دیابت در دوران بارداری (دیابت بارداری)

بیشتر ما می‌دانیم که دو نوع دیابت اصلی وجود دارد به نام های نوع ۱ و نوع ۲ و چیز هایی هم درباره‌ی تفاوت بین آنها می‌دانیم. با این حال، آیا می‌دانید غیر از این دو نوع، نوع دیگری از دیابت وجود دارد که می‌تواند در دوران بارداری رخ دهد؟ به آن "دیابت بارداری (GDM)" گفته می‌شود.

دیابت بارداری به دلیل بالا بودن سطح قند خون در دوران بارداری به وجود می‌آید و یک وضعیت موقتی است. این بیماری معمولاً بین هفته های ۲۴ و ۲۸ بارداری و بدون تشخیص قبلی یا سابقه دیابت ایجاد می‌شود.

شیوع کلی دیابت بارداری در زنان باردار ۲/۱۳ درصد است. این بدان معناست که از هر ۱۰۰ زن باردار ۱۳ نفر در طول بارداری به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند.

عوارض ناشی از دیابت بارداری ممکن است در ۷ مورد از هر ۱۰۰ بارداری رخ دهد. خطر ابتلا به عوارض مربوط به دیابت بارداری با افزایش سن مادران افزایش می‌یابد.

همچنین ببینید:

طرز استفاده از دستگاه قند خون

همچنین، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در زندگی این مادران پس از ابتلایشان به دیابت بارداری هفت برابر بیشتر از مادران با بارداری طبیعی است.

علت دقیق دیابت بارداری هنوز ناشناخته است، اما سرنخ هایی در این باره وجود دارند.

انسولین هورمونی است که از پانکراس تولید می‌شود و به حرکت مولکول های گلوکز از خون به سلول ها کمک می‌کند.

در دوران بارداری، جفت، که نوزاد را به مادر متصل می‌کند، سطح هورمون های بالایی را تولید می‌کند، به عنوان مثال، پروژسترون، استروژن و گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)، که بیشتر آنها می‌توانند عملکرد انسولین را مختل کنند و در عین حال از رشد کودک حمایت می‌کنند. به دلیل اختلال در عملکرد انسولین، لوزالمعده انسولین بیشتری تولید می‌کند. هنگامی که کودک رشد می‌کند، جفت نیز رشد می‌کند و هورمون های بیشتری تولید می‌کند که ممکن است ضد انسولین عمل کنند. و در نتیجه مقاومت به انسولین تشدید می‌شود، سطح قند خون بالا می‌رود و منجر به بروز دیابت بارداری می‌شود.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند؟

هر خانمی در دوران بارداری می‌تواند به دیابت بارداری مبتلا شود. اما این خطر در مادرانی بیشتر است که دارای موارد زیر هستند:

دارای اضافه وزن یا چاقی هستند

قبلاً نوزادانی با وزن بیشتر از ۴.۵ کیلوگرم به دنیا آورده اند

در بارداری های قبلی شان سابقه دیابت بارداری داشته اند

یک خویشاوند نزدیک مبتلا به دیابت دارند

سنشان از ۲۵ سال بیشتر است.

مبتلا به بیماری شناخته شده‌ای که باعث مقاومت به انسولین می‌شود هستند، بیماری مانند آکنتوز نیجریه‌ای، سندرم تخمدان پلی کیستیک و …

دارو های ضد روان پریشی یا دارو های استروئیدی مصرف می‌کرده‌اند

مادران دارای نژاد های غیر سفیدپوست مانند اسپانیایی تبار، سرخپوست آمریکایی، آسیایی، آفریقایی آمریکایی

بارداری چندقلویی مانند دوقلو و سه قلو

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری علائم خاصی ندارد. این بیماری معمولاً هنگامی تشخیص داده می‌شود که مادر آزمایش های غربالگری بارداری را انجام می‌دهد.

با این وجود، برخی ویژگی ها وجود دارد که بیانگر بالا رفتن سطح قند خون و بروز علائم معمول در دیابت هستند. این علائم یک پرچم قرمزی هستند که نشان می‌دهند مادر ممکن است سطح قند خون بالایی داشته باشد. علایمی مانند:

تشنگی زیاد

تکرر ادرار

خشکی دهان

خستگی

بی‌حالی

تاری دید

چگونه دیابت بارداری را تشخیص دهیم؟

پس از تأیید بارداری، پزشک شما را از نظر چگونگی عوامل خطر دیابت بارداری و سایر بیماری ها ارزیابی می‌کند. در صورت وجود عوامل خطر ممکن است به شما توصیه شود که آزمایش غربالگری را نیز انجام دهید. آزمایش دیابت بارداری آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یا OGTT نامیده می‌شود.

