انواع مننژیت همراه با علائم و درمان

مننژیت باعث تورم مننژ، غشای محافظ اطراف نخاع و مغز می شود. این نوعی بیماری جدی است که می تواند کشنده باشد. درمان بسته به نوع مننژیت فرد متفاوت خواهد بود، اما افراد مشکوک به مننژیت از هر نوع باشند باید فورا جهت درمان به پزشک مراجعه نمایند.

مننژیت باعث تورم در مننژ مغز می شود که نوعی پوشش محافظ مغز است.

انواع مختلفی از مننژیت وجود دارد. نوع مننژیت فرد می تواند علائم متفاوتی نیز داشته باشد.

پزشکان گاهی اوقات مننژیت را به دو دسته تقسیم می کنند: مننژیت عفونی؛ زمانی اتفاق می افتد که یک عامل بیماری زا به مننژها حمله کند و مننژیت غیر عفونی؛ زمانی اتفاق می افتد که یک بیماری به مننژها حمله می کند یا آسیبی بر آن تأثیر می گذارد.

عفونت های ویروسی و باکتریایی که باعث مننژیت عفونی می شوند، معمولا مسری هستند. مننژیت غیر عفونی مسری نیست.

مننژیت عفونی

مننژیت عفونی به دلیل حمله پاتوژن به مننژ رخ می دهد. انواع مختلفی از مننژیت عفونی وجود دارد، که عبارتند از:

همچنین ببینید:

ارتباط بین مننژیت و سفتی گردن

مننژیت باکتریایی

مننژیت باکتریایی زمانی اتفاق می افتد که یک عفونت باکتریایی به مننژهای اطراف مغز گسترش می یابد. موارد شدید می توانند تنها در چند ساعت یا چند روز باعث مرگ شوند.

علائم

علائم ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شده و معمولاً بسیار شدیدتر از مننژیت ویروسی هستند.

فرد مبتلا به مننژیت باکتریایی ممکن است قبلاً به دلیل بیماری دیگری بیمار باشد. در صورت بروز این علائم، عفونت ممکن است به مننژیت تبدیل شود:

• سردرد
• تب
• گرفتگی گردن
• حساسیت به نور
• تهوع و استفراغ
• گیجی یا تغییر روحیه

در حالی که فرد به پشت دراز می کشد، پزشک از فرد می خواهد زانوهای خود را خم کند و ران های خود را به سمت بالا در مقابل شکم حرکت دهد. هنگامی که پزشک سعی می کند پاها را دراز کند، ممکن است باعث درد شدید کمر یا ران شود.

یکی دیگر از علائم سفتی گردن، علامت برودزینسکی است. فرد به پشت دراز می کشد و متخصص گردن را به سمت بالا و جلو خم می کند. در صورتی که باعث خم شدن لگن و زانوهای فرد شود، مننژیت را نشان می دهد.

این علائم می تواند در هر نوع مننژیت رخ دهد، اما در مننژیت شدید بیشتر رایج است.

درمان

درمان مننژیت باکتریایی شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری های مشکوک است.

پزشک ممکن است ابتدا چندین آنتی بیوتیک تجویز کند، سپس پس از تشخیص نوع باکتری، درمان را تغییر خواهد دهد.

افراد مبتلا به مننژیت باکتریایی ممکن است برای مشاهده و مراقبت مانند حمایت تنفسی و مایعات داخل وریدی (IV) نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشند.

مننژیت ویروسی

مننژیت ویروسی زمانی رخ می دهد که عفونت ویروسی به مننژها سرایت کند.

عفونت های ویروسی که باعث مننژیت ویروسی می شوند به طور معمول در افراد سالم منجر به مننژیت نمی شوند. نوزادان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند در برابر عفونت های مننژیت ناشی از برخی ویروس ها آسیب پذیرتر هستند.

این ویروس ها شامل:

• انترو ویروس ها
• آنفولانزا
• اوریون
• سرخک
• ویروس های تبخال مانند آبله مرغان

علائم

علائم مننژیت ویروسی مشابه علائم سایر انواع مننژیت است و شامل موارد زیر است:

• سردرد
• گرفتگی گردن
• حساسیت به نور
• گیجی
• استفراغ و حالت تهوع

فرد نمی تواند مننژیت ویروسی را از سایر اشکال این بیماری تنها بر اساس علائم تشخیص دهد.

