خارش دهان یکی از علائم رایج عفونت های ویروسی یا قارچی است که اغلب در طی واکنش های آلرژیک رخ می دهد. خارش داخل دهان بسته به مشکل زمینه ای می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

علل خارش دهان

شرایط مختلفی باعث خارش در دهان می شود، از جمله موارد زیر:

سندرم آلرژی دهانی

فردی که دچار خارش دهان است ممکن است عفونت ویروسی، قارچی یا آلرژی داشته باشد.

سندرم آلرژی دهانی (OAS) نوعی حساسیت غذایی است که دهان، لب‌ها، زبان و گلو را درگیر می‌کند. در افراد مبتلا به آلرژی به گرده رخ می دهد.

پروتئین های موجود در غذاهای خاص می توانند بسیار شبیه پروتئین های موجود در گرده ها باشند. در فرد مبتلا به OAS ، بدن به پروتئین های موجود در این غذاها به گونه ای واکنش نشان می دهد که گویی پروتئین های موجود در آلرژن های گرده هستند. این شناسایی نادرست می تواند منجر به یک واکنش آلرژیک جدید یا تشدید علائم آلرژی موجود شود.

طبق آکادمی آسم و ایمونولوژی، OAS بر 50 تا 75 درصد افراد بزرگسالان که به گرده درخت آلرژی دارند تأثیر می گذارد.

بر اساس یک بررسی در مقیاس کوچک در سال 2015، خارش در دهان یکی از شایع ترین علائم آلرژی غذایی است.

همچنین ببینید:

ارتودنسی چیست؟ – همه چیز درباره ارتودنسی دندان

سایر علائم OAS می تواند شامل موارد زیر باشد:

• برجستگی های قرمز و خارش دار به نام کهیر که در دهان یا گلو ایجاد می شود
• تورم لب ها، زبان یا گلو

مواردی که می تواند باعث واکنش های OAS شود، عبارتند از:

• آجیل
• سیب
• کرفس
• حبوبات
• ماهی
• تخم مرغ
• شیر گاو
• سویا
• گندم

آنافیلاکسی و خارش دهان

فرد مبتلا به آنافیلاکسی ممکن است دچار سرگیجه، ضربان قلب سریع و حالت تهوع شود.

آنافیلاکسی یکی دیگر از واکنش های آلرژیک است، اما بسیار جدی تر از OAS است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. زمانی که سیستم ایمنی بدن آنها نسبت به آلرژن های حاد مانند نیش زنبور، گرده و برخی غذاها حساس شود، در معرض خطر آنافیلاکسی قرار می گیرند.

آنافیلاکسی کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند باعث کاهش فشار خون و تورم شدید شود. کاهش چشمگیر فشار خون می‌تواند اندام‌ها و بافت‌های اکسیژن را از دست بدهد.

تورم می تواند بر دهان و گلو تأثیر بگذارد و تنفس را دشوار یا حتی غیرممکن سازد.

علائم آنافیلاکسی عبارتند از:

• خارش یا سوزش دهان و گلو
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• حالت تهوع یا استفراغ
• مشکل در تنفس
• از دست دادن هوشیاری

عفونت ویروسی و خارش دهان

ویروس هایی که به دستگاه تنفسی فوقانی حمله می کنند، مانند آنهایی که دلیل سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند، می توانند باعث خارش دهان شوند.

هنگامی که فرد دچار عفونت ویروسی می شود، سیستم ایمنی سلول های تخصصی را برای گرفتن و از بین بردن پاتوژن های مهاجم می فرستد.

تجمع سلول های ایمنی منجر به التهاب و احتقان شده که در نهایت باعث خارش سقف دهان و گلو می گردد.

عفونت های ویروسی علائم زیر را ایجاد می کنند:

• گلو درد
• آبریزش بینی
• عطسه کردن
• سردرد
• گرفتگی صدا
• تب
• تورم غدد لنفاوی

برفک دهان و خارش دهان

برفک دهان نوعی عفونت قارچی است که به دلیل رشد بیش از حد مخمرهای کاندیدا در غشاهای مخاطی دهان و گلو ایجاد می شود.