تست تحمل گلوکز خوراکی یا "OGTT"

این آزمایش معمول غربالگری برای دیابت بارداری است. معمولاً بین هفته‌ی ۲۴ ام و ۲۸ ام بارداری انجام می‌شود. این آزمایش به ۸ تا ۱۰ ساعت ناشتا بودن شبانه نیاز دارد. به دنبال اولین نمونه خون، از شما خواسته می‌شود که ۷۵  گرم گلوکوز محلول در آب بنوشید. سپس، نمونه های خونی در ۱ ساعت و ۲ ساعت بعد از آن از شما گرفته می‌شود.

اگر سطح گلوکز خون ناشتا بیش از ۹۲ میلی مول در دسی لیتر باشد، و مقدار آن در ساعت اول پس از نوشیدن محلول  بیش از ۱۸۰ میلی مول در دسی لیتر و در ساعت دوم بیش از ۱۵۳  میلی مول در دسی لیتر باشد، پزشکان تایید می‌کنند که شما دیابت بارداری دارید.

چگونه دیابت بارداری را مدیریت کنیم؟

مشاوره تغذیه‌ای و تغذیه سالم

در مورد رژیم متعادل، کم چرب و کم قند از یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید. همچنین، ممکن است لازم باشد کالری دریافتی‌تان را محدود کرده و سطح تری گلیسیرید پلاسما را نیز در بدنتان کاهش دهید.

به شما توصیه می‌شود که به صورت منظم در بازه های زمانی دو ساعت به دو ساعت چیزی بخورید. در واقع نباید مقدار زیادی کربوهیدرات را یکجا مصرف کنید زیرا ممکن است باعث افزایش قند خون تان شود.

کربوهیدرات های سالم مانند: غلات کامل، مغز ها، سبزیجات نشاسته‌ای و برنج قرمز مصرف کنید.

تمرینات منظم

ورزش تا حدی به کنترل سطح قند خون شما کمک می‌کند. تمرینات ایمن‌تر در بارداری عبارتند از: پیاده روی، شنا و یوگا.

انجام تمرینات ورزشی حداقل پنج بار در هفته خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می‌دهند. ورزش به آرامش ذهن کمک می‌کند و استرس را نیز از بین می‌برد.

معاینات مکرر قند خون

سطح قند خون را می‌توان در خانه با استفاده از گلوکومتر بررسی کرد. استفاده از این دستگاه ساده است و پزشک می‌تواند شما را با دستورالعمل ها و تفسیر نتایج آشنا کند.

دارو ها

کنترل سطح بالای قند در بارداری می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا کودک برای رشد در شکم مادر به قند نیاز دارد. ممکن است گاهی پزشک تزریق انسولین برای کنترل سطح قند خون تا زمان زایمان را تجویز کند. معمولاً دارو های خوراکی کنترل کننده قند خون، در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.

مدیریت دیابت نوع ۲ در دوران بارداری

اگر قبل از بارداری برای شما تشخیص ابتلا به دیابت شیرین نوع ۲ صورت گرفته است، لازم است قبل از بارداری یا حداقل در مراحل اولیه بارداری، به طور ایده آلی از پزشک خود راهنمایی و مشاوره بگیرید. آگاهی کامل و دقیق در مورد رژیم غذایی، تمرینات و دارو ها برای ایمنی شما و کودک بسیار مهم است.

چالش هایی که ممکن است نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد شده اند، داشته باشند

بیشتر اوقات نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری سالم هستند، اما به دلیل دیابت بارداری احتمال بروز برخی مشکلات وجود دارد.

نوزادان بزرگ

نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابتی بارداری می‌توانند بزرگ تر از نوزادان دیگر باشند زیرا گلوکز اضافی در خون می‌تواند از جفت به نوزاد منتقل شود. در نتیجه، ممکن است زایمان پیچیده باشد. زایمان دشوار ممکن است به شانه های نوزاد آسیب برساند.