درمان

آنتی‌بیوتیک‌ها مننژیت ویروسی یا عفونت‌هایی را که باعث آن می‌شوند درمان نمی‌کنند، اگرچه پزشک ممکن است تا زمانی که امکان رد کامل عفونت باکتریایی وجود نداشته باشد، از آنتی‌بیوتیک‌ استفاده نماید.

در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به مننژیت ویروسی به درمان خاصی نیاز ندارند.

افراد ممکن است به مراقبت های حمایتی مانند مایعات، کمک به تنفس یا بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد. اکثر افراد بدون درمان خود به خود بهبود می یابند.

مننژیت قارچی

مننژیت قارچی زمانی اتفاق می افتد که عفونت قارچی به مغز برسد.

این عفونت ها در نوزادان بسیار جوان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر رایج است.

به عنوان مثال، مننژیت کریپتوکوکی در سراسر جهان رخ می دهد و معمولاً افراد را بیمار نمی کند. با این حال، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.

قارچ هایی که باعث مننژیت قارچی می شوند می توانند از محیط به فرد سرایت کنند، اما این قارچ ها از فردی به فرد دیگر سرایت نمی کنند.

علائم

مانند سایر انواع مننژیت، مننژیت قارچی ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:

• سردرد
• گرفتگی گردن
• تب
• استفراغ و حالت تهوع
• حساسیت به نور
• سردرگمی یا تغییر در رفتار

درمان

برای درمان مننژیت قارچی، پزشکان معمولاً داروهای ضد قارچی را اغلب از طریق IV در بیمارستان تجویز می کنند.

مننژیت آمیبی

عفونت نگلیریا باعث مننژیت آمیبی شود. اکثر افراد از طریق خاک یا آب گرم در معرض خطر این وضعیت قرار می گیرند؛ معمولاً زمانی که آب وارد بینی می شود.

مننژیت آمیبی بسیار نادر است، با تنها 34 مورد عفونت گزارش شده در ایالات متحده بین سال های 2009 و 2019.

علائم

علائم مشابه سایر اشکال مننژیت، در عرض 1 تا 9 روز پس از مواجهه شروع می شود. علائم شامل:

• سردرد
• تب
• استفراغ
• حالت تهوع
• گرفتگی گردن

علائم می تواند به علائم عصبی جدی تر تبدیل شود، از جمله:

• توهم
• تشنج
• گیجی
• از دست دادن تعادل

درمان

برخی از داروها در از بین بردن آمیب در محیط آزمایشگاه موثر هستند، اما در افراد به خوبی عمل نکرده اند.

پزشکان ممکن است داروهای مختلفی را برای نجات جان یک فرد امتحان کنند و همچنین ممکن است مراقبت های حمایتی مانند حمایت تنفسی یا مایعات IV را ارائه دهند.

تقریباً تمامی افراد مبتلا به مننژیت آمیب معمولاً در عرض چند روز جان خود را از دست می دهند.

از 34 عفونت گزارش شده توسط CDC بین سال‌های 2009 تا 2019، تنها سه نفر زنده ماندند. به همین دلیل پزشک ممکن است تمرکز بر راحتی و کاهش درد را توصیه کند.

مننژیت انگلی

مننژیت انگلی نیز شبیه مننژیت آمیبی است و زمانی اتفاق می افتد که انگل مغز را آلوده سازد.

در بسیاری از موارد، انگل هایی هستند که حیوانات را آلوده می کنند و تنها زمانی می توانند وارد مغز انسان شوند که فرد در معرض چنین حیواناتی قرار گیرد، مثلاً با خوردن گوشت آلوده.

برخی از انگل هایی که می توانند باعث این نوع مننژیت شوند عبارتند از:

1. A. cantonensis: این انگل از خوردن محصولات آلوده یا خوردن حلزون خام سرایت می کند.
2. G. spinigerum: این انگل از مصرف مارماهی، ماهی، قورباغه، مار یا مرغ نیم پز ایجاد می شود.
3. B. procyonis: این نوع ناشی از خوردن تخم‌های انگل است که در مدفوع راکون وجود دارد. خاک آلوده به مدفوع راکون نیز می تواند عفونت را گسترش دهد.

علائم

علائم مشابه سایر انواع مننژیت است و عبارتند از:

• سردرد همراه با سفتی گردن
• حساسیت به نور
• تغییرات در خلق و خو یا ادراک
• استفراغ
• حالت تهوع

درمان

هیچ درمانی به طور خاص مننژیت انگلی را هدف قرار نمی دهد. بلکه پزشک ممکن است مراقبت های حمایتی را برای کاهش درد و سایر علائم توصیه کند.

