی

داروهای بیهوشی می توانند تا 24 ساعت در بدن شما باقی بمانند. اگر آرام بخش یا بیهوشی موضعی یا عمومی داشته اید، تا زمانی که داروها از بدن شما خارج نشده اند، نباید به سر کار برگردید یا رانندگی کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

• مشکل در تنفس
• خارش شدید، کهیر یا تورم
• بی حسی
• لکنت زبان
• مشکل در بلع

بیهوشی چه تاثیری بر بارداری دارد؟

بی حسی موضعی ناحیه کوچکی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. برای زنان باردار یا شیرده بدون عوارض در نظر گرفته می شود. بسیاری از زنان باردار در طول زایمان بی حسی منطقه ای مانند بلوک اپیدورال یا ستون فقرات را دریافت می کنند.

همچنین ببینید:

عوامل بارداری پر خطر!

بیهوشی چه تاثیری بر شیردهی دارد؟

بیهوشی برای مادران شیرده و نوزادان آنها بی خطر در نظر گرفته می شود. داروهای مورد استفاده در انواع بیهوشی از جمله بیهوشی عمومی به سرعت از بدن خارج می شود. اغلب به بیماران توصیه می شود که اولین شیر را بعد از بیهوشی عمومی قبل از شیر دادن به نوزاد خود بدوشند.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

my.clevelandclinic