افت قند خون (پایین بودن سطح قند در خون) و وقوع تشنج در نوزادان تازه متولد شده.

به دلیل وجود گلوکز اضافی در خون کودک، تولید انسولین در بدن کودک افزایش می‌یابد. بنابراین دقیقا پس از زایمان ممکن است کودک دیگر گلوکز کافی دریافتی از مادرش را نداشته باشد اما تولید و عمل انسولین همچنان در بدنش  ادامه دارد. به دلیل پایین بودن سطح قند خون، نوزادان تازه متولد شده مستعد ابتلا به افت قند خون و تشنج هستند. بنابراین به مادران مبتلا به دیابت بارداری توصیه می‌شود که پس از زایمان در اسرع وقت به نوزادان خود شیر بدهند.

ممکن است به یک برنامه زایمان زودرس نیاز داشته باشند

دیابت بارداری خود نشانه‌ای برای سزارین نیست اما ارزیابی وزن کودک در قسمت بعدی بارداری و مناسب بودن آن برای زایمان طبیعی مهم است. مادران مبتلا به دیابت بارداری باید به طور ایده آل در حدود ۳۸ هفتگی زایمان کنند زیرا حاملگی بیش از ۳۸ هفته، خطر بروز مشکل (به دلیل بزرگ بودن نوزادان) را در زایمان طبیعی افزایش می‌دهد.

مشکلات زود هنگام تولد و مشکلات تنفس

خطر زایمان زودرس برای مادران مبتلا به دیابت بارداری بیشتر است. نوزادانی که زود به دنیا می‌آیند ممکن است به راحتی دچار مشکلات تنفسی شوند و در چند روز اول زندگی نیاز به کمک برای انجام عمل تنفس داشته باشند.

زردی

نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری ممکن است دچار زردی شوند. زردی در موارد اضطراری باید توسط پزشک متخصص اطفال کنترل شود.

فشار خون بالا و پره اکلامپسی

مادران مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا و پره اکلامپسی قرار دارند. پره اکلامپسی یک وضعیت وخیم در بارداری است که می‌تواند برای مادر و نوزاد مضر باشد. بنابراین کنترل مستمر فشار خون نیز مهم است.

پره اکلامپسی و پیش دیابت را با هم اشتباه نگیرید زیرا به نظر مشابه می‌‌آیند.

توصیه هایی برای مادران باردار بعد از زایمان و در بارداری های بعدی

شیردهی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در نوزادان را در مراحل بعدی زندگی شان کاهش می‌دهد.

بیشتر اوقات درمان دیابت بارداری می‌تواند پس از زایمان کودک شما متوقف شود.

شما باید سطح قند خون را قبل از رفتن به خانه و در ۶ الی ۸ هفته پس از زایمان بررسی کنید، زیرا لازم است بررسی شود که آیا مادر فقط در دوران بارداری دیابت داشته است یا اینکه این مساله بعد از بارداری نیز ادامه یافته است. اگر فقط دیابت بارداری باشد، دیگر نیازی به درمان های بعدی نیست. با این حال، اگر در ماه های پس از زایمان نیز سطح قند خون شما همچنان بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است لازم باشد مصرف داروی کاهش قند خون را شروع کنید.

همچنین ببینید:

خواص گزنه برای دیابتی ها

مادران مبتلا به دیابتی حاملگی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در سنین بالاتر هستند. بنابراین باید معاینات منظم قند خون را انجام دهید و داشتن تغذیه سالم و تمرینات منظم را فراموش نکنید.

به یاد داشته باشید، خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری های بعدی نیز وجود دارد. بنابراین، بارداری بعدی شما باید با مشورت با ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما به خوبی برنامه ریزی شود.

آیا می‌توان از دیابت بارداری پیشگیری کرد؟

خبر بد این است که نمی‌توان از دیابت بارداری پیشگیری کرد. اما شما می‌توانید با حفظ وزن بدن، عادات غذایی سالم و ورزش های منظم خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش دهید.

سبک زندگی سالم کلید جلوگیری، مدیریت و معکوس کردن دیابت بارداری و کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ در زندگی است.

صحبت های دکتر مهاجری در مورد آشنایی با دیابت بارداری و راه های تشخیص آن

توجه: مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.

منابع:

themedichannel