برفک دهان باعث ایجاد لکه های ضخیم کرم رنگ بر روی زبان، گونه های داخلی، سقف دهان و گلو می شود. افراد ممکن است خارش، سوزش یا ناراحتی عمومی را در نواحی آسیب دیده تجربه کنند.

همچنین ببینید:

بهداشت دهان و دندان چقدر مهم است؟

سایر علائم برفک دهان عبارتند از:

• خشکی دهان
• درد در نواحی آسیب دیده
• از دست دادن طعم
• درد هنگام غذا خوردن

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) بیان می کند که عوامل زیر می توانند خطر ابتلا به برفک دهان را در افراد افزایش دهند:

• استفاده از دندان مصنوعی
• سیگار کشیدن
• مصرف آنتی بیوتیک
• مصرف کورتیکواستروئیدها، از جمله داروهای استنشاقی آسم
• مبتلا بودن به دیابت
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف

گزینه های درمان برای خارش دهان

گزینه های درمانی برای خارش دهان بسته به علت آن متفاوت است.

درمان برای واکنش های آلرژیک

افراد می توانند از داروهایی به نام آنتی هیستامین برای درمان علائمی مانند موارد زیر استفاده کنند:

• عطسه کردن
• خارش

واکنش آلرژیک شدید، مانند آنافیلاکسی، نیاز به درمان فوری دارد.  فرد با داشتن واکنش شدید باید از تزریق خودکار اپی نفرین استفاده کرد.

اپی نفرین هورمونی است که جریان خون را افزایش و ماهیچه ها را شل می کند، که در این صورت راه های تنفسی باز شده و به تنفس فرد کمک می کند.

درمان برفک دهان

پزشک احتمالاً داروهای ضد قارچی را برای درمان برفک دهان تجویز می کند. برخی از نمونه ها عبارتند از:

• کلوتریمازول
• میکونازول
• نیستاتین
• فلوکونازول

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن آلرژی، باید آزمایش آلرژی انجام گیرد.

تشخیص دلیل خارش دهان

تست های آلرژی به شناسایی آلرژن های خاصی که باید اجتناب شود کمک می کند. پزشک می تواند از نتایج برای تشخیص استفاده کند و احتمالاً  در نهایت اپی نفرین را تجویز کند.

معاینه فیزیکی و آزمایش به پزشک کمک می کند تا برفک دهان را تشخیص دهد. در طول آزمایش کشت، پزشک اغلب از یک سواب پنبه ای برای جمع آوری نمونه کوچکی از لکه های موجود در دهان استفاده می کند که برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می گردد.

پزشک همچنین ممکن است برای هر گونه بیماری زمینه ای، آزمایش خون را تجویز نماید.

پیشگیری از خارش دهان

فرد ممکن است بتواند با شستشوی دهان پس از استفاده از داروهای استنشاقی کورتیکواستروئیدی از خارش دهان جلوگیری کند.

افراد می توانند با اجتناب از آلرژن های شناخته شده از واکنش های آلرژیک جلوگیری کنند.

پیشگیری می تواند شامل بهبود بهداشت دهان و ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی باشد، مانند:

• برداشتن دندان مصنوعی در شب
• شستشوی دهان پس از استفاده از داروهای استنشاقی کورتیکواستروئیدی
• استفاده منظم از مسواک و نخ دندان
• ترک سیگار و عدم قرار گرفتن در معرض دود آن

خارش دهان اغلب ناشی از یک حساسیت غذایی خفیف یا عفونت است.

در مورد آلرژی، خارش معمولا زمانی از بین می‌رود که فرد غذای محرک این نوع واکنش را مصرف نکند.

با این حال، خارش دهان می تواند نشانه یک واکنش آلرژیک شدیدتر و گاهی کشنده به نام آنافیلاکسی باشد. در صورت ابتلا بودن به آنافیلاکسی، به درمان فوری پزشکی نیاز است.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

medicalnewstoday