در برخی موارد، واکنش سیستم ایمنی به انگل مضر است، بنابراین پزشک ممکن است داروهایی مانند استروئیدها را برای کاهش این واکنش تجویز کند.

مننژیت غیرعفونی

مننژیت غیرعفونی از پاتوژن یا انگل خارجی منشاء نمی گیرد. مننژیت غیرعفونی مسری نیست.

مننژیت غیرعفونی زمانی رخ می دهد که نوعی دارو باعث تورم در اطراف مغز شود، یک بیماری مزمن مننژها را تحریک کند یا سرطان مغز را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم

علائم مشابه سایر انواع مننژیت است و عبارتند از:

• سردرد
• تب
• گرفتگی گردن
• تهوع و استفراغ
• سردرگمی یا تغییر در شخصیت
• حساسیت به نور

اگر پس از مصرف داروی جدید، یا زمانی که یک بیماری مزمن جدی داشته باشد، ممکن است فردی مشکوک به مننژیت غیر عفونی باشد.

همچنین ببینید:

کرونا و آسیب های مغزی پس از آن

درمان

درمان مننژیت غیرعفونی بر از بین بردن علت مننژیت متمرکز است.

به عنوان مثال، اگر فرد پس از مصرف داروی جدید دچار مننژیت شود، باید مصرف آن دارو را متوقف کند.

سپس پزشکان مراقبت های حمایتی را برای کمک به بهبودی مغز و بدن ارائه می دهند. این موضوع ممکن است به معنای بستری شدن در بیمارستان، استفاده از دستگاه تنفس یا دریافت مایعات داخل وریدی باشد.

فرد ممکن است آنتی بیوتیک مصرف کند تا زمانی که پزشک به طور قطعی مننژیت را رد نکند.

واکسن

واکسن مننژیت در برابر تمام انواع مننژیت محافظت نمی کند. بلکه خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها را که می‌توانند باعث مننژیت شوند، کاهش می‌دهد.

برخی از واکسن ها که به پیشگیری از مننژیت کمک می کنند عبارتند از:

• واکسن مننگوکوک برای جلوگیری از نایسریا مننژیتیدیس
• واکسن پنوموکوک برای جلوگیری از استرپتوکوک پنومونیه
• واکسن هموفیلوس آنفلوانزا برای پیشگیری از Hib در کودکان زیر 5 سال
• واکسیناسیون علیه برخی عفونت های دیگر ممکن است خطر گسترش آنها به مننژ و ایجاد مننژیت را کاهش دهد.
• واکسن آنفولانزا و واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) می تواند خطر ابتلا به مننژیت ویروسی ناشی از این عفونت ها را کاهش دهد.

بهبودی و طول عمر بیماران مبتلا به مننژیت

1. بسته به نوع مننژیت فرد، بهبودی متفاوت است.
2. افراد سالم مبتلا به مننژیت ویروسی بدون درمان معمولاً طی 7 تا 10 روز بهبود می یابند.
3. مننژیت آمیبی با 99 درصد بالاترین میزان مرگ و میر را دارد.
4. میزان مرگ و میر مننژیت باکتریایی بسته به نوع باکتری درگیر، سرعت شروع درمان و سلامت زمینه ای فرد متفاوت است.
5. مننژیت ناشی از استرپتوکوک پنومونیه دارای نرخ مرگ و میر 30 درصدی است در مقایسه با نرخ مرگ و میر 7 درصدی برای مننژیت ناشی از نایسریا.
6. این داده ها فقط برای کشورهای با درآمد بالا اعمال می شود. در محیط‌های با منابع پایین‌ تر که ممکن است فرد با درمان تاخیری یا ناکافی مواجه شود، میزان مرگ و میر مننژیت باکتریایی می‌تواند تا 50 درصد باشد.
7. افراد با بهبودی از مننژیت ممکن است مشکلات طولانی مدت عصبی یا سایر مشکلات مانند تغییرات رفتاری، اختلالات شنوایی یا مشکلات بینایی داشته باشند.

خلاصه کلی

• مننژیت حتی در افراد سالم می تواند یک بیماری کشنده باشد.
• در صورت قرارگیری در معرض عفونت منجر به مننژیت، به دنبال درمان فوری باید باشید.
• درمان زودهنگام به فرد شانس بیشتری برای زنده ماندن بدون ناتوانی های طولانی مدت می دهد.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday